Τρίτη 25 Αυγούστου 2009

ΕΙΔΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ-Η ΟΜΗΡΙΚΗ ΜΑΤΙΑ

Σε προηγούμενη ανάρτηση μιλήσαμε για τα τρία είδη ζωής της ψυχής, τα χαρακτηριστικά κάθε μιας και πως ενεργεί η ψυχή όταν ζει κάτω από κάθε ένα είδος ζωής.

( http://empedotimos.blogspot.com/2009/04/blog-post.html )

Ας δούμε τώρα πως ο Όμηρος χειρίζεται το θέμα αυτό.

Μας λέει ο Πρόκλος στα Σχόλια του στην Πολιτεία 1.108 ότι η κρίση του Πάρη διαλέγοντας μεταξύ των τριών θεαινών ( Ηρας, Αφροδίτης και Αθηνάς ) αλληγορεί την επιλογή ενός από τους τρόπους ζωής που μελετήσαμε στην προηγούμενη ανάρτηση.

Ετσι η Ήρα συμβολίζει το ανώτατο είδος ζωής μιας και σε αυτήν ανήκει ο βασιλικός βίος, με την Αθηνά αλληγορείται ο φιλοσοφικός βίος που είναι ο δεύτερος τρόπος ζωής και με την Αφροδίτη αλληγορείται ο ερωτικός βίος που είναι ο τρίτος ( κατώτερος ) τρόπος ζωής.

Μας εφιστά δε την προσοχή ότι "ο πραγματικά ερωτικός, που προτάσσει τον νου και την φρόνηση και με αυτά θεάται τόσο την αληθινή ωραιότητα όσο και την φαινομενική, ανήκει εξ ίσου στην τάξη της Αθηνάς και της Αφροδίτης. Οποιος όμως αναζητά με πάθος μόνο το ερωτικό είδος καθαυτό, απομακρύνεται από τα αληθινά ωραία και καλά, ορμάει οδηγημένος από την λαιμαργία και την ανοησία του προς το απείκασμα του ωραίου και κοντά σε αυτό πέφτει και κείτεται, χωρίς να γνωρίσει ούτε την ανάλογη του ερωτικού τελείωση".

Ετσι μας υποδεικνύει εμμέσως ότι η επιλογή της Αφροδίτης από τον Πάρη με βάση την ορατή ομορφιά και αυτή που έχει υποστασιοποιηθεί στην ύλη, αλληγορεί στο κατώτατο τρόπο ζωής, για αυτό δε και αναφέρει ότι την υλική ομορφιά "την προστατεύουν κάποιοι δαίμονες της βαθμίδας της Αφροδίτης, για τον λόγο αυτό ακόμα και εκείνος που αναζητά το απείκασμα μόνο της ωραιότητας λέγεται ότι έχει την βοήθεια της Αφροδίτης"
Μας δίνει δηλαδή την ένδειξη ότι στο επεισόδιο αυτό, η Αφροδίτη ουσιαστικά είναι δαίμων και όχι η θεά.

Θα έπρεπε δε να είχαμε υποψιαστεί ότι μάλλον και οι άλλες δύο θεές που εμφανίζονται πρέπει να είναι δαίμονες και όχι οι ίδιες οι θεές, μιας και όπως ξέρουμε οι θνητοί επικοινωνούν με τους θεούς μόνο μέσω των δαιμόνων, όπως μας ξεκαθαρίζει η Διοτίμα στο Συμπόσιο. ( ανατρέξτε στην ανάρτηση : http://empedotimos.blogspot.com/2008/11/blog-post_6438.html )

( Αλλωστε στον Ομηρο, σε πολλά σημεία, όταν γίνεται αναφορά σε θεό, στην πραγματικότητα πρόκειται για δαίμονα, μιας και όπως γνωρίζουμε όλα τα μέλη μιας σειράς, έχουν το ίδιο όνομα. Ανατρέξτε στη ανάρτηση : http://empedotimos.blogspot.com/2008/11/blog-post_7268.html όπου δίνονται κάποια παραδείγματα )

Ετσι λοιπόν ο Πρόκλος μας λέει οτι "δεν πρέπει να νομίζουμε ότι πρόκειται για πραγματική αντιδικία των θεών μεταξύ τους και για κρίση που έκανε ένας βάρβαρος, αλλά πρέπει να θεωρήσουμε ότι και οι επιλογές των τρόπων ζωής γίνονται υπό την εξουσία των θεών που εποπτεύουν τις ψυχές", κάνει δε αναφορά ότι και ο Πλάτων το ίδιο ακριβώς παρουσιάζει στον Φαίδρο ( 252 e-f, 265b ).

Σχετικό με το θέμα αυτό είναι και το επεισόδιο από τον μύθο του Ηρός στην Πολιτεία ( Βιβλίο 10, 617d-618b ), όπου ο Πλάτων επιμένει ότι οι ψυχές επιλέγουν τον βίο τους και είναι υπεύθυνοι για τις επιλογές που κάνουν. ( "αιτία ελομένου θεός αναίτιος").

