ΤΟ ΖΕΥΓΟΣ ΕΣΤΙΑΣ - ΕΡΜΟΥ

1. Όπως μελετήσαμε επισταμένως και διεξοδικώς σε μια σειρά αναρτήσεων, καταλήξαμε στο ότι η Εστία και ο Ερμής σχετίζονται μυστηριακά και διαπιστώσαμε γιατί στα τροπικά ζώδια ( Χειμερινού και Θερινού Ηλιοστασίου) κυριαρχούν η Εστία και ο Ερμής αντίστοιχα.

Το καταληκτικό συμπέρασμα βρίσκεται στην ανάρτηση : http://empedotimos.blogspot.com/2009/07/blog-post_27.html

2. Οπως μας περιγράφει ο Παυσανίας στα Ηλιακά του 5.11.8, στο βάθρο του αγάλματος του Διός στην Ολυμπία, απεικονίζονται κάποιοι θεοί ανά ζεύγη. Ενα από αυτά τα ζεύγη είναι και ο Ερμής με την Εστία.

Λόγω της υψίστης σπουδαιότητας που είχε ο ναός του Διός στην Ολυμπία και φυσικά το άγαλμα του θεού, η παράσταση στο βάθρο του σίγουρα δεν αποτελούσε καλλιτεχνική έμπνευση αλλά απεικόνιζε βαθύτατες θεολογικές έννοιες.

3. Στον Ομηρικό Ύμνο της Εστίας, αναφέρεται και ο Ερμής τον οποίο ο Ύμνος καλεί να βοηθήσει μαζί με την Εστία τονίζοντας έτσι την συλλειτουργία των δύο θεών, τους χαιρετίζει μαζί, αναφέρει δε ότι οι σπονδές άρχιζαν και τελείωναν τιμώντας την Εστία.

“Εστιη η πάντων εν δώμασιν υψηλοισιν
Αθανάτων τε θεών χαμαί ερχομένων τα’ανθρώπων
Έδρην αίδιον έχαλχες πρεσβηίδα τιμήν
Καλόν έχουσα γέρας και τιμήν. Ου γαρ ατερ σου
Ειλαπίναι θνητοισιν ιν’ ου πρώτη πυμάτη τε
Εστίη αρχόμενος σπένδει μελιηδέα οίνον.
Και συ μοι Αργειφόντα Διός και Μαιάδος θιέ
Άγγελε των μακάρων χρυσόρραπι δώτορ εάων,
ναίετε δώματα καλά, φίλα φρεσίν αλλήλοισιν
Ίλαος ως επάρηγε συν αιδοίη τε φίλη τεΕστίη.
Αμφότεροι γαρ επιχθονίων ανθρώπων
Ειδότες έργματα καλά νόω θ’έσπεσθε και ήβη.
Χαίρε Κρόνου θύγατερ, συ τε και χρυσόρραπις Ερμής.
Αυτάρ εγών υμέων τε και άλλης μνήσομ’ αοιδής.”

Δηλαδή :

"Εστία, που στα ψηλά δώματα όλων των αθανάτων
Θεών και των ανθρώπων που βαδίζουνε χάμου στη γη,
Αθάνατη έδρα σούλαχε αξίωμα πρεσβυτικό,
Ωραίο βραβείο νάχεις και τιμή.γιατί δίχως εσένα οι θνητοί
Δεν κάνουνε συμπόσια, όπου κανείς με πρώτη και τελευταία
την Εστία, να μην αρχίζει την σπονδή με οίνο μελίγευστο.
Και σύ εμένα γιέ του Δία και της Μαιάδος Αργειφόντη
Αγγελιοφόρε των μακαρίων, χρυσόραβδε δοτήρα αγαθών
Όντας ελεήμων βοήθησε μαζί με τη σεμνή και αγαπημένηΕστία,
γιατί και οι δύο εσείς στων γήινων ανθρώπων
Μένετε τα ωραία δώματα με φιλική ανάμεσα σας διάθεση,
Και τα έργα τους γνωρίζοντας τους ανταμοίβετε με νου και ήβη.
Χαίρε του Κρόνου θυγατέρα εσύ και ο χρυσόραβδος Ερμής.
Αλλά εγώ εσάς και μ’άλλη μου ωδή θα υμνήσω.
Ομηρικός Υμνος Εστίας

4. Οπως μας περιγράφει ο Παυσανίας στα Αττικά 1.34.3, στον Ορωπό, στον ναό του Αμφιαράου, υπήρχε βωμός ο οποίος ήταν χωρισμένος σε τμήματα. Στο τρίτο τμήμα ετίθεντο κοινές προσφορές στην Εστία, τον Ερμή, τον Αμφιαράο και τα τέκνα του Αρχιλόχου.

