Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2009

ΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΟΣ - ΙΕΡΟΦΑΝΤΕΣ

A/A.ΙΕΡΟΦΑΝΤΗΣ......................................................ΠΕΡΙΟΔΟΣ

1........Ζάκορος...............................................................Περί την αρχή του 5ου αιώνος
2.......Θεόδωρος.............................................................Από το 415 ή ενωρίτερον έως το 408
3.......Αρχίας...................................................................379
4.......Λακρατείδης........................................................Λίγο πριν το 353 έως το 350/49
5.......Ιεροκλείδης Τεισαμενού Παιανεύς...................Περί το μέσον του 4ου αιώνος
6.......[---]οττος............................................................ το 336/5 - 333/2
7.......Ευρυμέδων...........................................................323
8.......Ευρυκλείδης.........................................................317-307
9.......Ιεροφάντης Νουφράδου Περιθοίδης.................περί το τέλος του 4ου αιώνος
10.....Χαιρήτιος Προφήτου Ελευσίνιος......................περί το 248/7
11......Αριστοκλής Περιθοίδης.......................................183/2 έως 148/7 ή αργότερον
12......Αμυνόμαχος Ευκλέους Αλαιεύς........................αρχές τρίτου τριμήνου του 2ου αι.
13......Μενεκλείδης ΘεοφήμουΚυδαθηναιεύς.............τελευταίο τρίμηνο 2ου αιώνος
14......Ιεροφάντης Ευστρόφου Πειραιεύς...................τελευταίο τρίμηνο 2ου αιώνος
15......Θεόφημος Μενεκλείδου Κυδαθηναιεύς............περί το τέλος του 2ου αιώνος
16......Ιεροφάντης..........................................................86/5
17......Ιεροφάντης..........................................................περί το μέσον του 1ου αιώνος
18......Τιβ Κλ Οινόφιλος Καλλικρατίδου Τρικορύσιος.περί το τέλος του 1ου αιώνος
19......[Ιού]λιος Ιεροφ[ά]ντης......................................περί το τέλος του 1ου αιώνος(;)
20......Τ Φλάβιος Στράτων Παιανεύς..........................περί το τέλος 1ου τριμήνου 2ου αι.
21......Φίρμος Γαργήττιος.............................................περί το μέσον του 2ου αιώνος(;)
22......Ιεροφάντης Δ Ιου[...] Πειραιεύς.......................περί το μέσον του 2ου αιώνος(;)
23......Ιεροφάντης Αγνούσιος......................................περί το 138-150
24......Τ Φλάβιος Λεωσθένης Παιανεύς.......................κάπου μεταξύ 138-161 και 167/8
25......Ιούλιος Ιεροφάντης............................................168/9 έως 191/2 ή ελάχιστα μετά
26......Τιβ Κλαύδιος Απολλινάριος Αχαρνεύς...............191 ή 192 (ή αργότερον) έως 193/4
27......Νούμμιος Ιεροφάντης Φαληρεύς......................194/5 έως προν το 209/10
28......Κλ Ιεροφάντης Μαραθώνιος νεώτερος.............209/10
29.......Απολλώνιος Απολλωνίου....................................περί το 215
30.......Ηρακλείδης..........................................................περί το 220-30
31.......Λόγιμος.................................................................περί το 220-30
32.......Τ Φλάβιος Γλαύκος Μαραθώνιος.......................περί το 225-235
33.......μάλλον ίδιος όπως ο 29...................................
34.......Ερώτιος.................................................................μετά το 235
35.......Ιεροφάντης Ξεναγόρου......................................πρώτο μισό του 4ου αιώνα
36.......Νεστόριος.............................................................πριν το 355 ώς λίγο πριν το 392

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ

( ο πίνακας αναφέρει τα ονόματα των Ιεροφαντών και την περίοδο που άσκησαν το αξίωμα αυτό στην Ελευσίνα, όπως έχει καταγραφεί σε κειμενικά, επιγραφικά και αρχαιολογικά ευρήματα. Για όσους δεν έχει σωθεί το όνομα αναφέρεται απλώς ο τίτλος )

[ Πηγή : The Sacred Officials of the Eleusinian Mysteries - Kevin Clinton, Transactions of the American Philosophical Society Vol. 64, part 3, 1974 ]

Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2009

ΤΟ ΖΕΥΓΟΣ ΕΣΤΙΑΣ - ΕΡΜΟΥ

1. Όπως μελετήσαμε επισταμένως και διεξοδικώς σε μια σειρά αναρτήσεων, καταλήξαμε στο ότι η Εστία και ο Ερμής σχετίζονται μυστηριακά και διαπιστώσαμε γιατί στα τροπικά ζώδια ( Χειμερινού και Θερινού Ηλιοστασίου) κυριαρχούν η Εστία και ο Ερμής αντίστοιχα.

Το καταληκτικό συμπέρασμα βρίσκεται στην ανάρτηση : http://empedotimos.blogspot.com/2009/07/blog-post_27.html

2. Οπως μας περιγράφει ο Παυσανίας στα Ηλιακά του 5.11.8, στο βάθρο του αγάλματος του Διός στην Ολυμπία, απεικονίζονται κάποιοι θεοί ανά ζεύγη. Ενα από αυτά τα ζεύγη είναι και ο Ερμής με την Εστία.

