Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ-ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Ο πολύ καλός φίλος του ιστολογίου Κώστας (Θρίξ) Γιαγκούδης διερεύνησε τους τραυματισμούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου όπως έχουν καταγραφεί και προσπάθησε να δει αν υπάρχει κάποια σχέση με τους νεκρούς της Αμφίπολης.
=============================

 1ος Τραυματισμός στην Κορυτσά της Βορείου Ηπείρου

335πΧ

Δέχθηκε κατά την μάχη του Πελλίου ή Πηλίου χτύπημα από ρόπαλο στον λαιμό και ακόμη χτύπημα πέτρας στο κεφάλι.

2ος Τραυματισμός στη μάχη του Γρανικού ποταμού

22 Μαιου 334πΧ

Οι επικεφαλής των Περσών με πρώτο τον Μιθριδάτη, ορμούν εναντίον του Αλεξάνδρου. Ο Μιθριδάτης τον κτυπάει με το ακόντιο στον ώμο, αλλά ο Αλέξανδρος τον σκοτώνει με το δόρυ του.

Στη συνέχεια ο αδελφός του νεκρού πλέον Μιθριδάτη, ο Ρισάκης, κτυπάει με το ξίφος του τον Αλέξανδρο στο κεφάλι. Η περικεφαλαία του Αλεξάνδρου κόβεται στα δύο και η λεπίδα του Ρισάκη αγγίζει – διαπερνά το δέρμα του μετώπου του Αλεξάνδρου.

3ος Τραυματισμός στην μάχη της Ισσούς

12 Νοεμβρίου του έτους 333 π.Χ

Το Θεσσαλικό ιππικό του Αλεξάνδρου, δέχθηκε άγρια επίθεση από το ιππικό του Ναβαρζάνη, ενώ ταυτόχρονα οι μακεδονικές φάλαγγες δέχονταν τρομερή επίθεση από τους ΄Ελληνες μισθοφόρους των Περσών.

Για τον λόγο αυτό ενώ ο Αλέξανδρος διέλυε το κέντρο της περσικής παράταξης και διασπούσε το αντίστοιχο αριστερό της, αντιλαμβανόμενος τον κίνδυνο, στρίβει αριστερά με τους υπασπιστές του και επιτίθεται πλευρικά στους ιππείς του Ναβαρζάνη και στους ΄Ελληνες μισθοφόρους.

Στη διάρκεια αυτού του επικίνδυνου ελιγμού στο πεδίο της μάχης, ο Αλέξανδρος πληγώθηκε στον μηρό. (3)

Δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες για τον τραυματισμό του στην μάχη της Ισσούς. Λαμβανομένου υπόψη ότι η μάχη της Ισσού ήταν ίσως η πλέον κρίσιμη και δύσκολη από στρατιωτικής και στρατηγικής άποψης, κατά την διάρκεια της εκστρατείας στην Ασία, αυθαίρετα μπορεί να υποθέσουμε, ότι ίσως ο τραυματισμός του αυτός να ήταν σοβαρός, με δεδομένο την σφοδρότητα της συγκεκριμένης μεγάλης μάχης αλλά και τον χαρακτήρα του Αλεξάνδρου.

4ος Τραυματισμός στην κατάληψη της Γάζας

Σεπτέμβριος του έτους 332 π.Χ.

Ένα βέλος του διατρύει την ασπίδα και τον θώρακα και τον τραυματίζει, εισχωρώντας στον ώμο του.

5ος Τραυματισμός στην Κυρούπολη της Σογδιανής-Αφγανιστάν

332 π.Χ.

Ο Αλέξανδρος τους επιτέθηκε, για να τιμωρήσει αυτή την επιδρομή τους. Τριάντα χιλιάδες Σκύθες υποχώρησαν στα απρόσιτα και οχυρωμένα βουνά τους, ενώ οι Έλληνες επιτίθεντο συνεχώς και με σκληρότητα. Κατά τη διάρκεια αυτών των επίμονων ελληνικών επιθέσεων, ο Αλέξανδρος έσπασε την κνήμη του από χτύπημα βέλους.

6ος Τραυματισμός στον ποταμό Ιαξάρτη-Σογδιανή-Αφγανιστάν

?π.Χ

Κατά τη διάρκεια της μάχης τραυματίστηκε ο Κρατερός αλλά και ο ίδιος ο Αλέξανδρος. Ο τραυματισμός του Αλεξάνδρου εξόργισε τους΄Ελληνες, που κατέλαβαν συντομότερα την πόλη-φρούριo!

7ος Τραυματισμός στο Πακιστάν

Την άνοιξη του 327 π.Χ

Στην πορεία του αυτή αντιμετώπισε τη φυλή των Ασπασίων. Τους επιτέθηκε αμέσως στην πρώτη οχυρωμένη πόλη τους, με αποτέλεσμα να διενεργηθεί σκληρότατη συμπλοκή, στην οποία τραυματίστηκε ελαφρά στον ώμο, από βέλος που διέτρησε τον θώρακά του.

8ος Τραυματισμός στο Πακιστάν

327π.Χ

Ο Αλέξανδρος καταδιώκοντας τους αντιπάλους του ως τα τείχη της πόλης, τραυματίστηκε στον αστράγαλο από βέλος που εκτοξεύθηκε από τις επάλξεις των τειχών!

9ος Τραυματισμός στο Πακιστάν

Στα μέσα Νοεμβρίου του 326 π.Χ.

Tην επίθεση κατά της ακρόπολης άρχισε πρώτος ο Αλέξανδρος, επίθεση δύσκολη και πολύπλοκη. Ο Αλέξανδρος άρπαξε μία σκάλα τη στήριξε στο τείχος και με την ασπίδα πάνω από το κεφάλι του άρχισε να ανεβαίνει το τείχος, ενώ τον ακολουθούσε ο Πευκέστας.

Ο Πευκέστας κρατούσε την «ασπίδα του Αχιλλέα», την οποία είχε πάρει από τον Ναό της Ιλιάδος Αθηνάς στην Τροία ο Αλέξανδρος και την είχε συνεχώς μαζί του, σε όλες ανεξαιρέτως τις μάχες.

Ακολουθούσαν στην ίδια σκάλα ο Λεοννάτος του Αντέου, σωματοφύλακας του Αλεξάνδρου. Πολύ κοντά με άλλη σκάλα, ένας στρατευμένος διμοιρίτης ο Αβρέας, ανέβαινε και αυτός στις επάλξεις.

Ο Αλέξανδρος έχοντας στο δεξί του χέρι το ξίφος, φθάνει στο ύψος των επάλξεων, φονεύει τους αντιπάλους που βρήκε μπροστά του και κάποια στιγμή βρίσκεται πάνω στο τείχος. Μαζί του είχαν προλάβει να ανεβούν ο Πευκέστας, ο Λεοννάτος και ο Αβρέας. Ο Αλέξανδρος και η συνοδεία των τριών, βρέθηκαν απομονωμένοι πάνω στο τείχος, μόνοι με τους αντιπάλους.