5. Ο Παυσανίας στα Αχαικά 6.22.2 μας περιγράφει πως συνεορτάζοντο στις Φάρες της Αχαϊας.

6. Η εστία στους ναούς, που ήταν η απεικόνιση της θεάς Εστίας, άναβε πάντα από το φως του Ηλίου, άρα έχει σχέση με τις τροπές του Ηλίου και μάλιστα με την χειμερινή τροπή όπου θεωρείται ότι γεννιέται ο Ηλιος.

7. Η Εστία συμβολίζει την στάση, άρα τοποθετούμενη στον Αιγόκερω αντιστοιχεί στην φαινομενική στάση του Ηλίου για τρείς ημέρες κατά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο.
Αλλωστε και οι Λατίνοι ονόμαζαν τον Αιγόκερω Vestae Sidus ( έδρα της Εστίας)

8. Στον μύθο του Φαίδρου, ο Πλάτων αναφέρει ότι οι θεοί αρχίζουν την ουράνια περιφορά ακολουθώντας τον Δία, εκτός από την Εστία η οποία παραμένει στον οίκο της.

Ο Ερμείας στα σχόλια στον Φαίδρο 136.12 αναφέρει ότι :

«Δία μεν τον ήλιον λαμβάνουσι, τον δε όλον κόσμον προς αυτόν συντετάχθαι. και Εστίαν μεν φασί το δωδεκατημόριον εν ώ εστίν ο ήλιος, επειδή εν αυτώ μένει»

δηλαδή :

«Παίρνουν σαν Δία τον ήλιο, συντάσσουν δε όλον τον κόσμο προς αυτόν και ονομάζουν Εστία το δωδεκατημόριο στο οποίο είναι ο ήλιος, επειδή διαμένει ( = ο Ηλιος ) σε αυτό ( = είναι δηλαδή η εστία του)»

Ομως εκεί που διαμένει ο Ήλιος είναι εκεί όπου φαίνεται ότι γεννάται και εκεί όπου καταλήγει μετά την πορεία του κατά μήκος του ζωδιακού, δηλαδή στον συμβατικό Αιγόκερω.

9. Ο Κρόνος, σύμφωνα με την παράδοση, κατέπινε όλα τα παιδιά του για να μην κινδυνεύσει η βασιλεία του από αυτά, τα κατέπινε δε αδιάκριτα από φύλλο και το πρώτο που κατάπιε ήταν η Εστία.

"Πρώτη κατάπιε την Εστία όταν γεννήθηκε, έπειτα την Δήμητρα και την Ήρα και στην συνέχεια τον Πλούτωνα και τον Πσειδώνα"
Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου Α.1.5

Μετά την πανουργία της Ρέας που του έδωσε μια πέτρα αντί για τον Δία, τα εξέμεσε , βγάζοντας τα κατ’αντίστροφη σειρά, δηλαδή το πρώτο ( Εστία) που κατάπιε το εξέμεσε τελευταίο. Για αυτό και η Εστία θεωρείται σαν παλαιά αλλά και νεότερη θεά.

Αλλωστε και στον Ομηρικό Ύμνο της Αφροδίτης μας γίνεται η σχετική διευκρίνιση:

«Ιστιη, ην πρώτην τέκετο Κρόνος αγκυλομήτης,
Αύτις δ’οπλοτάτην , βουλήι Διός αιγίοχοιο»

Δηλαδή :

«Εστία, αυτήν που γέννησε πρώτη ο Κρόνος,
Κι όμως νεώτερη ήταν με την βουλή του ασπιδοφόρου Δία»
Ομηρικός Ύμνος στην Αφροδίτη 22-23

Η κυριαρχία της λοιπόν στον Αιγόκερω ταυτίζεται με την εποχή όπου ο Ηλιος πεθαίνει και ξαναγεννάται, δηλαδή είναι και παλαιός και νέος.

8. Σε ένα πολύ σημαντικό άρθρο του άνω των 30 σελίδων, ο Jean-Pierre Vernant τεκμηριώνει την λειτουργική σχέση Ερμού – Εστίας.

Το άρθρο αυτό που τιτλοφορείται :«Εστία-Ερμής. Σχετικά με τη θρησκευτική έκφραση του χώρου και της κίνησης» βρίσκεται στον πρώτο τόμο του βιβλίου «Μύθος και σκέψη στην Αρχαία Ελλάδα» - Εκδόσεις Δαίδαλος-Ζαχαρόπουλος, ISBN 960-227-006-3

Η γαλλική έκδοση του άρθρου αυτού υπάρχει στην ιστοσελίδα : http://www.persee.fr/articleAsPDF/hom_0439-4216_1963_num_3_3_366578/article_hom_0439-4216_1963_num_3_3_366578.pdf?mode=light