Λόγω της υψίστης σπουδαιότητας που είχε ο ναός του Διός στην Ολυμπία και φυσικά το άγαλμα του θεού, η παράσταση στο βάθρο του σίγουρα δεν αποτελούσε καλλιτεχνική έμπνευση αλλά απεικόνιζε βαθύτατες θεολογικές έννοιες.

3. Στον Ομηρικό Ύμνο της Εστίας, αναφέρεται και ο Ερμής τον οποίο ο Ύμνος καλεί να βοηθήσει μαζί με την Εστία τονίζοντας έτσι την συλλειτουργία των δύο θεών, τους χαιρετίζει μαζί, αναφέρει δε ότι οι σπονδές άρχιζαν και τελείωναν τιμώντας την Εστία.

Εστιη η πάντων εν δώμασιν υψηλοισιν
Αθανάτων τε θεών χαμαί ερχομένων τα’ανθρώπων
Έδρην αίδιον έχαλχες πρεσβηίδα τιμήν
Καλόν έχουσα γέρας και τιμήν. Ου γαρ ατερ σου
Ειλαπίναι θνητοισιν ιν’ ου πρώτη πυμάτη τε
Εστίη αρχόμενος σπένδει μελιηδέα οίνον.
Και συ μοι Αργειφόντα Διός και Μαιάδος θιέ
Άγγελε των μακάρων χρυσόρραπι δώτορ εάων,
ναίετε δώματα καλά, φίλα φρεσίν αλλήλοισιν
Ίλαος ως επάρηγε συν αιδοίη τε φίλη τεΕστίη.
Αμφότεροι γαρ επιχθονίων ανθρώπων
Ειδότες έργματα καλά νόω θ’έσπεσθε και ήβη.
Χαίρε Κρόνου θύγατερ, συ τε και χρυσόρραπις Ερμής.
Αυτάρ εγών υμέων τε και άλλης μνήσομ’ αοιδής.”

Δηλαδή :

"Εστία, που στα ψηλά δώματα όλων των αθανάτων
Θεών και των ανθρώπων που βαδίζουνε χάμου στη γη,
Αθάνατη έδρα σούλαχε αξίωμα πρεσβυτικό,
Ωραίο βραβείο νάχεις και τιμή.γιατί δίχως εσένα οι θνητοί
Δεν κάνουνε συμπόσια, όπου κανείς με πρώτη και τελευταία
την Εστία, να μην αρχίζει την σπονδή με οίνο μελίγευστο.
Και σύ εμένα γιέ του Δία και της Μαιάδος Αργειφόντη
Αγγελιοφόρε των μακαρίων, χρυσόραβδε δοτήρα αγαθών
Όντας ελεήμων βοήθησε μαζί με τη σεμνή και αγαπημένηΕστία,
γιατί και οι δύο εσείς στων γήινων ανθρώπων
Μένετε τα ωραία δώματα με φιλική ανάμεσα σας διάθεση,
Και τα έργα τους γνωρίζοντας τους ανταμοίβετε με νου και ήβη.
Χαίρε του Κρόνου θυγατέρα εσύ και ο χρυσόραβδος Ερμής.
Αλλά εγώ εσάς και μ’άλλη μου ωδή θα υμνήσω.
Ομηρικός Υμνος Εστίας

4. Οπως μας περιγράφει ο Παυσανίας στα Αττικά 1.34.3, στον Ορωπό, στον ναό του Αμφιαράου, υπήρχε βωμός ο οποίος ήταν χωρισμένος σε τμήματα. Στο τρίτο τμήμα ετίθεντο κοινές προσφορές στην Εστία, τον Ερμή, τον Αμφιαράο και τα τέκνα του Αρχιλόχου.

5. Ο Παυσανίας στα Αχαικά 6.22.2 μας περιγράφει πως συνεορτάζοντο στις Φάρες της Αχαϊας.

6. Η εστία στους ναούς, που ήταν η απεικόνιση της θεάς Εστίας, άναβε πάντα από το φως του Ηλίου, άρα έχει σχέση με τις τροπές του Ηλίου και μάλιστα με την χειμερινή τροπή όπου θεωρείται ότι γεννιέται ο Ηλιος.

7. Η Εστία συμβολίζει την στάση, άρα τοποθετούμενη στον Αιγόκερω αντιστοιχεί στην φαινομενική στάση του Ηλίου για τρείς ημέρες κατά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο.
Αλλωστε και οι Λατίνοι ονόμαζαν τον Αιγόκερω Vestae Sidus ( έδρα της Εστίας)

8. Στον μύθο του Φαίδρου, ο Πλάτων αναφέρει ότι οι θεοί αρχίζουν την ουράνια περιφορά ακολουθώντας τον Δία, εκτός από την Εστία η οποία παραμένει στον οίκο της.

Ο Ερμείας στα σχόλια στον Φαίδρο 136.12 αναφέρει ότι :

«Δία μεν τον ήλιον λαμβάνουσι, τον δε όλον κόσμον προς αυτόν συντετάχθαι. και Εστίαν μεν φασί το δωδεκατημόριον εν ώ εστίν ο ήλιος, επειδή εν αυτώ μένει»

δηλαδή :

«Παίρνουν σαν Δία τον ήλιο, συντάσσουν δε όλον τον κόσμο προς αυτόν και ονομάζουν Εστία το δωδεκατημόριο στο οποίο είναι ο ήλιος, επειδή διαμένει ( = ο Ηλιος ) σε αυτό ( = είναι δηλαδή η εστία του

Ομως εκεί που διαμένει ο Ήλιος είναι εκεί όπου φαίνεται ότι γεννάται και εκεί όπου καταλήγει μετά την πορεία του κατά μήκος του ζωδιακού, δηλαδή στον συμβατικό Αιγόκερω.