Οι υπασπιστές του Αλεξάνδρου, που παρακολουθούσαν από κάτω τα δρώμενα στις επάλξεις, όρμησαν όλοι μαζί για να προστατεύσουν τον Αλέξανδρο, αλλά η σκάλα υπό το βάρος τόσων ανθρώπων κατέρρευσε. Ο Αλέξανδρος πολεμούσε με μανία, πλέον για την ίδια του την ζωή.

Οι αντίπαλοι τον σημάδευαν με βέλη, ακόντια και παντός είδους όπλα αλλά από μακριά, γιατί κανείς τους δεν τολμούσε να τον πλησιάσει. Οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες του Αλεξάνδρου ουρλιάζοντας, τον παρακινούσαν να πηδήξει πάνω στα σώματά τους έξω από τα τείχη για να σώσει τη ζωή του. Ο Αλέξανδρος πήδηξε μεν, αλλά όχι προς τους ΄Ελληνες αλλά μέσα στην ακρόπολη του εχθρού.

Ο επικεφαλής της φρουράς των Μαλλών επιτίθεται στον Αλέξανδρο και πέφτει νεκρός από το χέρι του. Την ίδια τύχη είχαν και άλλοι δύο. Κοντά στον Αλέξανδρο βρέθηκαν κάποια στιγμή και οι τρεις που είχαν προλάβει να ανέβουν μαζί του.

Όμως ο γενναίος διμοιρίτης ο Αβρέας σκοτώνεται δίπλα στον Αλέξανδρο, από βέλος που τον χτύπησε στο μέτωπο. Την ίδια σχεδόν στιγμή ένα άλλο βέλος τραυματίζει τον Αλέξανδρο στο στήθος, διαπερνά την πανοπλία του και εισέρχεται στον πνεύμονά του.

Ο Αλέξανδρος όταν το τραύμα παραμένει ακόμη ζεστό συνεχίζει να μάχεται, παρά την σοβαρότητα του τραυματισμού του. Η αιμορραγία όμως που ακολουθεί τον σωριάζει λιπόθυμο πάνω στην ασπίδα του.

Ο Αλέξανδρος μεταφέρεται στο ελληνικό στρατόπεδο, με το βέλος σταθερά καρφωμένο στον πνεύμονά του. Το βέλος αφήρεσε τελικά ο πασίγνωστος ιατρός από την νήσο Κω, ο Αλκιβιάδης ο Κριτόβουλος, ο ίδιος ιατρός που αφήρεσε το βέλος από το μάτι του Φιλίππου στην πολιορκία της Μεθώνη.

Στην αφαίρεση του βέλους συμμετείχε και ίδιος ο Αλέξανδρος. Επειδή όλοι εφοβούντο μήπως το στέλεχος του βέλους σπάσει και παραμείνει στον πνεύμονα, ο Αλέξανδρος άρχισε να κόβει με μαχαίρι το στέλεχος σύρριζα στο στήθος του αλλά λιποθύμησε ξανά, όταν δε συνήλθε διέταξε να τον εγχειρήσουν με τόλμη και θάρρος, φωνάζοντάς τους γιατί έκλαιγαν και αποκαλώντας τους λιποτάκτες γιατί δεν τον βοηθούσαν. 

Η κατάσταση της υγείας του Αλεξάνδρου σταθεροποιήθηκε μετά από επτά ημέρες, λόγω της δυνατής του κράσης και του γυμνασμένου σώματός .

10. Τραυματισμοι

Πρέπει μετά βεβαιότητος να προδικάσουμε, ότι οι τραυματισμοί του Αλεξάνδρου θα πρέπει να ήταν περισσότεροι από αυτούς που κατέγραψαν οι σύγχρονοί του συγγραφείς, αν σκεφθούμε ότι για 14 ολόκληρα χρόνια πολεμούσε πάντοτε στην πρώτη γραμμή και ότι αυτός ο συλλογισμός επιβεβαιώνεται έμμεσα από τον ίδιο τον Αλέξανδρο, στην ομιλία του στην πόλη της ΄Ωπιδος (30 χιλιόμετρα ανατολικά της σημερινής Βαγδάτης) τον Ιούλιο του 324 π.Χ.

Η ομιλία του εκείνη είχε ως αφορμή τη δεύτερη εξέγερση (μετά την πρώτη στον ΄Υφαση ποταμό, που ήδη αναφέραμε) – απείθεια του στρατού του, την οποία κατέστειλε βίαια. Στην ομιλία του εκείνη είπε μεταξύ των άλλων και τα ακόλουθα:

 «Και ποίος από εσάς ισχυρίζεται, πως κοπίασε για μένα περισσότερο από όσο εγώ για εκείνον;

Όποιος λοιπόν από εσάς έχει τραύματα, να γδυθεί να τα δείξει και εγώ θα δείξω τα δικά μου τραύματα ένα-ένα!

Μα μήπως υπάρχει μέρος του σώματός μου μπροστά, που να μην έχει πληγωθεί; Δεν υπάρχουν όπλα χειρός ή όπλα παντός είδους, σημάδια των οποίων να μη φέρω επάνω μου!Από μηχανήματα και από πέτρες, σε πολλά σημεία του σώματός μου έχω τραυματισθεί για εσάς και για την δόξα σας, και για τον πλούτο σας, και σας οδηγώ πάντοτε νικητές δια μέσου κάθε γης και θαλάσσης, και δια μέσου όλων των πεδιάδων, των ποταμών και των βουνών!»

 Eξιστορούν οι βιογράφοι του, Πλούταρχος και Αρριανός, ορισμένους από τους πολλούς τραυματισμούς, τους οποίους υπέστη ο Αλέξανδρος στους πολεμικούς του αγώνες, και με πόσο θάρρος και δύναμη θέλησης τους αντιμετώπισε. Διότι, όπως οι ίδιοι μας πληροφορούν δεν υπήρχε μέρος του σώματός του, από την κεφαλή μέχρι τα πόδια, που να μην είχε δεχθεί τα πλήγματα των εχθρών του :

Ήδη από νωρίς, στην εκστρατεία εναντίον των Ιλλυριών, χτυπήθηκε με πέτρα σφενδόνης στο κεφάλι και με ρόπαλο στον λαιμό. Στην μάχη του Γρανικού, το κράνος του σχίστηκε από πλήγμα βαρβαρικής σπάθης και πληγώθηκε στο τριχωτό της κεφαλής του.Στην πολιορκία της Γάζας, βλήμα καταπέλτη του διαπέρασε την ασπίδα και τον θώρακα χτυπώντας τον στον ώμο με τόση σφοδρότητα, ώστε ο ώμος βγήκε από την θέση του και ο ίδιος, στριφογυρίζοντας από τον πόνο, έπεσε από το άλογό του.Στην έφοδο κατά του Δαρείου στην μάχη της Ισσού πληγώθηκε με ξίφος στο μηρό από τον ίδιο το Δαρείο, με τον οποίον πιάστηκαν στα χέρια, πριν αυτός τραπεί σε φυγή, όπως εξιστορεί ο Χάρης και ο Πλούταρχος. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος αναφέρθηκε στο θέμα αυτό σε επιστολή του προς τον Αντίπατρο, χωρίς να δίνει στην πληγή του μεγάλη σημασία. Στα Μαράκανδα, στην χώρα των Σογδιανών, τραυματίστηκε βαριά, αφού το οστό της κερκίδας της κνήμης του έσπασε από βολή μεγάλου βέλους και το ένα άκρο της σπασμένης κερκίδας  βγήκε έξω από την σάρκα του. Ο τραυματισμός αυτός αποτελεί συντριπτικό κάταγμα με σχίσιμο των ιστών των περιβαλλόντων μυών, το οποίον, με την σημερινή πρόοδο της επιστήμης, καθιστά τον τραυματία ανήμπορο από κάθε σοβαρή δραστηριότητα διά μεγάλο χρονικό διάστημα. Όμως ο Αλέξανδρος, μετά τον ελάχιστο χρόνο της ίασης, ετίθετο πάλι επικεφαλής του στρατού του, οδηγώντας τον σε νέες μάχες.

