Σάββατο 20 Μαΐου 2017

ΕΠΙ ΤΗι ΕΠΕΤΕΙΩι ΤΩΝ ΓΕΝΕΘΛΙΩΝ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΟΣ


Η 21η Μαΐου της σύγχρονης εποχής αντιστοιχεί στην 7η Θαργηλιώνος του 427 ΠΚΕ ημέρα κατά την οποία σύμφωνα με την παράδοση οι θεοί έδωσαν τον Πλάτωνα στους ανθρώπους.

Τιμώντες λοιπόν την γενέθλια ημέρα του Πλάτωνα - ακολουθούντες την Ελληνική παράδοση να τιμώνται τα γενέθλια και όχι οι θάνατοι - όπως ακριβώς την ετιμούσαν οι πρόγονοι μας, ας παραθέσουμε ένα μικρό κομμάτι από την Πλατωνική Θεολογία του Πρόκλου :

«Όλη η Πλατωνική Φιλοσοφία, Περικλή, καλύτερε μου φίλε, και η αρχή νομίζω ότι εμφανίστηκε σύμφωνα με την αγαθόμορφη θέληση των θεών, αποκαλύπτοντας το κρυμμένο σε αυτούς νόημα και την αλήθεια η οποία μαζί με τα όντα έλαβε υπόσταση μέσα στις ψυχές που περιστρέφονται μέσα στον κόσμο της γένεσηςόσο επιτρέπεται σε αυτές να μετέχουν σε τόσο υπερφυσικά και σπουδαία πράγματα, και ότι πάλι αργότερα αυτή τελειοποιήθηκε και, αφού αποσύρθηκε, θα λέγαμε, στον εαυτό της και κατέστη άγνωστη στους περισσότερους από αυτούς που διακήρυσσαν ότι είναι φιλόσοφοι και αδημονούσαν να ασχοληθούν με το κυνήγι του όντοςπάλι ήλθε στο φως.
Ειδικά πιστεύω ότι η μυστική διδασκαλία για τα ίδια τα θεία, η οποία έχει στηριχτεί με αγνότητα σε ιερή βάση και έχει λάβει υπόσταση αιώνια δίπλα στους ίδιους τους θεούς, από εκεί εμφανίστηκε σε όσους μέσα στον χρόνο μπορούν να την απολαύσουν .....

Όλοι λοιπόν, όπως είπα, τις πιο πρώτες και πιο αυτοτελείς αρχές των όντων αποκαλούν θεούς και θεολογία την επιστήμη που ασχολείται με αυτές.

Μόνο η θεόπνευστη διδασκαλία του Πλάτωνα θέτοντας όλα τα υλικά σε κατώτερημοίρα από την αρχή (γιατί κάθε τι που μπορεί να χωριστεί και να διαιρεθεί από την φύση του δεν μπορεί να παράγει ούτε να διατηρηθεί, αλλά και την ύπαρξη του και το ότι ενεργεί ή πάσχει τα έχει μέσω της ψυχής και των κινήσεων που συμβαίνουν σε αυτήν) και αποδεικνύοντας ότι η ουσία της ψυχής είναι ανώτερη από αυτή των σωμάτων, αλλά εξαρτάται από την υπόσταση του νου (επειδή κάθε τι που κινείται μέσα στον χρόνο, ακόμα και αν κινείται από μόνο του, είναι ανώτερο από αυτά που κινούνται μέσω άλλων, είναι κατώτερο όμως από την αιώνια κίνηση), χαρακτηρίζει όπως έχει ειπωθεί, τον νουπατέρα και αίτιο των σωμάτων και των ψυχών, και γύρω από αυτόν υπάρχουν και ενεργούν όλα όσα αποκτούν ζωή μέσα στις τροχιές και τις ανακυκλώσεις, προχωρά όμως και σε μια άλλη αρχή εντελώς ανεξάρτητη από τον νου, πιο άυλη και πιο μυστική, από την οποία αναγκαστικά πηγάζει η υπόσταση των πάντων, ακόμα και αν μιλήσεις για τα τελευταία όντα...