9. Ο Κρόνος, σύμφωνα με την παράδοση, κατέπινε όλα τα παιδιά του για να μην κινδυνεύσει η βασιλεία του από αυτά, τα κατέπινε δε αδιάκριτα από φύλλο και το πρώτο που κατάπιε ήταν η Εστία.

"Πρώτη κατάπιε την Εστία όταν γεννήθηκε, έπειτα την Δήμητρα και την Ήρα και στην συνέχεια τον Πλούτωνα και τον Πσειδώνα"
Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου Α.1.5

Μετά την πανουργία της Ρέας που του έδωσε μια πέτρα αντί για τον Δία, τα εξέμεσε , βγάζοντας τα κατ’αντίστροφη σειρά, δηλαδή το πρώτο ( Εστία) που κατάπιε το εξέμεσε τελευταίο. Για αυτό και η Εστία θεωρείται σαν παλαιά αλλά και νεότερη θεά.

Αλλωστε και στον Ομηρικό Ύμνο της Αφροδίτης μας γίνεται η σχετική διευκρίνιση:

«Ιστιη, ην πρώτην τέκετο Κρόνος αγκυλομήτης,
Αύτις δ’οπλοτάτην , βουλήι Διός αιγίοχοιο»

Δηλαδή :

«Εστία, αυτήν που γέννησε πρώτη ο Κρόνος,
Κι όμως νεώτερη ήταν με την βουλή του ασπιδοφόρου Δία»
Ομηρικός Ύμνος στην Αφροδίτη 22-23

Η κυριαρχία της λοιπόν στον Αιγόκερω ταυτίζεται με την εποχή όπου ο Ηλιος πεθαίνει και ξαναγεννάται, δηλαδή είναι και παλαιός και νέος.

8. Σε ένα πολύ σημαντικό άρθρο του άνω των 30 σελίδων, ο Jean-Pierre Vernant τεκμηριώνει την λειτουργική σχέση Ερμού – Εστίας.

Το άρθρο αυτό που τιτλοφορείται :«Εστία-Ερμής. Σχετικά με τη θρησκευτική έκφραση του χώρου και της κίνησης» βρίσκεται στον πρώτο τόμο του βιβλίου «Μύθος και σκέψη στην Αρχαία Ελλάδα» - Εκδόσεις Δαίδαλος-Ζαχαρόπουλος, ISBN 960-227-006-3

Η γαλλική έκδοση του άρθρου αυτού υπάρχει στην ιστοσελίδα : http://www.persee.fr/articleAsPDF/hom_0439-4216_1963_num_3_3_366578/article_hom_0439-4216_1963_num_3_3_366578.pdf?mode=light

Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 2009

ΤΟ ΖΕΥΓΟΣ ΑΘΗΝΑΣ-ΗΦΑΙΣΤΟΥ

Λίγο ως πολύ, τόσο οι αντιστοιχίες θεών-αστερισμών, όσο και τα ζεύγη συλλειτουργίας των θεών για όσους έχουν κάνει μια στοιχειώδη μελέτη της Ελληνικής Θεολογίας, είναι προφανή, μπορούν δε να τεκμηριωθούν από τα κείμενα και τα ευρήματα.


Παρόλα αυτά, δυστυχώς από κάποιους κύκλους διακινείται μια παραποιημένη αποτύπωση των κυριαρχιών, κατά την οποία η Εστία τοποθετείται στον Ζυγό και ο Ήφαιστος στον Αιγόκερω, ενώ τα αντίστοιχα ζεύγη είναι Ήφαιστος-Εστία και Αθηνά-Ερμής(!), φυσικά χωρίς καμία τεκμηρίωση.


Παρόλη την ξεκάθαρη τεκμηρίωση που μας δίνει τόσο ο Ficino όσο και ο Manilius, θα εστιάσουμε ενδεικτικά την προσοχή μας στην τεκμηρίωση των ζευγών Αθηνάς – Ηφαίστου και Εστίας – Ερμού, μιας και εκεί παρατηρείται η διαφοροποίηση η οποία και διαταράσσει την αποτελεσματική λειτουργική πρακτική όσων θρησκεύονται κατά τα πάτρια.



Το ζεύγος Αθηνάς – Ηφαίστου


Ειδικά το ζεύγος Αθηνάς - Ηφαίστου είναι το πιο χαρακτηριστικό και το πλεόν παρατηρήσιμο και τεκμηριώσιμο για όσους έχουν στοιχειώδη επαφή με την πατρώα παράδοση και έχουν μελετήσει την Ελληνική θεολογία.


Παρατίθενται ενδεικτικά κάποια χαρακτηριστικά σημεία όπου αποτυπώνεται η μυστηριακή συλλειτουργία Αθηνάς και Ηφαίστου.


1. Στον Ομηρικό Υμνο του Ηφαίστου τονίζεται η συλλειτουργία Αθηνάς και Ηφαίστου οι οποίοι «διδάσκουν στους ανθρώπους έργα λαμπρά» : «Ηφαιστον κλυτόμητιν αείδεο Μούσα λίγεια, ος μετ’Αθηναίης γλαυκώπιδος αγλαά έργα ανθρώπους εδίδαξεν επί χθονός».