Στην χώρα των Ασπασίων πληγώθηκε από τόξευμα στον ώμο, ενώ στην χώρα των Γανδρίδων, πληγώθηκε στο πόδι. Στην Υρκανίατον χτύπησαν με πέτρα στον τράχηλο και δι’ αρκετές ημέρες τα μάτια του είχαν μαυρίσει ολόγυρα, κινδυνεύοντας να χάσει το φώς του. Στους Ασσακινούς με βέλος ινδικό τραυματίστηκε στον αστράγαλο και στους εταίρους του, οι οποίοι έσπευσαν να τον περιποιηθούν, είπε χαμογελώντας να μην ανησυχούν, διότι «αίμα είναι αυτό που βλέπουν και όχι θεϊκός ιχώρ». Στους Μαλλούς, ορμώντας μόνος του εναντίον των εχθρών του, και αποκομμένος από τους άνδρες του, τοξεύτηκε από Ινδό και η σιδερένια αιχμή του βέλους διαπέρασε το θώρακα και καρφώθηκε στα πλευρά του στην περιοχή του μαστού, τραυματίζοντάς τον σοβαρά.

Με το βέλος καρφωμένο στα πλευρά του συνέχισε να πολεμά και να αντιμετωπίζει τα δόρατα και τα ξίφη πολλών εχθρών, σκοτώνοντας αρκετούς, μέχρις ότου τρείς εταίροι του,

ο Πευκέστας, ο Λεονάτος και ο Λιμναίος κατάφεραν να βρεθούν κοντά του διά να τον βοηθήσουν.

 Στον αγώνα αυτόν τραυματίστηκε ο Πευκέστας και σκοτώθηκε ο Λιναίος, ενώ ο Αλέξανδρος δέχτηκε και άλλο χτύπημα με ρόπαλο βαρβάρου στον τράχηλο. Παρά τα χτυπήματα, κατάφερε να σταθεί όρθιος και να σκοτώσει τον βάρβαρο. Όταν τελικά οι Μακεδόνες κατόρθωσαν να τον πλησιάσουν, τον τράβηξαν σχεδόν λιπόθυμο και τον μετέφεραν στην σκηνή του. Με μεγάλη δυσκολία έκοψαν το ξύλινο στέλεχος του βέλους με πριόνι και του έβγαλαν το θώρακα. Η εξαγωγή της αιχμής ήταν πολύ επώδυνη και παρ’ ολίγο να τον στείλει στον θάνατο, διότι το τραύμα ήταν μεγάλο με πλάτος τρία δάκτυλα και μήκος τέσσερα και η αιχμή είχε σφηνωθεί σε ένα από τα οστά. Παρ’ όλα αυτά ο Αλέξανδρος, μετά από μερικές ημέρες, μαθαίνοντας την ανησυχία των στρατιωτών του, βγήκε να τους καθησυχάσει και αφού θυσίασε στους θεούς, ετοιμάστηκε να συνεχίσει την αποστολή του!

Πάμε τώρα στην ανακοίνωση του ΥπΠοΑ.

Αναφέρονται επι λέξει τα ακόλουθα:

‘… Άτομα 2 και 3 : Δύο άνδρες, 35 έως 45 ετών.

Τα δύο άτομα (2 και 3), από τα τέσσερα, που είχαν δεχτεί ενταφιασμό, μπορούν με ασφάλεια να αποδοθούν σε άνδρες, βάσει:
 

1) των ανατομικών σημείων στα οστά της πυέλου (λεκάνης) (αριστερό και δεξιό ηβικό οστό και ειδικότερα κοιλιακό τόξο, υποηβική κοιλότητα και μέση επιφάνεια των οστών, αριστερή πρωτιαία αύλακα, αριστερό και δεξιό ισχιακό κύρτωμα, αριστερή και δεξιά κοτύλη, μορφολογία ιερού οστού για το άτομο 2 και δεξιό ισχιακό κύρτωμα και μορφολογία ιερού οστού για το άτομο 3)
 

2) της μορφολογικής διάπλασης των μακρών οστών (μετρήσεις των μακρών οστών).

Οι δύο άνδρες είναι σχετικά κοντά ηλικιακά, στην κατηγορία των 35 έως 45 ετών: Ο ένας, στις αρχές και ο δεύτερος, προς το τέλος της κατηγορίας αυτής.

Ο προσδιορισμός της ηλικίας για το άτομο 2 βασίστηκε:
 

1) στις δύο ηβικές συμφύσεις (πρόσθιο τμήμα της λεκάνης),
2) στις εκφυλιστικές αλλοιώσεις της ωτοειδούς επιφάνειας της αριστερής πυέλου (η περιοχή της λεκάνης που αρθρώνεται με το ιερό οστό),
3) στην πλήρη συνοστέωση των επιφύσεων των στερνικών άκρων και στις δύο κλείδες. 

Ο προσδιορισμός του ηλικιακού εύρους για το άτομο 3, βασίστηκε στη δεξιά ηβική σύμφυση.

Σημειώνεται ότι ο σχετικά νεαρότερος από τους δύο άνδρες

(άτομο 2) φέρει ίχνη τομών (cut marks) στην αριστερή άνω θωρακική μοίρα, σε δύο πλευρές και αυχενικό σπόνδυλο, (Εικ. 9-11) καθώς και στην κάτω επιφάνεια του στερνικού άκρου της αριστερής κλείδας. Ταυτίζονται πιθανόν με επιθετικά χτυπήματα-τραυματισμούς, που θα πρέπει να έγιναν εξ επαφής με αιχμηρό όργανο π.χ. μαχαιρίδιο, και προκάλεσαν το θάνατο του, καθώς δεν διακρίνονται ενδείξεις επούλωσης.

Ο δεύτερος άνδρας (άτομο 3), λίγο μεγαλύτερος σε σχέση με τον πρώτο, έχει ενδείξεις εγκάρσιου, πλήρως επουλωμένου, κατάγματος στη δεξιά του κερκίδα, σχετικά κοντά στο δεξιό καρπό. Επιπλέον, και οι δύο άνδρες παρουσιάζουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις οστεοαρθρίτιδας και σπονδυλαρθρίτιδας σε διαφορετικά σημεία των σκελετών τους. 