Εκεί, σε μια ελαφριά παραλαγή του Ομήρου, βάζει τον προφήτη να πει στις ψυχές : "Δεν θα σας διαλέξει ο δαίμονας, αλλά εσείς θα διαλέξετε τον δαίμονα σας".

( Ας θυμηθούμε ότι η επιλογή από τις ψυχές των βίων, ουσιαστικά είναι αναγκαστική λόγω του αντιπεπονθότος(κάρμα) που τις βαρύνει, λέγεται δε ότι αυτές επιλέγουν τον τρόπο ζωής, επειδή ουσιαστικά οι ίδιες είναι υπεύθυνες για τον επιλεγόμενο τρόπο ζωής, μιας και με τις προηγούμενες πράξεις τους αναγκαστικά θα πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένο τρόπο ζωής-ανατρέξτε σχετικά στην ανάρτηση : http://empedotimos.blogspot.com/2009/02/blog-post_21.html )

Σχετικά αναφέρει και ο Σαλούστιος στο "Περί θεών και κόσμου VIII".

Τετάρτη 19 Αυγούστου 2009

Η ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΟΜΗΡΙΚΩΝ ΕΠΩΝ ΚΑΙ Η ΤΥΦΛΟΤΗΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

Κατά την διάρκεια της μελέτης μας είδαμε κάποιες αναφορές στα Ομηρικά Επη, όπου και έγινε αντιληπτό ότι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δεν είναι δύο απλά ποιήματα τα οποία απαριθμούν κάποια έπη, αλλά περιέχουν σημαντικότατες κοσμολογικές και θεολογικές έννοιες, τις οποίες ο Θεολόγος Ομηρος πολύ έντεχνα έκρυψε κάτω από το πέπλο αφ'ενός μεν του Τρωικού Πολέμου ( Ιλιάδα) και αφ'ετέρου των περιπλανήσεων και των ταλαιπωριών που υπέστη ένας από τους βασικότερους ήρωες του Τρωικού Πολέμου για να επιστρέψει στην πατρίδα του ( Οδύσσεια) .

Ετσι λοιπόν αναλύσαμε και αποκαλύψαμε την κρυμμένη σημασία κάποιων σημείων που περιγράφονται στα Ομηρικά Επη.

Στην πορεία της μελέτης μας θα συναντήσουμε και θα θίξουμε και διάφορα άλλα σημεία, με τα οποία αφ'ενός μεν θα αποκαλυφθεί η θεολογική διάνοια που κρύβεται πίσω από το όνομα Ομηρος και αφ'ετέρου η συνέχεια της θεολογικής και κοσμολογικής Ελληνικής παράδοσης.

Προς το παρόν ας δούμε ποιός ακριβώς είναι ο σκοπός κάθε ενός από τα Ομηρικά Επη, ώστε να διευρύνουμε την συνειδητότητα μας για να τα προσεγγίζουμε κάτω από την σωστή οπτική.

Μας λέει λοιπόν ο Πρόκλος στα Σχόλια στην Πολιτεία του Πλάτωνα (1.175 ) :

"Νομίζω δηλαδή πως οι μύθοι θέλουν να συμβολίσουν με την Ελένη όλη την ωραιότητα του κόσμου της γένεσης που έλαβε υπόσταση με την δημιουργία, ωραιότητα για την οποία ξεσπά μέσα σε όλο τον χρόνο ο πόλεμος των ψυχών, μέχρι την στιγμή που οι πιο νοερές ψυχές (= Ελλήνες ), επικρατώντας των άλογων μορφών της ζωής ( = Τρώες ), οδηγηθούν από τον κόσμο τούτο στον εκεί τόπο (= νοητό), απ΄όπου ξεκίνησαν καταρχάς".

Ο δε Ερμείας στα Σχόλια του στον Φαίδρο ( 214.18 ) μας αναφέρει :

"Οι θεωρητικότερον δε εξηγησάμενοι την Ιλιάδα και την Οδύσσειαν και την άνοδον...διο, φασίν, εν τη Ιλιάδι, επειδή η ψυχή πολεμείται εκ της ύλης, μάχας και πολέμους και τα τοιάυτα εποίησεν, εν δε τη Οδυσσεία..παραπλέοντα τας Σειρήνας και εκφεύγοντα την Κίρκην, τους Κύκλωπας, την Καλυψώ και πάντα τα εμποδίζοντα προς αναγωγήν ψυχής και μετά ταύτα απελθόντα εις την πατρίδα, τουτέστιν εις το νοητόν."