2. Συλλατρεύονται στο Ηφαιστείο ( το γνωστό στις μέρες μας και ως Θησείο ). Ο Παυσανίας, γνωστός για τις γνώσεις του πάνω σε μυστηριακά θέματα, στα Αττικά 14.6 λέει ότι "δεν με κατέπληξε το γεγονός ότι εκεί μέσα δίπλα στον Ήφαιστο είναι στημένο άγαλμα της Αθηνάς, γιατί γνωρίζω την παράδοση σχετικά με τον Εριχθόνιο".

Ο ναός αυτός βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τον Παρθενώνα, ο οποίος αποτελεί σημαντικότατο ιερό της Αθηνάς στον οποίο και ετηρείτο άσβεστον πυρ, παραπέμποντας σαφέστατα στην σχέση της Αθηνάς με τον Ήφαιστο.

3. Απεικονίζονται σαν ζεύγος στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα που ήταν σημαντικότατο ιερό της Αθηνάς. Στην παράσταση που βρίσκεται εκεί οι θεοί κάθονται ανά ζεύγη με την Αθηνά να κάθεται δίπλα στον Ήφαιστο.

Στην παρακάτω ιστοσελίδα, όπου απεικονίζεται η ζωφόρος του Παρθενώνα με την διάταξη των θεών ανά ζεύγη, στον αριθμό 36 υπάρχει καθισμένη η Αθηνά και στο 37 ο Ήφαιστος. http://www.ekt.gr/parthenonfrieze/description/east/block5.jsp


Αναλύσεις σχετικά με την μυστηριακή απεικόνιση της παρατάξεως αυτής των θεών στην Ανατολική Ζωφόρο του Παρθενώνα, υπάρχουν στα παρακάτω άρθρα :


The Gods of the East Frieze of the Parthenon
Elizabeth G. Pemberton
American Journal of Archaeology, Vol. 80, No. 2 (Spring, 1976), pp. 113-124
http://www.jstor.org/pss/503407

The Gods on the East Frieze of the Parthenon
Ira S. Mark
Hesperia, Vol. 53, No. 3 (Jul. - Sep., 1984), pp. 289-342
http://www.jstor.org/pss/147709

3. Συνεορτάζονται στην εορτή «Χαλκεία», η οποία και ετελείτο τον μήνα Πυανεψιώνα ( Σεπτέμβριο-Οκτώβριο δηλαδή, και συνεπώς στον Ζυγό στον οποίο κυριαρχεί ο 'Ηφαιστος)

4 Κατά τον Όμηρο παρέχουν στους τεχνίτες ( με την μυστηριακή έννοια ) την γνώση να φτιάχνουν τέλεια έργα :
«Ως δ’ότε τις χρυσόν περιχεύεται αργύρω ανήρ ίδρις, ον Ηφαιστος δ΄δεαεν και Παλλάς Αθήνη τέχνην παντοίην, χαρίεντα δε έργα τελείει»
Οδύσσεια Ζ 233

Την οποία θέση περιέργως επαναλαμβάνει αυτολεξεί στην Ραψωδία Ψ 160, προφανώς λόγω της υψίστης μυστηριακής σημασίας της.


5. Απεικονίζονται σαν ζεύγος σε τρίγλυφο από τμήμα βωμού που ανευρέθη στο Ασκληπιείο στην Επίδαυρο. Όπως γνωρίζουμε τα Ασκληπιεία εκτός από θεραπευτικά ήταν και μυητικά κέντρα.

Στο τρίγλυφο αυτό υπάρχουν τα ζεύγη Δήμητρα-Ποσειδών, Αθηνά-Ήφαιστος και Άρης-Αφροδίτη.

Η αναφορά αυτή υπάρχει στο άρθρο The Gods of the Months in Ancient Art Charlotte R. LongAmerican Journal of Archaeology, Vol. 93, No. 4 (Oct., 1989), pp. 589-595(http://www.jstor.org/pss/505330)

6. Ο Πρόκλος μας αποκαλύπτει ότι συλλειτουργούν μυστηριακά :

«Πάντα λοιπόν, και γενικά ο Ηφαιστος είναι ερωτευμένος με την Αθηνά, επειδή μιμείται με τα αισθητά έργα τη νοερή της ιδιότητα. Και οι ψυχές που είναι αφιερωμένες στην Αθηνά κυρίως λόγω αυτής της ενέργειας του Ηφαίστου δέχονται τα οχήματα τους από αυτόν και εγκαθίστανται μέσα στα σώματα που λαμβάνουν υπόσταση από τις λογικές αρχές του Ηφαίστου...»
Πρόκλος - Σχόλια στον Τίμαιο Α.144.10

Λίγο παρακάτω δε αναλύει και τον έρωτα του Ηφαίστου για την Αθηνά και την γέννηση του Εριχθονίου, δίνοντας μας σημαντικότατες πληροφορίες για την από κοινού δράση των δυο θεών.

7. Ο Πλάτων στον Πρωταγόρα περιγράφει τον μύθο του Προμηθέα όπου και αναφέρει σαφέστατα την συλλειτουργία Αθηνάς-Ηφαίστου, αναφερόμενος σε κοινό οίκημα των δύο θεών.