Σε ό,τι αφορά το ανάστημα των ανδρών μετά από τη συνδυαστική εφαρμογή διαφορετικών μεθόδων στις μετρήσεις των μακρών οστών, εκτιμάται στα 168 εκ. για το άτομο 2 και στα 162-163 εκ. για το άτομο 3.

Στα σκελετικά ευρήματα του ταφικού μνημείου του λόφου Καστά, εκτός από τις μακροσκοπικές μεθόδους, θα εφαρμοστεί μια σειρά αναλυτικών μεθόδων για την καλύτερη τεκμηρίωση αλλά και για την συμπλήρωση πληρέστερων πληροφοριών, που αφορούν στις παθολογικές αλλοιώσεις, στην διατροφή, στη συγγένεια και στον τόπο καταγωγής των ανθρώπων αυτών, δηλαδή εάν πρόκειται για άτομα που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αμφίπολη ή για άτομα που μετακινήθηκαν από κάπου αλλού κατά την διάρκεια της ζωής τους και ενταφιάστηκαν στο συγκεκριμένο ταφικό μνημείο…’ 

Στην συνέχεια των ανωτέρω μπήκα στην διαδικασία να ψάξω στο διαδίκτυο,αναφορές για τους πιθανούς τραυματισμούς του Μ.  Αλεξάνδρου κατά την εκστρατεία του!

Το πρόβλημα είναι δυστυχώς ότι δεν ξέρουμε τα ακριβή σημεία που χτυπήθηκε το σώμα  του (π.χ. αριστερό πόδι η δεξί?).

Σε ένα, ή το πολύ δύο χτυπήματα μπορούμε να κάνουμε εικασίες ,όπως το χτύπημα στον ώμο (χτύπημα Νο 4),διότι μας λέει..

«Ένα βέλος του διατρύει την ασπίδα και τον θώρακα και τον τραυματίζει, εισχωρώντας στον ώμο του»

Η ασπίδα που είχε ο Μ.Α ήταν η περιγραφόμενη από τον Όμηρο στο έπος της Ιλιάδας πάνχαλκη ασπίδα του Αχιλλέα .Ανήκε στον στρογγυλό τύπο της ασπίδας της ύστερης μυκηναϊκής εποχής χωρίς ελλειψοειδή εγκοπή και είναι ότι ωραιότερο έχει να επιδείξει αυτός ο τύπος της ασπίδας, την οποία,  κατά κανόνα την βαστούσαν με το αριστερό χέρι !

Άρα εδώ έχουμε χτύπημα στην αριστερή μεριά του θώρακα και αριστερό ώμο!!!

 Ο Αλέξανδρος πολεμούσε πάντα στην πρώτη γραμμή, ποτέ δεν υπήρξε θεατής στις μάχες. Κάθε φορά μπορεί να ήταν και η τελευταία του φορά. Κάθε φορά διακινδύνευε όπως όλοι, να μη δει τη δύση του ήλιου, να δειπνήσει στα ανάκτορα του ΄Αδη, όπως έλεγαν στην εποχή του, στην περίπτωση που πέθαινε κάποιος στην μάχη. Κάθε φορά όλοι έβλεπαν τις πλάτες του. Πρώτος μεταξύ των πρώτων στην διακινδύνευση του θανάτου. Το γεγονός ότι επέζησε σε τόσες φοβερές μάχες, μόνο στην θεία πρόνοια μπορεί να αποδοθεί και όχι στατιστικά. Στατιστικά είχε ελάχιστες πιθανότητες να επιζήσει, αν αναλογιστούμε ότι οι μάχες ήταν σώμα προς σώμα, σε μεγάλο πεδίο εμπλοκής μάχης με πολεμιστές, άλογα και όπλα παντός είδους.

 Αν σκεφθούμε ότι για 11 ολόκληρα χρόνια πολεμούσε πάντοτε στην πρώτη γραμμή και ότι αυτός ο συλλογισμός επιβεβαιώνεται έμμεσα από τον ίδιο τον Αλέξανδρο, στην ομιλία του στην πόλη της ΄Ωπιδος (30 χιλιόμετρα ανατολικά της σημερινής Βαγδάτης) τον Ιούλιο του 324 π.Χ.

Η ομιλία του εκείνη είχε ως αφορμή τη δεύτερη εξέγερση (μετά την πρώτη στον ΄Υφαση ποταμό, που ήδη αναφέραμε) – απείθεια του στρατού του, την οποία κατέστειλε βίαια. Στην ομιλία του εκείνη είπε μεταξύ των άλλων και τα ακόλουθα:

 

«Και ποίος από εσάς ισχυρίζεται, πως κοπίασε για μένα περισσότερο από όσο εγώ για εκείνον;

Όποιος λοιπόν από εσάς έχει τραύματα, να γδυθεί να τα δείξει και εγώ θα δείξω τα δικά μου τραύματα ένα-ένα!

Μα μήπως υπάρχει μέρος του σώματός μου μπροστά, που να μην έχει πληγωθεί; Δεν υπάρχουν όπλα χειρός ή όπλα παντός είδους, σημάδια των οποίων να μη φέρω επάνω μου!

Από μηχανήματα και από πέτρες, σε πολλά σημεία του σώματός μου έχω τραυματισθεί για εσάς και για την δόξα σας, και για τον πλούτο σας, και σας οδηγώ πάντοτε νικητές δια μέσου κάθε γης και θαλάσσης, και δια μέσου όλων των πεδιάδων, των ποταμών και των βουνών!» 

  

Αυτή είναι η εικόνα που κατέγραψα από διάφορες πηγές για τα τραύματα που δέχτηκε κατά την διάρκεια των 11 χρόνων τις εκστρατείας του!

Που μόνο ΔΕΟΣ και ΣΕΒΑΣΜΟ μπορούν να  προκαλέσουν….

Οστεοαρθρίτιδα –Σπονδυλαρθρίτιδα

Γενικά

Πρόκειται για χρόνια εξελικτική πάθηση, που χαρακτηρίζεται από βαθμιαία φθορά του αρθρικού χόνδρου, καταστροφή του υποχόνδριου οστού και από αντιδραστική ανάπτυξη νέου οστού με την μορφή των οστεοφύτων, δηλαδή μικρών οστέινων προεκτάσεων (τα περίφημα «άλατα»). Ο αρθρικός υμένας αντιδρά σε αυτήν κατάσταση παράγοντας περισσότερο αρθρικό υγρό με αποτέλεσμα την παρουσία οιδήματος.

Το δεύτερο σημείο στην ανακοίνωση ήταν: αλλοιώσεις οστεοαρθρίτιδας και σπονδυλοαρθρίτιδας σε διαφορετικά σημεία των σκελετών!

Τα συχνότερα αίτια είναι οι εκφυλιστικές παθήσεις (εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα) δηλαδή η φθορά της άρθρωσης με την πάροδο του χρόνου. Η παραπάνω κατάσταση μπορεί να έχει κληρονομικό χαρακτήρα. Ειδικές παθήσεις όπως οι κολλαγονώσεις (ρευματοειδής αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα, γονοκοκκική αρθρίτιδα κ.ά.), καταστάσεις όπως νόσοι του αίματος (αιμορροφιλία), κακώσεις και τραύματα των αρθρώσεων και η υπερβολική χρήση αυτών μπορεί να είναι αίτια μιας οστεοαρθρίτιδας.