Ας ξεχωρίσουμε και τους τρόπους με τους οποίους ο Πλάτων μας εξηγεί τις μυστικές σκέψεις για τους θεούς. Γιατί φαίνεται ότι δεν αναπτύσσει την διδασκαλία του για τα θεία παντού με τον ίδιο τρόπο, αλλά άλλοτε με θεϊκή έμπνευση και άλλοτε με την διαλεκτική αναπτύσσει την αλήθεια για αυτά, άλλοτε δηλώνοντας συμβολικά τις απόρρητες ιδιότητες τους και άλλοτε ανατρέχοντας από τις εικόνες στους θεούς και ανακαλύπτοντας σε αυτούς τις πρωταρχικές αιτίες των πάντων...»

Μια εκτενέστερη αναφορά σε άγνωστες πτυχές της ζωής του Πλάτωνα μπορείτε να αναγνώσετε εδώ :

Σχετικά με την 7η Θαργηλιώνος του 427 ΠΚΕ ανατρέξτε εδώ :
http://empedotimos.blogspot.com/2010/05/7-427.html

Τιμώντες δε τα γενέθλια του Πλάτωνα, ας τιμήσουμε και τους διαδόχους του, οι οποίοι σχηματίζοντας μια χρυσή άλυσο διέσωσαν τις υποθήκες της Πλατωνικής Ακαδημίας, παρά την απέλπιδα προσπάθεια κάποιων να την εξαφανίσουν :
http://empedotimos.blogspot.com/2010/05/blog-post.html

Αλλωστε όπως μας λέει ο Πλούταρχος δια στόματος Τυνδάρη του Λακεδαιμονίου :
άξιον μέν εστιν περί Πλάτωνος άδειν και λέγειν το ουδέ εώκει
ανδρός γε θνητού πάις έμμεναι αλλά θεοίο·’
{‘Αξιο μεν είναι για τον Πλάτωνα να τραγουδάει κανείς και να λέει το «Ούτε έμοιαζε γυιός θνητού ανδρός αλλά θεού» (Ιλιάς Ω 258)}

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ



Παρασκευή 17 Μαρτίου 2017

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ-ΤΟ ΠΡΟΠΥΛΟ ΚΑΙ Ο «ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΣ» ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ




Σε συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης (Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ : ΠΡΟΠΥΛΟ : ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΙ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝ ; ), στην οποία έγινε η υπόθεση ότι η παρουσία των Διοσκούρων αναφέρεται στους  Αλέξανδρο και Ηφαιστίωνα για τους οποίους προοριζόταν η κατασκευή του ταφικού μνημείου του Τύμβου Καστά (είτε όντως ετάφησαν τελικά  εκεί και οι δύο  είτε όχι),  ας προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε τα μέχρι στιγμής γνωστά  ευρήματα που συνέθεταν το πρόπυλο.

Ας συνοψίσουμε τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα  για το πρόπυλο :

«Στο αέτωμα του πρόπυλου υπήρχε παράσταση του Δία, της Περσεφόνης και του Διόνυσου Ζαγρέα ως βρέφος ενώ στη ζωφόρο του η Άρτεμις στέφεται από Νίκη, με αφηρωισμένο νεκρό στο πλάι και υπάρχει  και παράσταση των  Διοσκούρων»

Διακρίνουμε δηλαδή τις παραστάσεις να σχηματίζουν δύο σύνολα: ένα είναι οι παραστάσεις στο αέτωμα του  προπύλου και το άλλο είναι οι παραστάσεις της ζωφόρου του προπύλου.

Το αέτωμα αποτελεί παράσταση του θείου κόσμου, ενώ η ζωφόρος αποτελεί τον «τόπο» όπου αλληλεπιδρούν οι θεοί, οι ήρωες και οι θνητοί. (όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλους τους Ελληνικούς ναούς, βλέπε σχετικά το αέτωμα και την ζωφόρο του Παρθενώνα,  του Επικουρείου Απόλλωνα και του Ηφαιστείου στο Θησείο για παράδειγμα).