«….στο κοινό όμως οίκημα της Αθηνάς και του Ηφαίστου, όπου οι δυό τους εργάζονταν τις τέχνες τους, μπαίνει κρυφά, κλέβει τις τέχνες με φωτιά του Ηφαίστου και τις άλλες της Αθηνάς και της δίνει στον άνθρωπο..
Πλάτων – Πρωταγόρας 321d

8. Ο Πλάτων αναφέρεται επίσης στο ζεύγος Αθηνάς – Ηφαίστου στον Κριτία 109 c –110 όπου περιγράφει εκτενώς την δράση των δύο θεών και τονίζει : «Ηφαιστος δε κοινήν και Αθηνά φύσιν έχοντες».

9. Στους δε Νόμους 920d που αποτελούν την κορύφωση του Πλατωνικού έργου, μιας και ήταν το τελευταίο έργο του Πλάτωνα, με μεγάλη μυστηριακή δομή ( τον οποίο οι μη κατέχοντες τα της Ελληνικής μυστηριακής σκέψης, αναγιγνώσκοντας τον επιφανειακά τον θεωρούν έργο παρακμής του Πλάτωνα!), αναφέρει ότι :

Η τάξη των τεχνιτών, που βοήθησαν με την τέχνη και την επιδεξιότητα τους να γίνει η πόλη μας όμορφη, θα είναι αφιερωμένη στην Αθηνά και τον Ήφαιστο»

10. Ο Σόλων στο πολύ μυστηριακό του απόσπασμα 13.49 από τους νόμους του αναφερόμενος στους θεούς μας επισημαίνει ότι : «άλλος Αθηναίης τε και Ηφαίστου πολυτέχνεω έργα δαείς χειροίν ξυλλέγεται βίοτον»

11. Στα Σχόλια στον Σοφοκλή 56 αναφέρεται ότι «συντιμάται (= η Αθηνά ) τηι Αθήναι καθάπερ ο Ηφαιστος»

12. Ο Ήφαιστος είναι υπεύθυνος για τα σώματα, ενώ δεν δρα επί της ψυχής.

"Οτι λοιπόν ανήκει στην δημιουργική σειρά και όχι στην ζωογονική ή στην συνεκτική ή σε κάποια άλλη, το δηλώνουν οι θεολόγοι παρουσιάζοντας τον να δουλεύει τον χαλκό και να κουνάει τα φυσερά και γενικά σαν τεχνίτη των έργων. Οτι είναι δημιουργός των αισθητών και όχι των ψυχικών ή νοερών έργων, και αυτό το δηλώνουν οι ίδιοι. Γιατί η κατασκευή του κατόπτρου και το δούλεμα του χαλκού και η ιδιότητα του κουτσού και όλα τα παρόμοια είναι σύμβολα ότι η δημιουργία του αφορά την περιοχή του αισθητού"
Πρόκλος – Σχόλια στον Τίμαιο Α 142.23

(θυμηθείτε τα περί δημιουργικής, ζωογονικής, φρουρητικής και ανυψωτικής τάξης ανατρέχοντες στο σχετικό διάγραμμα όπου και θα εντοπίσετε την θέση του Ηφαίστου και της Αθηνάς στις οικείες θείες τάξεις : http://empedotimos.blogspot.com/2008/02/blog-post_6735.html )

Εφ’όσον λοιπόν ο Ζωδιακός αποτυπώνει τις ψυχικές δράσεις, τότε ο Ήφαιστος πρέπει να είναι κυρίαρχος του μόνου ζωδίου το οποίο δεν είναι έμψυχο, το οποίο είναι ο Ζυγός.

Αλλωστε ο Ζυγός σαν ζώδιο δεν υπήρχε στην αρχή, αλλά αποτελούσε τμήμα του μεγάλου ζωδίου του Σκορπιού, εκαλείτο δε χηλές του Σκορπιού.

Άρα λοιπόν τα ζώδια ήταν 11 και όχι 12, πράγμα που βλέπουμε και στον Φαίδρο του Πλάτωνα όπου ο ουρανός χωρίζεται σε 11 τμήματα όπως και το γεγονός ότι από τους 12 θεούς του Ελληνικού Πανθέου, μόνο οι 11 έχουν δράση επί της ψυχικής ουσίας.

(Θυμηθείτε δε ότι ο αριθμός 12 των Ολυμπίων είναι συμβολικός. Ανατρέξτε στην σχετική ανάρτηση : http://empedotimos.blogspot.com/2008/07/blog-post_14.html )

Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου 2009

ΟΙ ΚΥΡΙΑΡΧΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΖΕΥΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΘΕΩΝ


























Σύμφωνα με την Ελληνική Παράδοση, σε κάθε αστερισμό κυριαρχεί ένας από τους Ολυμπίους θεούς, οι δε Ολύμπιοι θεοί συλλειτουργούν ανά ζεύγη τα οποία συγκροτούν οι θεοί που βρίσκονται σε αντιδιαμετρικές θέσεις επί του ζωδιακού.