Οι οστεοαρθρίτιδες αφορούν όλες τις ηλικίες και τα δύο φύλα ανάλογα με το αίτιο. Οι εκφυλιστικές οστεοαρθρίτιδες παρατηρούνται στα άτομα μεγάλης ηλικίας (50 ετών και άνω). Είναι βέβαιο ότι η υπερβολική χρήση μιας άρθρωσης αποτελεί το εναρκτήριο στοιχείο για τη φθορά και καταστροφή αυτής (οστεοαρθρίτιδα).

Προσβάλλει τις μεγαλύτερες ηλικίες – το 75% περίπου των ανθρώπων άνω των 65 ετών.

Το γόνατο είναι η πλέον συνήθης μεγάλη άρθρωση που προσβάλλεται από αρθρίτιδα, ενώ το ισχίο ακολουθεί. Άλλες αρθρώσεις που προσβάλλονται είναι οι αρθρώσεις της άκρας χειρός, και της σπονδυλικής στήλης (εκφυλιστική σπονδυλαρθροπάθεια). Αρθρώσεις που προσβάλλονται πολύ λιγότερο συχνά είναι η ποδοκνημική, του καρπού, του αγκώνα και του ώμου.

Συγκεκριμένα επαγγέλματα
…όπως αυτά με επαναλαμβανόμενη κάμψη γόνατος, γονάτισμα ή άρση βαρέων αντικειμένων συνδέονται με μεγαλύτερη συχνότητα οστεοαρθρίτιδας γόνατος ή σπονδυλαρθρίτιδας.

Αθλήματα με συχνούς τραυματισμούς … όπως το ποδόσφαιρο και το σκι αλλά και ο πρωταθλητισμός. Αντίθετα, το κολύμπι, το τζόκιγκ και το τρέξιμο στο πλαίσιο ενός φυσιολογικού προγράμματος γυμναστικής (όχι πρωταθλητισμός) δεν φαίνεται να συνδέεται με την εκδήλωση νόσου.

 334 π.Χ ξεκινάει η μεγάλη εκστρατεία 

(άδεια χρήσης CC-BY-SA, αρχικός δημιουργός: George Tsiagalakis, πηγή: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Εκστρατείες_του_Μεγάλου_Αλεξάνδρου.svg )

Ο στρατός του Μ. Αλεξάνδρου μέσα σε 11 χρόνια (που κράτησε η εκστρατεία) διένυσε 19.000 χλμ. από την Ελλάδα ως την Ινδία νικώντας όλους τους αντιπάλους που συνάντησε .

Οπότε, οι κακουχίες και οι καταπόνηση που δέχτηκε το σώμα του (και από τα τραύματα )κατά την διάρκεια αυτή ήταν τεράστια και επίπονη .

Τι απάντηση, λοιπόν θα δοθεί επί του διερευνούμενου περί των ατόμων που ‘γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Αμφίπολη ή για άτομα που μετακινήθηκαν από κάπου αλλού κατά την διάρκεια της ζωής τους και ενταφιάστηκαν στο συγκεκριμένο ταφικό μνημείο.’ όταν ,κάποιος όπως ο Μέγας Αλέξανδρος έχει περάσει τα μισά χρόνια της ζωής του πάνω σε ένα άλογο, ΑΠΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΣ ΑΔΙΑΛΕΙΠΤΩΣ από το τόπο που γεννήθηκε ???

‘Σὰ βγεῖς στὸν πηγαιμὸ γιὰ τὴν Ἰθάκη, 
νὰ εὔχεσαι νἆναι μακρὺς ὁ δρόμος, 
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις’.

Με σεβασμό και βαθύτατη εκτίμηση

Κώστας (Θρίξ) Γιαγκούδης

(Πηγές: http://www.safem.gr/index.php/istoria/traumatismoi
               http://www.yppo.gr/2/g22.jsp?obj_id=59732 
               http://thumbs.dreamstime.com/z/anatomy-illustration-human-skeleton-23013403.jpg)

(Αποποίηση ευθύνης : Το ιστολόγιο δεν φέρει ευθύνη για τυχόν παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων από εργασίες  τρίτων που φιλοξενούνται στο παρόν ιστολόγιο. Αν θεωρείτε πως γίνετε κάποια παραβίαση, παρακαλώ επικοινωνήστε με τη διαχείριση του ιστολογίου μαζί με τις σχετικές επισημάνσεις)

 

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ-ΑΠΟ ΠΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΘΗΣΑΝ ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ;
Σήμερα, 21/1/2015, το ΥΠΠΟ εξέδωσε επεξηγηματική ανακοίνωση, της οποίας, κατά την άποψη μας αξιολογούνται δύο πολύ σημαντικά σημεία :

Α) «Ο αριθμός επομένως των νεκρών δεν πρόκειται να μεταβληθεί».
Συνεπώς ο αριθμός των νεκρών είναι 5.

Β) «Τα σκελετικά κατάλοιπα βρέθηκαν διάσπαρτα και όχι σε ανατομική θέση στην επίχωση του χώρου 4 αλλά και στο εσωτερικό του κιβωτιόσχημου τάφου. Η διασπορά των οστών ξεκινούσε από βάθος 6,30 μ. από την κορυφή του θαλάμου του χώρου 4 και συνεχιζόταν μέχρι το βάθος των 8,90 μ., κοντά στο δάπεδο του κιβωτιόσχημου τάφου. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο Δελτίο Τύπου στις 19.01.2015, «η γενική εικόνα εύρεσης των σκελετικών καταλοίπων συνηγορεί στην αναμόχλευση τους από ανθρωπογενή επέμβαση» και συμπληρώνουμε, τυμβωρυχία»
Πάντως η ασυνέπεια και η ανευθυνότητα του ΥΠΠΟ έχει καταντήσει εξοργιστική.

Από το σημείο Β συνάγεται ότι :

Τα οστά ευρίσκοντο και στον θάλαμο Θ3 εκτός  από τον κιβωτιόσχημο τάφο, άρα σίγουρα είχαν ανευρεθεί πριν την εκσκαφή του κιβωτιόσχημου τάφου. Παρόλα αυτά δεν είχε ανακοινωθεί τίποτε για αυτά, ενώ αντιθέτως ανακοινώθηκε η εύρεση της κεφαλής της μιας Σφίγγας, ο λαιμός της άλλης και η μαρμάρινη θύρα που ήταν μέσα στο όρυγμα.

Δεν δίνεται καμία εξήγηση πως βρέθηκαν τα οστά μεταξύ των 6,3μ και των 8,90μ, δηλαδή σε εύρος 2,6μ και μάλιστα ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΩΣΗ!
Είναι αδύνατον να υπήρξε τυμβωρυχία, να έγινε διατάραξη των οστών  και ώστε αυτά να βρίσκονται σε εύρος 2,6μ!!!