Έτσι λοιπόν στο αέτωμα αποτυπώνεται η γέννηση ενός θεού, του Διονύσου, στην οποία παρίστανται και οι δύο γονείς του ο Ζευς και η Περσεφόνη.  Αποτυπώνεται δηλαδή η γέννηση ενός θεού από την σύζευξη δύο θεών, του Δία και της Περσεφόνης (θυμίζει το ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα όπου παριστάνεται η γέννηση της Αθηνάς).

Στην ζωφόρο υπάρχουν κατ’αρχάς οι Διόσκουροι. Οι Διόσκουροι (=Διός + κούροι) είναι παδιά του Διός με την  θνητή Λήδα.  Επίσης υπάρχει και  κάποιος ήρωας (αφηρωισμένος νεκρός) δίπλα στην Άρτεμιδα. Βλέπουμε δηλαδή ότι έχουμε παιδιά του Διός με μια θνητή. Αν αποκαλέσουμε δε τον αφηρωισμένο νεκρό «παι Διός»  τότε η ζωφόρος έχει να κάνει με γεννήσεις  παιδιών από την σύζευξη του Διός με θνητές.

Με άλλα λόγια το αέτωμα αποτυπώνει τέκνο του Διός με θεά και η ζωφόρος τέκνα του Διός με θνητές, που όμως ως τέκνα του Διός τελικά αφηρωποιούνται, όπως συμβαίνει σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις στην Ελληνική Μυθολογία.

Η παρουσία της Αρτέμιδος εξηγείται από το ότι η Άρτεμις, ως προστάτιδα του τοκετού ασχολήθηκε με την γέννηση του αφηρωισμένου νεκρού, μιας και όπως μας λέει ο Πλάτων αν και παρθένος προϊσταται της λοχείας.(« ατίαν δέ γε τούτου φασν εναι τν ρτεμιν, τι λοχος οσα τν λοχείαν εληχε» - Θεαίτητος 149b).

 Στην παράσταση υπάρχει και η Νίκη η οποία στεφανώνει κατά την γνώμη μου όχι την Αρτέμιδα, αλλά σπεύδει να στεφανώσει τον αφηρωισμένο νεκρό που είναι δίπλα της. Ίδια περίπτωση έχουμε και στην Υδρία από την Πέλλα, όπου η   Νίκη πετάει πάνω από τον Διόνυσο κρατώντας στεφάνι με σκοπό να στεφανώσει τον νικητή του Ελευσινιακού πολέμου Ερεχθέα που βρίσκεται πιο εκεί  (“The Political Geography of the Pella Hydria», Hesperia 82 (2013)). Σύμφωνα με τον Τιβέριο (στο “Bild und Geschichte ” του  An Archaeology of Representations, ed. D. Yatromanolakis, Athens, σελ.170-175) το ίδιο παρατηρείται  και σε έναν κρατήρα από την Όλυνθο.


(στην πάνω φωτό η Υδρία της Πέλλας και στην κάτω η Νίκη που παριστάνεται στην Υδρία)

Ολες αυτές οι παραστάσεις του προπύλου συνδέονται κατά κάποιο τρόπο με τον Αλέξανδρο.

1) Ο Αλέξανδρος εθεωρείτο ότι κατάγεται από τον Διόνυσο. Άλλωστε και οι Μακεδόνες ετιμούσαν ιδιαιτέρως τον Διόνυσο, καθώς εόρταζαν κάθε χρόνο μια ιερή μέρα για τον Διόνυσο.
2) Ο Αλέξανδρος είχε επίσης σχέση και με τους Διοσκούρους. Από την μια από το γεγονός ότι καθώς ταύτιζε αυτόν και τον Ηφαιστίωνα  με το δίδυμο Αχιλλέα-Πατρόκλου (οι οποίοι συσχετίζονται με τους Διοσκούρους), κατ επέκταση  το δίδυμο Αλέξανδρος-Ηφαιστίων ταυτιζόταν και αυτό με τους Διοσκούρους και συνεπώς εθεωρείτο και ο ίδιος να αντιστοιχεί σε  έναν από τους Διοσκούρους.
Στο περιστατικό όπου φονεύει  τον Κλείτο, αναφέρεται από τον Αρριανό ότι θυσίασε στους Διοσκούρους και από το τι έλεγαν οι κόλακες προς αυτόν, υποτιμώντας τα έργα των Διοσκούρων σε σχέση με τα δικά του, μπορούμε να συνάγουμε ότι η φήμη του Αλεξάνδρου συναγωνίζετο  αυτή των Διοσκούρων.