Σταχυολογώντας δε μερικά σημεία που αναλύει ο Πρόκλος, παίρνουμε μια ιδέα για το τι ακριβώς σημαίνουν οι διάφορες περιγραφές των Ομηρικών επών :

"Ο Οδυσσέας μετά τον γυρισμό στην πατρίδα του, του ζητείται να πολεμήσει κάποιους βαρβάρους, αλλά αυτός αρνείται, δηλαδή η ψυχή αναμιμνησκόμενη τι πέρασε διστάζει να ξανακατεβεί μήπως και υποπέσει σε λάθη".
Πρόκλος - Σχόλια στον Παρμενίδη 1030.1

Νους ( = δηλαδή το νοητό ) είναι το μυστικό λιμάνι της ψυχής, στο οποίο η ποίηση οδηγεί τον Οδυσσέα μετα την πολλή περιπλάνηση της ζωής".
(η ψυχή-Οδυσσέας γυρνά στο νοητό από όπου προήλθε)
Πρόκλος - Σχόλια στον Παρμενίδη 1035.34

"Για αυτό ( ο άνθρωπος ) πρέπει να απογυμνωθεί από το σαρκίο το οποίο είναι περιβεβλημένος, όπως ο Οδυσσέας από τα κουρελιασμένα ρούχα του και να μην ενδύεται πλέον"
( ο σκοπός της ψυχής είναι να απαλλαγεί από τουςχιτώνες που έχει ενδυθεί για να μπορέσει να ενωθεί ξανά με την πηγήτης που είναι το νοητό )
Πρόκλος - Σχόλια στον Κρατύλο 155

( Στην πορεία της μελέτης μας θα αναλύσουμε και άλλα ενδιαφέροντα σημεία της Ιλιάδας και της Οδύσσειας )

Με άλλα λόγια η Ιλιάδα αλληγορεί την δημιουργία του κόσμου και την κάθοδο των ψυχών στον αισθητό κόσμο, ενώ η Οδύσσεια αλληγορεί την προσπάθεια και την πορεία που καλείται η κάθε ψυχή να ακολουθήσει ώστε να επιστρέψει στον Πατέρα της στο νοητό!!!

Για αυτό λοιπόν και δεν θα εκπλαγούμε από την αποκάλυψη που μας κάνει ο Πρόκλος ότι η τυφλότης του Ομήρου είναι συμβολική μιας και ο Ομηρος μας αποκαλύπτει ύψιστες θεολογικές και κοσμολογικές έννοιες, για την απόκτηση των οποίων δεν χρειάζονται οι αισθήσεις μας, αλλά μόνο η νόηση μας.

Ομηρος, αντίθετα, ακολουθώντας μιαν άλλη και τελειότερη, κατά την γνώμη μου, κατάσταση της ψυχής, απομακρυνόμενος από το κατ' αίσθηση ωραίο και τοποθετώντας τη νόηση του πάνω από κάθε ορατή και φαινομενική αρμονία, υψώνοντας μάλιστα τον νού της ψυχής του προς την αόρατη και πραγματική υπαρκτή αρμονία και οδηγημένος στην αληθινή ωραιότητα, έχασε το φως του, όπως λένε εκείνοι που συνηθίζουν κάτι τέτοια μυθολογήματα.... είναι πάντως ολοφάνερο ότι οι μυθοπλάστες δικαιολογημένα λένε ότι τυφλώθηκε εκείνος που αγαπά την θέαση τέτοιων πραγμάτων στον κόσμο, αυτός που από τα φανερά πράγματα και τις απεικονίσεις ανυψώθηκε προς την απόκρυφη για τις αισθήσεις μας θέαση. Αφού λοιπόν κάποιοι έκρυβαν μέσω των συμβόλων κάθε φορά την περί των όντων αλήθεια, έπρεπε και η παράδοση σχετικά με αυτούς να μεταδοθεί στους μεταγενεστέρους με τρόπο κυρίως συμβολικό".
Πρόκλος - Σχόλια στην Πολιτεία 1.174

( Αλλωστε και η λέξη μυστήρια προέρχεται από το ρήμα μύω που σημαίνει κλείνω τα μάτια. Κλείνω τα μάτια γιατί δεν μου χρειάζονται ανοιχτά, μιας και σε ότι μυηθώ, θα μυηθώ με την νόηση μου και θα αποφύγω τις αισθήσεις που θα μου δώσουν απατηλή εικόνα και γνώση)

{ Προσωπική γνώμη του γράφοντος είναι ότι πολύ πιθανόν λοιπόν το όνομα Ομηρος να ετυμολογείται από το Ο+μη+ορών = αυτός που δεν βλέπει }

Αποκαλυπτικός είναι και ο Πορφύριος στον επίλογο του έργου του "Περί του εν Οδυσσεία των Νυμφών Αντρου" :

"Δεν πρέπει, λοιπόν, να θεωρηθούν οι ερμηνείες που παρετέθησαν παραπάνω ότι είναι απατηλές και γεννήματα φαντασιόπληκτων. Αλλ' αφού αναλογιστούμε την μεγάλη αξία της παλαιάς σοφίας και πόσον μεγάλη υπήρξε η φρόνηση του Ομήρου και η ακρίβεια του, να μην τα θεωρήσουμε άχρηστα, αλλά να αναγνωρίσουμε ότι κάτω από τον μύθο αλληγορούνται από τον Ομηρο οι θειότερες εικόνες.

Διότι δεν ήταν δυνατόν παρά να πλάσσει μια επιτυχή ολοκληρωμένη εικόνα, προσαρμόζοντας ορισμένα αληθινά στοιχεία".