Η τυμβωρυχία (ΑΝ ΕΓΙΝΕ) σίγουρα έγινε ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΧΩΣΗ (Μετά την επίχωση ήταν ΦΥΣΕΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ να υπάρξει τυμβωρυχία), άρα είναι αδύνατον οστά από τον τάφο να είναι ανεμειγμένα με χώματα σε τόσο μεγάλο εύρος, εκτός και αν ΜΕΡΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ, άρα κάποιοι από τους νεκρούς, να  ευρίσκοντο «θαμμένοι»  στον θάλαμο Θ3 και οι υπόλοιποι, ή ένας εξ αυτών –ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΙΟΣ– να ήταν θαμμένος μόνος του στον κιβωτιόσχημο τάφο, πράγμα που σημαίνει ότι ίσως οι ενταφιασμένοι νεκροί στον Θ3 να αποτελούσαν εκείνοι την ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΤΑΦΗ και ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΝΕΚΡΟΣ  στον οποίο να ανήκει ο τάφος να είναι ένας εκ των τριών ανδρών μιας και  το κρανίο   όπως και η γνάθος  βρέθηκαν έξω από το όρυγμα, άρα πολύ πιθανόν η γυναίκα να είχε παρατεθεί στον θάλαμο Θ3 και να  αποτελούσε μέρος της παραπλανητικής ταφής!

Σε αυτήν την περίπτωση τίθεται ένα άλλο ερώτημα :

Είναι ένας από τους τρεις άνδρες ο κύριος νεκρός και οι άλλοι δύο αποτελούσαν μέρος της παραπλανητικής ταφής  ή μήπως ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ αποτελούν τους κυρίως νεκρούς του τάφου ;;;
Σε αυτήν την περίπτωση είναι αδύνατον να  ετάφησαν ως σώματα ( οι δύο ) μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο, πολύ πιθανόν να ετάφησαν μόνο τα οστά τους. Αν όμως έχει γίνει αυτό τότε και οι τρεις ενταφιασμένοι νεκροί θα αποτελούσαν ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ ΤΑΦΕΣ μιας και λείπουν τα κρανία τους!
Έτσι ίσως να εξηγείται και η απουσία των κρανίων των νεκρών!

Παραμένει βέβαια ερωτηματικό το νεκρό βρέφος, μιας και αυτού δεν έχει βρεθεί το κρανίο. Αν η υπόθεση είναι σωστή τότε και αυτό αποτελεί μέρος της κυρίας ταφής. ΠΟΛΥ ΠΙΘΑΝΟΝ όμως το κρανίο του βρέφους να έχει συνθλιβεί λόγω του εύθραστου του, και να υπάρχει ως μικρά κομμάτια στα υπόλοιπα 400 περίπου οστά.
Βέβαια το ίδιο ισχύει και για κάποια (ή όλα) από τα υπόλοιπα κρανία, άρα ο αριθμός των ενταφιασμέων στον κιβωτιόσχημο τάφο να είναι κατά μέγιστον τρία.

Παρότι αναφέρεται ότι έχει υπάρξει διασπορά των οστών δεν μας δίδεται η πληροφορία πως κατατάσσονται στην διασπορά αυτή τα οστά των 5 νεκρών ώστε να ισχυροποιήσουμε ή να παραιτηθούμε από αυτήν την υπόθεση.

Έτσι όμως όπως φαίνονται τα πράγματα, η παρακάτω υπόθεση είναι ΠΟΛΥ ΠΙΘΑΝΗ.

Δηλαδή : Στον θάλαμο Θ3 έχουμε την ταφή/έκθεση της γυναίκας και ΚΑΤΩ ΑΠΌ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ, μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο, έχουμε την ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΤΑΦΗ των τριών (κατά μέγιστον) ανδρών.  Μήπως η ύπαρξη του ενός κεφαλιού της Σφίγγας να υποδηλώνει ότι μόνον ένας από τους τρεις άνδρες έχει ταφεί δευτερογενώς μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο;

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ και ΑΠΟ ΠΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΘΗΣΑΝ;

Μήπως για αυτό έχει ανακοινωθεί ότι θα γίνει συγκριτική μελέτη για να δούμε πως εντάσσονται οι νεκροί στον ευρύτερο πληθυσμό της Αμφίπολης και έτσι να επιβεβαιωθεί (ή και να διαψευσθεί) η μεταφορά τους από αλλού στην Αμφίπολη;

Αν η υπόθεση είναι σωστή, τότε η ύπαρξη της παραπλανητικής ταφής στον Θ3 δικαιολογεί και την επιμελή επίχωση όλου του ταφικού μνημείου, προφανώς για προστασία του ή των ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ νεκρών μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο. Αν η επίχωση είχε αυτήν την αιτία, τότε όσοι την έκαναν σίγουρα θα τακτοποιούσαν τον τάφο πριν τον επιχώσουν.

Το ότι ο Θ3 βρέθηκε σε αυτήν την κατάσταση, μπορεί κάλιστα να οφείλεται σε φυσικά αίτια (σεισμική δραστηριότητα) για την οποία έχουμε ήδη υποθέσει από πολύ καιρό πριν. Λόγω του γεγονότος αυτού,  πιθανόν να υπήρξε όλη αυτή η αναμόχλευση και η καταστροφή του τάφου.

Αν τώρα υπήρξε πριν την επίχωση σύληση, αυτό συνάγεται μόνο από την απουσία κτερισμάτωνκ,  τα οποία μπορεί όντως να υπήρχαν και να απομακρύνθηκαν από τους τυμβωρύχους ή, αν ισχύει η υπόθεση της παραπλανητικής ταφής, να ΜΗΝ ΥΠΗΡΧΑΝ ΚΑΘΟΛΟΥ εξ αρχής, ώστε ο τάφος με την εμφάνιση του ως άδειου και με μόνο την νεκρή γυναίκα θαμμένη μέσα, να έδινε την εντύπωση ότι είχε συληθεί και να αποθάρρυνε  όποιον κατόρθωνε να φτάσει ως εκεί ώστε να μην σκεφτεί να ψάξει κάτω από το δάπεδο του Θ3 και έτσι να ανακαλύψει τον ή τους κυρίως νεκρούς!

Συμπερασματικά, ΙΣΩΣ η κατάσταση να διαμορφώθηκε ως εξής :

Κατασκευάζεται ο τάφος για να υποδεχθεί την ή τις σορούς των νεκρών που μετεφέρθησαν από αλλού για να ενταφιασθούν.
Ενταφιάζονται τα οστά του ή των ανδρών στον κιβωτιόσχημο τάφο και κλείνεται με το δάπεδο από πωρόλιθους.
Στον Θ3 τοποθετείται ως παραπλανητική ταφή η σορός της γυναίκας.
Δεν τοποθετούνται κτερίσματα ως στοιχείο της σκηνοθεσίας περί συληθέντος τάφου.
Ο τάφος επιχώνεται και σφραγίζεται.
Κάποια στιγμή αρκετά αργότερα  λόγω κάποιου σεισμού σπάει το δάπεδο εκ πωρολίθων (ίσως από την πτώση της θύρας του 1,5 τόνου πάνω του)  και πωρόλιθοι και χώμα πέφτουν πάνω στον κιβωτιόσχημο τάφο, καταστρέφεται το σκέπασμα του και οστά και χώματα πέφτουν μέσα του, με αποτέλεσμα να δίνεται η εικόνα που αντικρύζουμε σήμερα.
(Στην περίπτωση που είχαν τοποθετηθεί κτερίσματα, τότε έγινε σύληση και εκλάπησαν, και στην συνέχεια αποφασίσθηκε η επίχωση-η συνέχεια είναι η ίδια. Την περίπτωση αυτή την θεωρώ ως την λιγότερο πιθανή)
Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις νεώτερες ανακοινώσεις για να δούμε αν επιβεβαιωθεί ή διαψευσθεί η υπόθεση αυτή….