Οι κυριαρχίες και τα ζεύγη των Ελλήνων θεών είναι τα εξής :

Κυριαρχίες Θεών :
Ζώδιο Ολύμπιος Θεός


21/9 – 20/10 Ζυγός - Ήφαιστος

21/10 – 20/11 Σκορπιός - Άρης

21/11 – 20/12 Τοξότης - Άρτεμις

21/12 – 20/1 Αιγόκερω - Εστία

21/1 – 20/2 Υδροχόος - Ήρα

21/2 – 20/3 Ιχθείς - Ποσειδών

21/3 – 20/4 Κριός - Αθηνά

21/4 – 20/5 Ταύρος - Αφροδίτη

21/5 – 20/6 Δίδυμοι - Απόλλων

21/6 – 20/7 Καρκίνος - Ερμής

21/7 – 20/8 Λέων - Ζεύς

21/8 – 20/9 Παρθένος - Δήμητρα


Ζεύγη Θεών :

Ζεύς – Ήρα

Ποσειδών – Δήμητρα

Ήφαιστος – Αθηνά

Απόλλων - Άρτεμις

Άρης – Αφροδίτη

Ερμής – Εστία

Την πληροφορία αυτή μας την διασώζει ο Marsilio Ficino, ο οποίος ίδρυσε την Πλατωνική Ακαδημία στην Φλωρεντία και ο οποίος μετέφρασε στα Λατινικά όλα τα έργα του Πλάτωνος.
Στο έργο του «Πλατωνική Θεολογία» αναφέρει τις κυριαρχίες των θεών σύμφωνα με τους Πυθαγορείους.

Την ίδια σχέση θεών και αστερισμών καταγράφει επίσης και ο Λατίνος Αστρονόμος Manilius στο έργο του Astronomica.

O Bouche-Leclerq στο “L’astrologie Grequeσελ.184, αναφερόμενος στον Manilius, ρητά αναφέρει ότι αυτή η αντιστοίχιση δεν μπορεί να είναι Ρωμαϊκή [ καθώς οι Ρωμαίοι αντιστοιχούσαν τον Αρη ( Mars) στον Μαρτιο, την Ηρα ( Junon ) στον Ιούνιο, τον Ιανό στον Ιανουάριο κλπ ], αλλά πολύ πιθανόν είναι της εποχής του Ευδόξου ο οποίος ήταν μαθητής της Πλατωνικής Ακαδημίας ή πιο πρόσφατη.

(Επισυνάπτονται η αναφορά του Ficino για την αντιστοίχιση των Πυθαγορείων, το αντίστοιχο απόσπασμα του Manilius καθώς και η σχετική σελίδα του Bouche-Leclerc με την παρατήρηση για την προέλευση της αντιστοίχισης αυτή)

Σχετικά ευρήματα που καταγράφουν την αντιστοίχιση θεών και ζωδίων είναι :

1. Βωμός που έχει ανακαλυφθεί στην πόλη Grabi της Ιταλίας όπου απεικονίζονται οι 12 Ολύμπιοι θεοί στις αντίστοιχες θέσεις στον ζωδιακό. Ο βωμός αυτός υπάρχει στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
( βλέπε σχετική επισυναπτόμενη εικόνα)

2. Το χρυσό διάδημα της Λαοδικείας ( +270-275 ) το οποίο παριστάνει τις 12 αυτές κυριαρχίες. Στο διάδημα αυτό υπάρχει χαραγμένο το Sol Invictus. Πολύ πιθανόν, το διάδημα αυτό, που εδένετο στο κεφάλι, να εφέρετο από τον ιερέα του Ηλίου.


Ετσι λοιπόν , κυριάρχος της Φθινοπωρινής Ισημερίας είναι ο θεός Ηφαιστος.


( Εκτός από τα παραπάνω και κάποια άλλα ευρήματα με παραστάσεις όπου φαίνεται η κυριαρχία των θεών στα ζώδια και τα αντίστοιχα ζεύγη τους, αναφέρονται στο πολύ καλό άρθρο του επιστημονικού περιοδικού American Journal of Archaeology. όπου υπάρχει όλη η σχετική τεκμηρίωση

The Gods of the Months in Ancient Art
Charlotte R. Long
American Journal of Archaeology, Vol. 93, No. 4 (Oct., 1989), pp. 589-595
http://www.jstor.org/pss/505330 )



Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2009

ΝΕΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΝ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Την Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου «2009» στις 19:30 ξεκινά ο νέος κύκλος μελέτης Ελληνικής Φιλοσοφίας.


Οι συναντήσεις γίνονται κατά βάση κάθε πρώτη και τρίτη Πέμπτη κάθε μήνα στις 19:30 και στεγάζονται στην αίθουσα του «Εκατηβόλου». Αριστοτέλους 36, 1ος όροφος.

Το κόστος συμμετοχής ανέρχεται στο συμβολικό τίμημα των 7 ευρώ μηνιαίως για κάλυψη των εξόδων της αίθουσας.

Πληροφορίες : Στο Φιλοσοφικό Αθήναιο Εκατηβόλος ή στο email : empedotimos@yahoo.com


( Λόγω των προεκλογικών συγκεντρώσεων, οι συναντήσεις για τον μήνα Σεπτέμβριο θα γίνουν στις 17 και 24 Σεπτεμβρίου )

Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2009

ΕΙΔΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ-ΜΙΜΗΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ-ΘΑΜΥΡΙΣ

Η κατώτατη μορφή ζωής κυριαρχείται από τις κατώτατες δυνάμεις και χρησιμοποιεί φαντασία και άλογες παραισθήσεις. Εδώ ανήκει η καθημερινή μας εμπειρία και η συμμετοχή μας στο υλικό σύμπαν.

Η ποιητική που αντιστοιχεί σε αυτό το είδος ζωής είναι μιμητική αναμεμειγμένη με δόξες και φαντασίες.

Τα χαρακτηριστικά της είναι η ενίσχυση των συναισθημάτων, το σοκάρισμα του ακροατηρίου, έλεγχος των διαθέσεων των ψυχών και παρουσίαση μιας λανθασμένης εικόνας της πραγματικότητας.