Επίσης έχουν διασωθεί μια  μαρμάρινη κεφαλή  και ένα χάλκινο άγαλμα, από την Ρωμαϊκή εποχή, όπου απεικονίζεται ο Αλέξανδρος ως Διόσκουρος. Αυτό δεν αποκλείει το πρότυπο των δυο αυτών ευρημάτων να υπήρχε στην Ελληνιστική εποχή. μιας και η πλειοψηφία των Ρωμαϊκών αγαλμάτων αποτελούσε αντίγραφα αντίστοιχων Ελληνικών.





Από την ανταπόκριση της κας Αριάδνης Παπαφωτίου, τα αναφερθέντα μουσεία Καβάλας, Κοπεγχάγης και Κωνσταντινουπόλεως  δεν φαίνεται ότι αποτελούν σημεία όπου βρέθηκε το ανάγλυφο των Διοσκούρων. Μήπως συνεπώς είναι αυτό  το παρακάτω ανάγλυφο με την απεικόνιση των Διοσκούρων που βρίσκεται στο Μουσείο της Αμφίπολης ;




3) Η Νίκη συσχετίζεται με τον Αλέξανδρο μιας και τον στεφανώνει για  τις νίκες του κατά την εκστρατεία του στην Ανατολή. Έτσι για παράδειγμα συναντάμε νόμισμα με το όνομα  του Αλεξάνδρου  στον οπισθότυπο όπου υπάρχει πτερωτή Νίκη.



4) Είναι γνωστή η σχέση του Αλεξάνδρου με την Αρτέμιδα. Γεννήθηκε την ημέρα που κάηκε ο ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο, ανέθεσε στον Δεινοκράτη και ανέλαβε τα έξοδα για την ανέγερση και πάλι του ναού, στην δε  διαθήκη του ένα από τα μεγάλα έργα που οραματιζόταν ήταν η κατασκευή ναού της Ταυροπόλου Αρτέμιδος στην Αμφίπολη.
Μάλιστα λέγεται ότι επειδή η Αρτεμις παρέστη στην γέννηση του Αλεξάνδρου, άφησε απροστάτευτο τον ναό της με αποτέλεσμα ο Ηρόστρατος να μπορέσει να τον πυρπολήσει.
(«Ἐγεννήθη δ’ οὖν Ἀλέξανδρος ἱσταμένου μηνὸς Ἑκατομβαιῶνος, ὃν Μακεδόνες Λῷον καλοῦσιν, ἕκτῃ, καθ’ ἣν ἡμέραν ὁ τῆς Ἐφεσίας Ἀρτέμιδος ἐνεπρήσθη νεώς· ᾧ γ’ Ἡγησίας ὁ Μάγνης ἐπιπεφώνηκεν ἐπιφώνημα κατασβέσαι τὴν πυρκαϊὰν ἐκείνην ὑπὸ ψυχρίας δυνάμενον· εἰκότως γὰρ ἔφη καταφλεχθῆναι τὸν νεών, τῆς Ἀρτέμιδος ἀσχολουμένης περὶ τὴν Ἀλεξάνδρου μαίωσιν»-Πλούταρχος – Αλέξανδρος  3)

Πράγματι η Άρτεμις προΐσταται των γεννήσεων των θεών, όπως βοήθησε στην γέννηση του αδελφού της Απόλλωνα όταν η Λητώ τον γεννούσε στην  Δήλο.

Βλέπουμε  λοιπόν ότι ο αφηρωισμένος νεκρός (ένας από τους δύο νεκρούς του ταφικού μνημείου), ο οποίος παριστάνεται στην ζωφόρο του προπύλου είναι τέκνο Διός με μια θνητή, και στην γέννηση του οποίου  προΐστατο η ίδια η Άρτεμις, στεφανώθηκε δε για τις νίκες του από την θεά Νίκη και η φήμη του, μαζί με εκείνη του θνητού  συντρόφου του (δεύτερου νεκρού) συναγωνιζόταν αυτή των Διοσκούρων ( οι οποίοι ήταν και αυτοί ο ένας αθάνατος και ο άλλος θνητός), που και αυτοί ήταν τέκνα Διός με μια θνητή και με τους οποίους παρομοιάζοντο οι δύο νεκροί .

Ποιος μπορεί να είναι αυτός ;

Επίμετρον

Όλη η παραπάνω ανάλυση στηρίζεται σε ό,τι έχει ανακοινώσει μέχρι στιγμής  η ανασκαφική ομάδα και φυσικά χωρίς να έχουμε εικόνα των ευρημάτων και περισσότερες πληροφορίες για αυτά. Είναι σίγουρο ότι οι όποιες μελλοντικές ανακοινώσεις θα την επιβεβαιώσουν ή θα την καταρρίψουν, μερικώς ή ολικώς. Το μόνο σίγουρο είναι  πάντως ότι  αναμένονται συνταρακτικές αποκαλύψεις.

Δευτέρα 13 Μαρτίου 2017

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ : ΠΡΟΠΥΛΟ : ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΙ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝ ;




Κατά την πρόσφατη πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση της ανασκαφής στον Τύμβο Καστά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο κ.Λεφαντζής παρουσίασε το πρόπυλο το οποίο υπήρχε μπροστά από το ταφικό μνημείο.


Σύμφωνα με την πολύ σημαντική ανταπόκριση της κας Αριάδνης Παπαφωτίου που παρευρέθη στην παρουσίαση, νομίζω ότι αξίζουν προσοχής τα παρακάτω σημεία από την ομιλία του κ. Λεφαντζή :

1) Υπήρχε πρόπυλο που εδραζόταν πάνω στον περίβολο και μέσω των σκαλοπατιών που βρέθηκαν πίσω του, οδηγούσε στην είσοδο με τις Σφίγγες.
2) Στο πρόπυλο, η προσέγγιση γινόταν τελετουργικά, με ξύλινες σκάλες που ετηρίζοντο στον περίβολο.
3)  Στο αέτωμα του πρόπυλου υπήρχε παράσταση του Δία, της Περσεφόνης και του Διόνυσου Ζαγρέα ως βρέφος (τα τμήματα φυλάσσονται στο Λούβρο και στο μουσείο Καβάλας, με προέλευση Αμφίπολη), ενώ στη ζωφόρο του η Άρτεμις στέφεται από Νίκη, με αφηρωισμένο νεκρό στο πλάι (τα κομμάτια υπάρχουν στο μουσείο της Κωνσταντινούπολης, στη γλυπτοθήκη της Κοπεγχάγης και στο μουσείο της Καβάλας).

Ενώ στην ανταπόκριση του κ.Ροδάκογλου  (http://www.thousandnews.gr/el/newsroom/item/232192-peristeri-moyxliasan-oi-karyatides-tis-amfipolis-foto) υπάρχει η σημαντική πληροφορία ότι : «Λίγο πιο κάτω την ανάγλυφη ζώνη διακοσμούν οι Διόσκουροι».

Σε σχετική ερώτηση στην ομάδα  ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΤΥΜΒΟΥ ΚΑΣΤΑ-Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ο κ.Λεφαντζής ερωτηθείς ανέφερε ότι το πρόπυλο  έγινε κατά την πρώτη φάση κατασκευής, δηλαδή κατά την κατασκευή που αφορά τους δύο νεκρούς άνδρες. Σημειωτέον ότι στον ταφικό θάλαμο έχουν βρεθεί δύο θέσεις, μια για νεκρική κλίνη και μια για τεφροδόχο.