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ-ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΕΣ ΟΙ ΤΑΦΕΣ ;

Σήμερα, 19/1/2015, το ΥΠΠΟ εξέδωσε μια ανακοίνωση (http://www.yppo.gr/2/g22.jsp?obj_id=59732 ) με τα αποτελέσματα της οστεολογικής έρευνας του σκελετικού υλικού που βρέθηκε στον Τάφο της Αμφίπολης.

Τα συμπεράσματα που προκύπτουν  είναι, όπως τα καταγράφει η ανακοίνωση,  τα εξής:

«Τα σκελετικά κατάλοιπα του ταφικού μνημείου, από τον λόφο Καστά Αμφίπολης αντιστοιχούν σε 550 περίπου οστά, θρυμματισμένα και ακέραια, ένα κρανίο σε αρκετά καλή κατάσταση, από το οποίο λείπουν τα οστά, που συνθέτουν το πρόσωπο και μία σχεδόν ακέραιη κάτω γνάθο. Δεν βρέθηκαν δόντια, εκτός από μία τερηδονισμένη ρίζα δεξιού δεύτερου προγόμφιου, η οποία βρισκόταν μέσα στη κάτω γνάθο και εμφανίζει προχωρημένο ακρορριζικό απόστημα……

Επιπλέον, αναγνωρίστηκαν οστά ζώων, κάποια από τα οποία φαίνεται να ανήκουν σε μακρά οστά ιπποειδούς. Τα οστά των ζώων θα μελετηθούν από ειδικό ζωοαρχαιολόγο……

Ο ελάχιστος αριθμός των ατόμων, που ταυτοποιήθηκαν από τα διαγνωστικά σκελετικά κατάλοιπα αντιστοιχεί σε πέντε άτομα, τέσσερα εκ των οποίων αποδίδονται σε ενταφιασμούς και ένα σε καύση…..

Ατομο 1: Γυναίκα

…….

Στο γυναικείο σκελετό φαίνεται ότι αποδίδονται τα περισσότερα οστά που βρέθηκαν στον κιβωτιόσχημο τάφο, από τα 7,8 μ. από την κορυφή του θαλάμου και κάτω, δηλαδή 1 μ. πάνω από το δάπεδό του κιβωτιόσχημου.

Ατομα 2 και 3 : Δύο άνδρες, 35 έως 45 ετών

Τα δύο άτομα (2 και 3), από τα τέσσερα, που είχαν δεχτεί ενταφιασμό, μπορούν με ασφάλεια να αποδοθούν σε άνδρες….

Ατομα 4 και 5

Το τέταρτο άτομο είναι ένα νεογέννητο βρέφος (νεογνό)…..

Το πέμπτο άτομο εκπροσωπείται από ελάχιστα θραύσματα, μόλις εννέα (9), κυρίως μακρών οστών, (Εικ. 12, 13) που φέρουν όλες τις παραμορφώσεις (εγκάρσιες μικρορωγμές και μερικές φορές έντονη παραμόρφωση) αλλά και τους αποχρωματισμούς (υπόλευκο και μπλε/γκρι) που συναντώνται στις περιπτώσεις πλήρους καύσης σαρκωμένου νεκρού και ανήκει πιθανότατα σε ενήλικο άτομο…..»

Η εικόνα συνεπώς του σκελετικού υλικού  είναι περίπλοκη και είναι δύσκολο, με τα μέχρις στιγμής δεδομένα, να υπάρξει μια πιο ενδελεχής ανάλυση των ευρημάτων. 

Θα αναμένουμε την συνέχεια της έρευνας για να τοποθετηθούμε με περισσότερη λεπτομέρεια.

Πάντως  εκ των πραγμάτων δημιουργούνται  εν πρώτοις τα εξής ερωτηματικά :

1)      Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι η κυρίως ταφή αφορά το σκελετικό υλικό της γυναίκας , στην οποία  ανήκει το κρανίο και η κάτω γνάθος.  Πάντως προβληματίζει γιατί ο σκελετός της γυναίκας βρέθηκε τόσο ημιτελής (όπως φαίνεται και στην παρακάτω φωτογραφία). 

Αν η ταφή εγίνετο κανονικά θα ανεμένετο ο σκελετός να ήταν πλήρης.

Η εύρεση του κρανίου και της κάτω γνάθου έξω από το όρυγμα είναι επίσης πολύ περίεργη. Πολύ πιθανόν να αποτελεί μέρος της τελετουργίας των δευτερογενών ταφών (περισσότερα για αυτό το θέμα θα διαπραγματευθούμε σε επόμενη ανάρτηση) και όχι για πράξη τυμβωρύχων.

2)      Ομοίως και οι υπόλοιποι ευρεθέντες σκελετοί είναι «απελπιστικά» ατελείς ως προς την πληρότητα των οστών, πράγμα που υποδηλώνει ότι δεν ετάφησαν κανονικά. (Ιδίως τα ευρήματα από το 5ο άτομο  που έχει υποστεί και καύση είναι μόλις 9).

3)      Γιατί ευρέθη  μόνο ένα κρανίο ενώ το σκελετικό υλικό ανήκει σε 5 άτομα ; 

4)     Γιατί ευρέθησαν και οστά ζώων ;  Από όσο γνωρίζουμε ζώα εθάπτοντο μεν στους τάφους  αλλά όχι μαζί με τον νεκρό (μέσα στην κίστη του νεκρού).

Από τα πρώτα αυτά ερωτήματα, εντείνεται η πιθανότητα οι ταφές που ευρέθησαν να είναι παραπλανητικές και να μην αφορούν τον κύριο νεκρό για τον οποίο προορίζετο το ταφικό μνημείο. 

Αν θυμηθούμε ότι επί  του Τύμβου Καστά υπήρχε νεκροταφείο της εποχής του σιδήρου, είναι πολύ πιθανόν το σκελετικό υλικό  που ευρέθη μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο  να προέρχεται από ήδη υπάρχουσες ταφές που ευρίσκοντο επί του λόφου , δηλαδή οι ταφές που ευρέθησαν να είναι δευτερογενείς.

