ΕΙΔΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ - ΕΝΘΕΟΣ ΠΟΙΗΣΗ-ΔΗΜΟΔΟΚΟΣ

Η πρώτη κατηγορία ποίησης,η οποία αντιστοιχεί στο ανώτατο είδος ζωής της ψυχής, είναι η ένθεος ποίηση και είναι εκείνη η οποία οδηγεί τον Όμηρο να "εκδηλώνει τις ενέργειες του υπό το κράτος εκστατικού ενθουσιασμού και κατεχόμενος από τις Μούσες να αφηγείται τα μυστικά νοήματα για τους ίδιους τους θεούς".

Σε αυτή την κατηγορία ο Πρόκλος τοποθετεί τον Όμηρο όταν "μας εκθέτει τις διδασκαλίες του για την δημιουργία και για την τριπλή διανομή του παντός, ή όταν μιλάει για τα δεσμά που έφτιαξε ο Ηφαιστος (για τον Άρη και την Αφροδίτη) ή όταν μιλά για την ένωση του Δία ώς πατέρα με την γονιμική θεότητα της Ηρας μέσα από την ακατάλυτη σύνδεση τους, τότε σαφώς βρίσκεται σε εκστατικό ενθουσιασμό και εκθέτει τα μυθολογήματα αυτά λόγω της κατοχής του από τις Μούσες".

Αντιστοιχεί στην κατηγορία αυτή την περίπτωση του Δημόδοκου, ο οποίος, όπως εντοπίζει ο Πρόκλος, παρουσιάζεται σαν τον ίδιο τον Ομηρο μιας και ο ίδιος ο ποιητής αναφέρει για τον Δημόδοκο ότι "παρακινηθείς από τον θεό άρχισε" και "από την μια του στέρησε την όραση και απότην άλλη του έδωσε γλυκιά φωνή"(Οδύσσεια Θ 64 ).

Και καταλήγει ο Πρόκλος ότι ο Όμηρος ξεκάθαρα υποστηρίζει ότι ο Δημόδοκος λέει όσα λέει υπό το κράτος εκστατικού ενθουσιασμού κατά την αφήγηση των θεικών και των ανθρώπινων πραγμάτων και ότι η μουσική του κατάγεται από τους θεούς.

Προκαλεί βέβαια έκπληξη ότι στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνει δύο από τα πιο "προσβλητικά" επεισόδια του Ομήρου, για τα οποία ο ίδιος ο Σωκράτης εξέφρασε την πλήρη αντίθεση του για μέσο διδασκαλίας των νέων, μιας και μπορούν να παρερμηνευθούν από τους νέους και έτσι να οδηγηθούν σε λανθασμένη αντίληψη για τους θεούς.

Τα σημεία αυτά είναι η αναφορά στο τραγούδι για τον Αρη και την Αφροδίτη ( Οδύσσεια 8.266-366) και στην εξαπάτηση του Διός από την Ηρα (Ιλιάδα 14.153-351).

Ο Σωκράτης λοιπόν δεν εκφράζει την αντίθεση του στον Όμηρο, για τον οποίο σε πολλά σημεία στους διαλόγους του Πλάτωνα αναφέρεται σαν "θείος ποιητής και θειότατος των ποιητών και παντός άλλου άξιος", αλλά αντιτίθεται στην χρήση των έργων του που μπορεί να κάνουν οι άνθρωποι, όπως στην εκπαίδευση των νέων.

Ο Πρόκλος μας διευκρινίζει ότι αυτές οι περιγραφές εκφράζουν μια αλήθεια που είναι πολύ μακριά από αυτό το οποίο φαίνεται και δεν αποτελούν μιμητική τέχνη αφού μεταφέρουν την αλήθεια όχι με εικόνες ή μιμήσεις, αλλά με σύμβολα και συνεπώς έτσι θα πρέπει να προσλάβουμε τις περιγραφές αυτές, μιας και "τα γαρ σύμβολα, τούτων ων εστί σύμβολα, μιμήματα ουκ εστίν". Αντίθετα τα σύμβολα είναι το αντίθετο από αυτά που συμβολίζουν.
( σε προσεχή ανάρτηση θα ασχοληθούμε με την έννοια των συμβόλων και στην χρήση τους )

( βλέπε σχετικά Πρόκλος - Σχόλια στην Πολιτεία 1.193.26 - 194.11 )