Χωρίζεται σε :

- Εικαστικόν που, αν και παράγει μόνο μιμήματα, προσπαθεί να είναι ακριβές στην μίμηση.
- Φανταστικόν, που δεν έχει ακριβή απεικόνιση των πραγμάτων.

Το εικαστικόν εκφράζεται από τον ανώνυμο αοιδό της Κλυταιμνήστρας στην Οδύσσεια (Οδ. 3.267-268 ) και παράδειγμα αυτού είναι η μίμηση των ηρώων που μάχονται ή συνδιαλέγονται ή μιλάνε άλλοι σοβαρά, άλλοι τολμηρά και άλλοι φιλόδοξα.

"Οταν πάλι μιμείται τους ήρωες την ώρα που πολεμούν ή που συνεδριάζουν ή που μιλάνε, σύμφωνα με τα είδη της ζωήε που αντιπροσωπεύει ο καθένας, άλλους σαν συνετούς, άλλους σαν ανδρείους και άλλους σαν φιλόδοξους, θα έλεγα ότι το είδος αυτό ανήκει στην εικαστική ποίηση".

Το Φανταστικόν εκφράζεται από έναν αοιδό, τον Θάμυρη στην Ιλιάδα ( Ιλ. 2.595). Παράδειγμα για το είδος αυτό είναι στην Οδύσσεια 3.1 όπου λέγεται ότι ο Ηλιος ανατέλλει από μια λιμνούλα , και αυτό διότι ο Ηλιος δεν βγαίνει από την λιμνούλα, αλλά φαίνεται ότι βγαίνει.

"Οταν τέλος, απευθύνεται προς τον πολύ κόσμο στην βάση του φαινομένου μόνο και όχι της ουσιαστικής αλήθειας των όντων και με τρόπο αυτό παρασύρει τις ψυχές των ακροατών, τότε είναι ποιητής του φανταστικού είδους. Εννοώ, φερ'επείν, για να αρχίσουμε από την κατώτερη μορφή μίμησης του ποιητή, ότι εκεί που λέει για τον ήλιο ότι ανατέλλει και δύει από την λίμνη, δεν μιμείται με τους λόγους το ένα ή το άλλο γεγονός, όπως πραγματικά είναι ούτε όπως γίνεται, αλλά όπως φαίνεται στις αισθήσεις μας εξαιτίας της απόστασησης. Πες ότι αυτό και κάθε παρόμοιο το κατατάσσω στο φανταστικό είδος ποίησης".

( βλέπε σχετικά Πρόκλος - Σχόλια στην Πολιτεία 1.178.4-5, 1.179.15-32, 1.192.21-28, 1.198-193 )

Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου 2009

ΕΙΔΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ-ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ-ΦΗΜΙΟΣ

Στο δεύτερο είδος ζωής της ψυχής αντιστοιχεί η ποίηση την οποία ο Πρόκλος ονομάζει "την επιστήμονα της ποιητικής δύναμιν" και η οποία "γνωρίζει αφένός μεν την ουσία των όντων και αρέσκεται στην θέαση των ωραίων και καλών έργων και λόγων, και προάγει αφ΄ετέρου καθένα πράγμα στην έμμετρη και εύρυθμη ερμηνεία. Τα δημιουργήματα αυτά των ποιητών έιναι θαυμαστά για τους σώφρονες, είναι πλήρη νουθεσιών και αρίστων συμβουλών. είναι γεμάτα από το σωστό νοερό μέτρο και παρέχουν την ανάμνηση των κυκλικών κινήσεων της ψυχής, των αιώνιων λογικών αρχών που ενυπάρχουν σε αυτές και των πολυποίκιλων δυνάμεων".

Την κατηγορία αυτή της ποίησης εκφράζει ο αοιδός Φήμιος στην Ιθάκη ( Οδύσσεια 1.33-34 ), στην δε κατηγορία αυτή ανήκει η περιγραφή της σχέσης μεταξύ της ψυχής του Ηρακλέους και της σκιάς του στην νέκυια της Οδύσσειας 11.601-626 και άλλα αποσπάσματα όπου ο Όμηρος περιγράφει "τας διαφόρους υποστάσεις των μορίων της ψυχής.....την τάξιν των εκ παντί στοιχείων, γης, ύδατος, αιθέρος, ουρανού"

Αυτό το είδος της ποίησης δεν έχει μιμήσεις, μιας και ο τρόπος που εκφράζεται δεν είναι μιμητικός, αλλά "επιστήμη χρώμενος αυτήν ημιν εκφαίνει την τάξιν των πραγμάτων"

( βλέπε σχετικά Πρόκλος - Σχόλια στην Πολιτεία 1.77.23-179.15, 1.193.4-9, 1.198.21-22 )

Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2009

ΕΙΔΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ - ΕΝΘΕΟΣ ΠΟΙΗΣΗ-ΔΗΜΟΔΟΚΟΣ

Η πρώτη κατηγορία ποίησης,η οποία αντιστοιχεί στο ανώτατο είδος ζωής της ψυχής, είναι η ένθεος ποίηση και είναι εκείνη η οποία οδηγεί τον Όμηρο να "εκδηλώνει τις ενέργειες του υπό το κράτος εκστατικού ενθουσιασμού και κατεχόμενος από τις Μούσες να αφηγείται τα μυστικά νοήματα για τους ίδιους τους θεούς".