[Βέβαια υπάρχει και η πιθανότης τα λιγοστά οστά των άλλων σκελετών να έχουν προκύψει κατά την επιχωμάτωση του θαλάμου Θ3 (που φαίνεται ότι έγινε με χώμα από τον λόφο και όχι από άμμο από τον ποταμό Στρυμώνα, οπότε μπορεί να περιείχαν και διάσπαρτα οστά από κάποιες προηγούμενες ταφές επί του τύμβου) αλλά αυτό φαίνεται μάλλον απίθανο μιας και τότε τα οστά θα ήταν ατάκτως ερειμένα και όχι μαζεμένα μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο-τουλάχιστον αυτό έχει διαφανεί μέχρι τώρα από τις ανακοινώσεις. 
Υποθέτουμε ότι όλα τα οστά (ανθρώπων και ζώων-εκτός του κρανίου και της κάτω γνάθου) έχουν βρεθεί μέσα στον κιβωτιόσχημο τάφο, για αυτό και παρεπλανήθησαν οι ανασκαφείς νομίζοντας ότι επρόκειτο για έναν νεκρό-σε αντίθετη περίπτωση θα είχαν ανακοινώσει έυρεση και άλλων οστών εκτός του τάφου.]

Πολύ πιθανόν για αυτό  «Τόσο οι μακροσκοπικές όσο και οι αναλυτικές μέθοδοι θα εφαρμοστούν σε ένα μεγάλο αριθμό σκελετών, περίπου 300, από τα νεκροταφεία της Αμφίπολης, στο πλαίσιο διετούς ερευνητικού προγράμματος», δηλαδή  θα γίνει μια συγκριτική μελέτη σε ένα πλήθος σκελετών για την εξαγωγή συμπερασμάτων για την προέλευση των οστών, πράγμα που εν πρώτοις παραξενεύει διότι γίνεται ίσως για πρώτη φορά  κατά την εύρεση σκελετικών ευρημάτων.

Δεν πρέπει όμως αυτό να μας εκπλήσσει γιατί  ήδη από τις 19/12/2014,το ΥΠΠΟ σε μια ανακοίνωση του (http://www.yppo.gr/2/g22.jsp?obj_id=59532) μας είχε προβληματίσει με την αναφορά του  ότι «Η ανάλυση του συγκεκριμένου υλικού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ερευνητικό πρόγραμμα, που περιλαμβάνει την ολιστική προσέγγιση ενός δείγματος τριακοσίων περίπου σκελετών, που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης και καλύπτουν χρονολογικά την περίοδο από το 1000 π.Χ έως 200 π.Χ.»

Άρα η απόφαση για συγκριτική μελέτη ενός τέτοιου μεγάλου εύρους δειγμάτων σκελετικού υλικού είχε ήδη ληφθεί αμέσως μετά το τέλος της ανασκαφής, και μάλιστα η χρονολογική περίοδος που θα καλυφθεί θα είναι από το 1000 π.Χ έως 200 π.Χ. πράμα που δεν πρέπει να μας εκπλήσσει αν σκεφτούμε ότι σε αυτό το χρονικό πλαίσιο εντάσσεται και το σκελετικό υλικό του νεκροταφείου επί του Τύμβου Καστά.  Αυτό μας προϊδεάζει ότι ίσως ένας από τους σκοπούς της έρευνας είναι να διασταυρωθεί αν τα ευρεθέντα οστά είναι παλαιότερα και ανήκουν χρονολογικά στην εποχή του σιδήρου.

Ίσως, ήδη από τον Δεκέμβριο, υπήρχαν ενδείξεις για τα ανακοινωθέντα ευρήματα.

Η εύρεση  των οστών ζώων ίσως εντάσσεται στα πλαίσια ενός τελετουργικού κάθαρσης , ενώ η ύπαρξη ενός μόνον κρανίου και η απουσία  των κρανίων των άλλων σκελετών και η ταυτόχρονη ύπαρξη της μίας κεφαλής της Σφίγγας στον ταφικό θάλαμο  με την παράλληλη μη ανεύρεση του κεφαλιού της άλλης Σφίγγας  παρά μόνο μέρος του λαιμού της  (δηλαδή και αυτή σε ημιτελή κατάσταση!) ισχυροποιεί την υπόθεση που έχουμε ήδη κάνει ότι η απουσία των κεφαλών των Σφιγγών  στην είσοδο και η εύρεση του ενός κεφαλιού στον ταφικό θάλαμο ίσως   αποτελούν μέρος ενός τελετουργικού.

Η συμμετρία αντιστοίχισης   Κρανίο ενός νεκρού-Απουσία κρανίων των άλλων ημιτελών σκελετών με το αντίστοιχο Κεφαλή μιας Σφίγγας-Απουσία κεφαλής δεύτερης Σφίγγας (με ένδειξη  ημιτέλειας  η ύπαρξη μόνο μέρος του λαιμού της δεύτερης) είναι πολύ περίεργη για να είναι τυχαία!

Είναι γεγονός ότι η  έλλειψη χρονολόγησης των ευρημάτων μας εμποδίζει να έχουμε σαφή εικόνα  για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Έχουμε χρονολόγηση του τάφου στο τελευταίο τέταρτο  του 4ου αι.  Όμως δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πότε έγινε η επιχωμάτωση του τάφου  και φυσικά  σε ποια χρονολογική εποχή εντάσσεται το σκελετικό υλικό που βρέθηκε. 

Μήπως τελικά  το σκελετικό υλικό είναι (αρκετά)  προγενέστερο  του τάφου ; Αυτό θα σημαίνει ότι τα οστά έχουν μεταφερθεί από το νεκροταφείο της περιοχής.

Και αν η επιχωμάτωση του τάφου είναι σύγχρονη της κατασκευής του τάφου, τότε το σενάριο της σύλησης  απομακρύνεται. Αλλά αν αποκλείεται έτσι η σύληση, τότε πως και δεν υπάρχουν κτερίσματα ;  Μήπως δεν υπήρχαν εξ υπαρχής ; Και αν υπήρχαν,  τι έγιναν τελικά ;

Μήπως βρίσκονται κάπου αλλού μέσα στον τύμβο, όπως δεν απέκλεισε και η κα Περιστέρη στην ανακοίνωση της 29/11/204 (βλέπε   ΑΝ ΣΩΖΟΤΑΝ Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΙΣΩΣ ΝΑ ΕΙΧΑΜΕ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ) ίσως μαζί με τον πραγματικό νεκρό της Αμφίπολης ; Μην ξεχνάμε ότι τα πρώτα στοιχεία από την διασκόπηση παρέχεουν ενδείξεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και σε άλλα σημεία του τύμβου.

Ποιος τελικά είναι ο αφηρωισμένος νεκρός προς τιμήν του οποίου το ταφικό μνημείο ήταν επισκέψιμο για μεγάλο διάστημα ; Τα σκελετικά ευρήματα τελικά  δεν επιβεβαιώνουν αυτήν την εκδοχή.  

Αν όμως δεν υπήρχε αφηρωισμένος νεκρός, σε ποιόν απέδιδαν τιμές ;

Μήπως τελικά το μνημείο δεν ήταν ανοικτό και επισκέψιμο αλλά το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από λανθασμένη εκτίμηση της απουσίας κτερισμάτων   και κάποιων φθορών (καθ’όλα εξηγήσιμων κατά τα άλλα-βλέπε υπόθεση σε προηγούμενες αναρτήσεις και κυρίως  Ο ΝΕΚΡΟΣ ΒