ΝΟΥΣ και ΑΝΑΓΚΗ

"Πράγματι, η δημιουργία του κόσμου αυτού προήλθε από συνδυασμό της ανάγκης και του νού. Και επειδή ο νους κατηύθυνε την ανάγκη με την πειθώ για να κάνει όσο μπορούσε καλύτερα τα περισσότερα από τα δημιουργήματα της, δημιουργήθηκε κατ' άρχάς το σύμπαν μας με αυτόν τον τρόπο"

Ο Πλάτων στο απόσπασμα αυτό του Τιμαίου μας περιγράφει τις δύο βασικές αιτίες οι οποίες δημιούργησαν το σύμπαν μας, μια αιτία με νόηση και μια χωρίς νόηση.

Από το ευρύτερο χωρίο από το οποίο έχει ληφθεί αυτό το απόσπασμα, είναι σαφές ότι ο Δημιουργός λαμβάνοντας υπ΄όψιν το παράδειγμα που βρίσκεται στην τρίτη νοητή τριάδα ( ή με Ορφικούς όρους, καταπίνοντας τον Φάνητα ) εγκολπώθηκε τους κοσμικούς νόμους και τα κοσμικά αρχέτυπα με βάση τα οποία προχώρησε στην δημιουργία του κόσμου.

Αφού λοιπόν τέθηκαν οι βασικές αρχές, τότε η Ανάγκη ανέλαβε να προχωρήσει την περαιτέρω δημιουργία, με γνώμονα το τι πρέπει να γίνει αναγκαστικά, βάσει των νόμων και όχι βάσει τυχαίων ή κατά βούληση επιλογών.

Αν θέλαμε να δώσουμε μια απλουστευμένη παρομοίωση για να καταλάβουμε την γενική ιδέα, τότε θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Δημιουργός, λαμβάνοντας υπ΄όψιν το αρχέτυπο, έφτιαξε ένα πρωτόνιο ( θετικά φορτισμένο ) και ένα ηλεκτρόνιο ( αρνητικά φορτισμένο ) και γνωστοποίησε τον νόμο ότι "τα ομώνυμα φορτία απωθούνται και τα ετερώνυμα έλκονται". Ακολούθως έβαλε σε ένα κουτί το πρωτόνιο και το ηλεκτρόνιο και το παρέδωσε στην Ανάγκη.
Τότε "αναγκαστικά", το πρωτόνιο και το ηλεκτρόνιο, λόγω της έλξης που ανεπτύχθη μεταξύ τους, συγκρούσθηκαν. Αν είχε βάλει στο κουτί δύο πρωτόνια ή δύο ηλεκτρόνια, τότε τα σωμάτια αυτά θα απωθούντο και θα "κολούσαν" στα τοιχώματα του δοχείου.

Μια σχετική αναφορά κάνει παρακάτω ο Πλάτων, όπου αναφέρεται στα στοιχεία και στα Πλατωνικά Στερεά, και όπου εξηγεί πως τα τέσσερα στοιχεία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, όχι για κάποιον μυστήριο λόγο ούτε εκ τύχης, αλλά αναγκαστικά λόγω της τριγωνικής δομής του κάθε στερεού που αντιπροσωπεύει το κάθε στοιχείο. ( Πυρ ~ Πυραμίδα, Αήρ ~ Οκτάεδρο, Εικοσάεδρο ~ Νερό, Κύβος ~ Γη ).

Ετσι για παράδειγμα "Από όλα αυτά τα σχήματα, λόγω της ανάγκης, πιο ευκίνητο είναι εκείνο που έχει τις λιγότερες βάσεις, αφού είναι από παντού πιο κοφτερό και οξύ".

Ποιά όμως σχέση έχουν αυτά που αναφέρθησαν εδώ, με την ψυχή την οποία και μελετάμε σε αυτό το σημείο της μελέτης μας ;

Να θυμηθούμε ότι η Ανάγκη είναι η μητέρα των Μοιρών (Κλωθώ, Λάχεσις, Ατροπος) , οι οποίες και προκαθορίζουν την πορεία της ψυχής κατά την ενσάρκωση της. Στο γόνατο δε της Ανάγκης, ακουμπά το αδράχτι το οποίο και περιστρέφει η κάθε Μοίρα, όταν ασχολείται με κάθε μερική ψυχή.

Ετσι λοιπόν βλέπουμε ότι η πορεία της ψυχής είναι κατά το μάλλον ή ήττον προδιαγεγραμμένη, μιας και κατ Άνάγκην η μερική ψυχή πρέπει να ακολουθήσει τις προσταγές των Μοιρών, που ακολουθούν τα δημιουργηθέντα αίτια που προκαλούν ανάλογες αντιδράσεις.
Με άλλα λόγια, η έννοια της Ανάγκης που καταγράφει ο Πλάτων, ουσιαστικά είναι η έννοια του Κάρμα, τόσο σε επίπεδο κοσμολογικό, όσο και σε επίπεδο ψυχολογικό.

Χωρίς να επεκταθούμε αυτή την στιγμή περαιτέρω, ας διαλογιστούμε στο σημείο αυτό , ότι τόσο η δημιουργία του Κόσμου( πράγμα που σίγουρα δεν το έχουμε πολυσκεφτεί), όσο και οι διάφορες ενσαρκώσεις μας, είναι αποτέλεσμα Καρμικό!

Ας σημειωθεί ότι έχουμε την δυνατότητα, με βάση την ελεύθερη βούληση μας, να κάνουμε δράσεις που δεν είναι ασύμβατες με όποια αίτια έχουν ήδη δημιουργηθεί, αλλά κατ'επέκτασιν, αυτές οι δράσεις θα μας δεσμεύσουν, είτε αργότερα στην ζωή μας, είτε σε επόμενες ενσαρκώσεις, και ούτω καθεξής.

Εφαρμόζοντας λοιπόν το "Γνώθι Σαυτόν" που ουσιαστικά σημαίνει να προσπαθήσω να γνωρίσω τι ακριβώς είμαι, που οφείλονται οι ατυχίες και οι ανταμοιβές που συναντώ στην ζωή μου, τότε θα συνειδητοποιήσω ότι πρέπει να προσπαθήσω να απαλλαγώ από τα μειονεκτήματα μου, τις προσκολλήσεις και τις απέχθειες που έχω και να καλλιεργήσω τα προτερήματα μου, ώστε να βαίνουν μειούμενες οι αντιδράσεις που θα υποστώ στο μέλλον ΚΑΤ'ΑΝΑΓΚΗΝ λόγω λανθασμένων επιλογών, ενώ αντίθετα να αυξηθούν οι θετικές αντιδράσεις που ΚΑΤ'ΑΝΑΓΚΗΝ θα δεχθώ, λόγω θετικών επιλογών, με απώτερο στόχο "κύκλου ταν λήξαι και αναπνεύσαι κακότητος"

Ας φανταστούμε λοιπόν, ότι ό,τι κάνουμε "φορτίζει" τρόπον τινά την ψυχή μας, ώστε να έλκεται ή να απωθείται από τις όποιες δράσεις και καταστάσεις του σύμπαντος και έτσι μας υποχρεώνει να ακολουθούμε μια συγκεκριμένη ατραπό. Λόγω αυτών των "μαγητίσεων" εξηγούνται και οι διάφορες δράσεις των δαιμόνων και των "κρίσεων" που υφιστάμεθα μετά θάνατον. ( Ανατρέξτε στο : http://empedotimos.blogspot.com/2008/12/blog-post_14.html και στα σχετικά σχόλια )


( βλέπε Πλάτων - Τίμαιος 46-58, Πολιτεία 615-620 )