Σε αυτή την κατηγορία ο Πρόκλος τοποθετεί τον Όμηρο όταν "μας εκθέτει τις διδασκαλίες του για την δημιουργία και για την τριπλή διανομή του παντός, ή όταν μιλάει για τα δεσμά που έφτιαξε ο Ηφαιστος (για τον Άρη και την Αφροδίτη) ή όταν μιλά για την ένωση του Δία ώς πατέρα με την γονιμική θεότητα της Ηρας μέσα από την ακατάλυτη σύνδεση τους, τότε σαφώς βρίσκεται σε εκστατικό ενθουσιασμό και εκθέτει τα μυθολογήματα αυτά λόγω της κατοχής του από τις Μούσες".

Αντιστοιχεί στην κατηγορία αυτή την περίπτωση του Δημόδοκου, ο οποίος, όπως εντοπίζει ο Πρόκλος, παρουσιάζεται σαν τον ίδιο τον Ομηρο μιας και ο ίδιος ο ποιητής αναφέρει για τον Δημόδοκο ότι "παρακινηθείς από τον θεό άρχισε" και "από την μια του στέρησε την όραση και απότην άλλη του έδωσε γλυκιά φωνή"(Οδύσσεια Θ 64 ).

Και καταλήγει ο Πρόκλος ότι ο Όμηρος ξεκάθαρα υποστηρίζει ότι ο Δημόδοκος λέει όσα λέει υπό το κράτος εκστατικού ενθουσιασμού κατά την αφήγηση των θεικών και των ανθρώπινων πραγμάτων και ότι η μουσική του κατάγεται από τους θεούς.

Προκαλεί βέβαια έκπληξη ότι στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνει δύο από τα πιο "προσβλητικά" επεισόδια του Ομήρου, για τα οποία ο ίδιος ο Σωκράτης εξέφρασε την πλήρη αντίθεση του για μέσο διδασκαλίας των νέων, μιας και μπορούν να παρερμηνευθούν από τους νέους και έτσι να οδηγηθούν σε λανθασμένη αντίληψη για τους θεούς.

Τα σημεία αυτά είναι η αναφορά στο τραγούδι για τον Αρη και την Αφροδίτη ( Οδύσσεια 8.266-366) και στην εξαπάτηση του Διός από την Ηρα (Ιλιάδα 14.153-351).

Ο Σωκράτης λοιπόν δεν εκφράζει την αντίθεση του στον Όμηρο, για τον οποίο σε πολλά σημεία στους διαλόγους του Πλάτωνα αναφέρεται σαν "θείος ποιητής και θειότατος των ποιητών και παντός άλλου άξιος", αλλά αντιτίθεται στην χρήση των έργων του που μπορεί να κάνουν οι άνθρωποι, όπως στην εκπαίδευση των νέων.

Ο Πρόκλος μας διευκρινίζει ότι αυτές οι περιγραφές εκφράζουν μια αλήθεια που είναι πολύ μακριά από αυτό το οποίο φαίνεται και δεν αποτελούν μιμητική τέχνη αφού μεταφέρουν την αλήθεια όχι με εικόνες ή μιμήσεις, αλλά με σύμβολα και συνεπώς έτσι θα πρέπει να προσλάβουμε τις περιγραφές αυτές, μιας και "τα γαρ σύμβολα, τούτων ων εστί σύμβολα, μιμήματα ουκ εστίν". Αντίθετα τα σύμβολα είναι το αντίθετο από αυτά που συμβολίζουν.
( σε προσεχή ανάρτηση θα ασχοληθούμε με την έννοια των συμβόλων και στην χρήση τους )

( βλέπε σχετικά Πρόκλος - Σχόλια στην Πολιτεία 1.193.26 - 194.11 )

Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2009

ΕΙΔΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ και η ΤΡΙΣΥΠΟΣΤΑΤΗ ΠΟΙΗΣΗ

Οπως μας εξηγεί ο Πρόκλος, η ποίηση χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες και κάθε μια από αυτές αντιστοιχεί σε κάθε ένα είδος ζωής της ψυχής, όπως τα αναλύσαμε σε προηγούμενη σχετική ανάρτηση. ( βλέπε http://empedotimos.blogspot.com/2009/04/blog-post.html )

"Καθώς λοιπόν στην ψυχή βλέπουμε τα τρία αυτά είδη ζωής, κατά την ίδια αντιστοιχία πρέπει να νοήσουμε και την διαίρεση της ποίησης, στην εκ των άνω κοινή πορεία με τις πολύμορφες ζωές της ψυχής όπου λαμβάνει την ποικιλότητα της με τα πρώτα, τα μεσαία και τα τελευταία γένη της ενέργειας" μας επισημαίνει ο Πρόκλος στα Σχόλια στην Πολιτεία 1.177

Μας διευκρινίζει δε ότι τόσο ο Πλάτων όσο και ο Ομηρος αναφέρθηκαν στις τρείς αυτές κατηγορίες ποίησης, και κατ'επέκταση στα τρία είδη ζωής της ψυχής, ο μεν Πλάτων σε συγκεκριμένα σημεία των διαλόγων του, όσο και ο Ομηρος με την χρήση των αοιδών όπου ο κάθε ένας, απαγγέλοντας μια συγκεκριμένη ιστορία, απεικονίζει κάθε ένα είδος ζωής της ψυχής.