Αν λοιπόν το πρόπυλο εντάσσεται στην πρώτη φάση κατασκευής, μπορούμε να συνάγουμε ότι οι παραστάσεις του προπύλου έχουν σχέση με τους δύο νεκρούς για τους οποίους είχε κατασκευασθεί αρχικά ο τάφος. Η παρουσία δε του Διονύσου Ζαγρέα ενισχύει  την θειότητα του  ενός (ή και των δύο) νεκρών.

Εις επίρρωσιν αυτού, είναι και η ύπαρξη των Διοσκούρων, οι οποίοι κατά την μυθολογία ήταν δίδυμοι υιοί του Διός, ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης, που όμως ο ένας  (Πολυδεύκης) έγινε αθάνατος από τον ίδιο τον Δία, όταν δε ο σκοτώθηκε ο Κάστωρ, ο Πολυδεύκης παρακάλεσε τον Δία να μοιραστεί την  αθανασία με τον αδελφό του, πράγμα που έγινε.

Η πολύ στένη σχέση του Αχιλλέα και του Πατρόκλου παρομοιάζετο συχνά  με τους διδύμους Κάστωρα και Πολυδεύκη. Όπως δε είναι γνωστό ο Αλέξανδρος θεωρούσε ότι η σχέση του με τον Ηφαιστίωνα  ήταν παρόμοια με την σχέση του Αχιλλέα και του Πατρόκλου.

Η ύπαρξη των Διοσκούρων συνεπώς στο πρόπυλο του ταφικού μνημείου παραπέμπει άμεσα στους δύο νεκρούς  και τους προσδίδει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που θα μπορούσαμε να ερμηνεύσουμε  ως εξής :

Από τους δύο Διόσκουρους ο ένας (Πολυδεύκης)  έγινε αθάνατος από τον Δία (~ ο Αλέξανδρος  αναγορεύτηκε παις Διός στο μαντείο του Άμμωνα) και όταν πέθανε ο  Κάστωρ (Ηφαιστίων ) ο Πολυδεύκης (Αλέξανδρος) ζήτησε από τον Δία να μοιραστεί την αθανασία μαζί του (~ ο Αλέξανδρος ερώτησε το μαντείο του Άμμωνα αν μπορούσε ο Ηφαιστείων να λατρεύεται ως θεός).
Έτσι η παράσταση των διδύμων Διοσκούρων  στο πρότυλο παραπέμπει άμεσα στον Αλέξανδρο και στον Ηφαιστίωνα, οι οποίοι άλλωστε εθεωρούντο ο ένας ίδιος με τον άλλο. Χαρακτηριστικό είναι το σημείο όπου η γυναίκα του Δαρείου προσεκύνησε τον Ηφαιστίωνα θεωρώντας ότι ήταν ο Αλέξανδρος, αλλά όταν  αντελήφθη το λάθος της ζήτησε συγγνωμη από τον Αλέξανδρο, ο οποίος όμως της απάντησε «και αυτός Αλέξανδρος είναι».

Ακόμα και η σειρά αθανασίας των δύο ανδρών αντιστοιχεί με την σειρά των δύο Διοσκούρων στον μύθο. Πρώτα γίνεται αθάνατος ο ένας (Αλέξανδρος) και μετά πεθαίνει ως θνητός  ο άλλος (Ηφαιστίων) τον οποίο ο πρώτος επιθυμεί να είναι μαζί του μαζί με τους αθανάτους, όπως σίγουρα το επιθυμούσε ο Αλέξανδρος για τον Ηαφιαστίωνα.

Σε αυτό το ιστολόγιο έχουν παρατεθεί πολλαπλά σημεία που δείχνουν  την παρουσία του Αλεξάνδρου στο μνημείο, μετά  δε την ανακοίνωση για την σχέση του μνημείου με τον Ηφαιστίωνα και την παρουσία δύο νεκρών, ενισχύεται η  υπόθεση ότι το μνημείο ήταν κοινός τάφος του Αλεξάνδρου και του Ηφαστίωνα. (ενδεικτικά : Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ-ΚΟΙΝΟ ΤΑΦΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑ).

Αν λοιπόν ο παραπάνω συλλογισμός είναι σωστός, τότε αναμένεται με πολύ ενδιαφέρον η συνέχεια της ανασκαφικής έρευνας που, που από ό, τι φαίνεται  ίσως οδηγήσει σε πολύ σημαντικές ανακαλύψεις.

Επίμετρον :

Μια πρόσθετη αναφορά του κ.Λεφαντζή  που καταγράφει το «ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» (http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26513&subid=2&pubid=114550393) ) και που αναφέρεται και στην αταπόκριση της κας Παπαφωτίου), είναι ότι οι τοίχοι που βρίσκονται κάτω από τις σφίγγες  είναι ψευδοτοίχοι που καλύπτουν τους πεσσούς που στηρίζουν τις σφίγγες. Αυτό σημαίνει ότι αν η κάλυψη των πεσσών με ψευδοτοίχους δεν έχει γίνει για καθαρά στατικούς ή κατασκευαστικούς λόγους που συνδέονται με την αλλαγή χρήσης του μνημείου (πιθανότητα που αναφέρει  ο κ.Λεφαντζής), τότε υπάρχει η πιθανότητα να αποτελούν κρύπτες στις οποίες ίσως κρύβονται   πράγματα που αρχαιολογικά να έχουν μεγάλη αξία. Άλλωστε, όπως αναφέρεται στο άρθρο, έχει σαρωθεί γεωφυσικά από τον κ.Τσόκα και αναμένονται τα αποτελέσματα.
Αυτό το γεγονός μας θυμίζει την  παράδοση των Αιγυπτίων να κρύβουν μέσα στους στήλους  των ναών τους ιερά κείμενα, οπότε αν ακολουθήθηκε η ίδια πρακτική και εδώ, αναμένονται ευχάριστες εκπλήξεις.

Σε κάθε περίπτωση πάντως οι νέες ανακοινώσεις, αν και φειδωλές, δίνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα προοπτική στην συνέχεια μελέτης των ευρημάτων και  εντείνουν την ανάγκη να συνεχιστεί η ανασκαφή, ώστε ο Τύμβος Καστά να αποκαλύψει τελικά τα μυστικά του.


Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου 2017

ΤΟ ΕΠΙΤΥΜΒΙΟ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ ΣΥΡΙΑΝΟΥ




Όπως μας αναφέρει ο Μαρίνος ο Νεαπολίτης στην Βιογραφία του Πρόκλου,  ο Πρόκλος ετάφη σε κοινό τάφο με τον δάσκαλο του  Συριανό, στην περιοχή του Λυκαβηττού, στο δε μνήμα του εγράφη και το παρακάτω επίγραμμα που το συνέθεσε ο ίδιος:



«Πρόκλος ἐγὼ γενόμην Λύκιος γένος, ὃν Συριανὸς

ἐνθάδ ἀμοιβὸν ἑῆς θρέψε διδασκαλίης.

ξυνὸς δ ἀμφοτέρων ὅδε σώματα δέξατο τύμβος·

αἴθε δὲ καὶ ψυχὰς χῶρος ἕεις λελάχοι».



δηλαδή,



«Εγώ υπήρξα ο Πρόκλος, Λύκιος στην γενιά, τον οποίο ο

Συριανός εδώ με ανέθρεψε διάδοχο της διδασκαλίας του.

Αυτός εδώ ο κοινός τάφος δέχτηκε τα σώματα και των δύο,

μακάρι και τις ψυχές μας κοινός τόπος να τις λάβει»



Τύχηι Αγαθήι τον Ιούνιο του 1997 εντοπίσθηκε το επιτύμβιο επίγραμμα του Συριανού, όπως παρουσιάζεται στην φωτογραφία. 




Το επίγραμμα είναι το παρακάτω :



. . ] μὲν Συριανὸς ἔχεν πόλον, εὖτ’ ἐπὶ γ[αῖαν

. ˘ ]μενος μακάρων ἀρτιτελὴς ἔμολε[ν.

δεῖξας] δ’ ἀνθρώποισι ὅπως σοφόν ἐστι γ[ενέσθαι

ἄψ πάλιν ἀ]θανάτων ἐς πόλον αὖτις ἔβη.



Η μελέτη του κατέδειξε ότι το επίγραμμα αυτό, το οποίο βρίθει πλατωνικών και νεοπλατωνικών όρων,  πολύ πιθανόν αναφέρει ότι :



«Των Άστρων μεν ο Συριανός κατείχε τον πόλο, όταν επί της γης

πεθαίνοντας ήλθε στους μακάριους θεούς μυημένος.

αφού έδειξε στους ανθρώπους πόσο είναι δυνατόν να γίνει κανείς σοφός

πάλι πίσω μετέβη στον πόλο των αθανάτων»



Μιας και ο Πρόκλος ετάφη σε κοινό τάφο με τον Συριανό, η απάντηση για το ποιος κοινός τόπος εύχεται να λάβει τις ψυχές και των δύο, που αναφέρει ο Πρόκλος στο επίγραμμα του, είναι ο πόλος των αθανάτων, δηλαδή ο θείος κόσμος.



Με άλλα λόγια, ο Συριανός, ο οποίος ήλθε μυημένος στην γη για να διδάξει τους ανθρώπους, έχει πλέον επιστρέψει στον θείο κόσμο, στον οποίο εύχεται  και ο Πρόκλος να μεταβεί μετά τον θάνατο του.



Άλλωστε, ο ίδιος ο Πρόκλος αναφέρει για τον δάσκαλο του Συριανό ότι :



«Εκείνος  υπήρξε αληθινός συγχορευτής του Πλάτωνα   που συμπληρώθηκε πλήρως από την θεϊκή αλήθεια και κατέστη για εμάς οδηγός αυτής της θεωρίας και αληθινός ιεροφάντης τούτων των θεϊκών λόγων.   

Γι'αυτόν εγώ θα έλεγα ότι ήρθε στους ανθρώπους σαν πρότυπο της φιλοσοφίας, προς όφελος των ψυχών που βρίσκονται εδώ κάτω, ως ανταπόδοση για τα αγάλματα, για τους ναούς, για την ίδια την λατρεία στο σύνολο της, επικεφαλής  της σωτηρίας για τους ανθρώπους που ζουν τώρα και για όσους θα ζήσουν στο μέλλον».



Η σύμπτωση του  επιγράμματος του Συριανού με αυτήν την αναφορά του Πρόκλου για τον Συριανό, και δεδομένης της αφοσίωσης του Πρόκλου στον δάσκαλο του, μας οδηγεί στην σχεδόν βεβαιότητα, ότι το επίγραμμα του Συριανού πρέπει να έχει γραφτεί από τον ίδιο τον Πρόκλο! Ίσως δε και ο ίδιος ο Πρόκλος να το είχε χαράξει επί του μαρμάρου το οποίο το φέρει!


Το σημείο στο οποίο βρέθηκε συνάδει με την αναφορά του Μαρίνου για τον χώρο ταφής του Πρόκλου-μιας και ο τάφος τους ήταν κοινός- και ίσως, αν αποκλεισθεί η περίπτωση μεταφοράς του από άλλο σημείο, εκεί κοντά να υπάρχει και το επίγραμμα του Πρόκλου, όπως το γνωρίζουμε, και φυσικά ο κοινός τάφος των δύο φιλοσόφων!  Είθε κάποτε  και αυτά να βγούν στο φως!
 

[Για λόγους προστασίας του σημαντικότατου αυτού επιγράμματος, επειδή εκτίθεται σε δημόσιο χώρο, δεν γίνονται περισσότερες αναφορές που θα μπορούσαν να προσδιορίσουν την θέση του. Ήδη το επίγραμμα αυτό φέρει πάνω του πρόσφατο σημάδι βανδαλισμού! Δυστυχώς το Ελληνικό κράτος, απαξιώντας την σημασία ενός τέτοιου ευρήματος, το έχει αφήσει εντελώς εκτεθειμένο και απροστάτευτο]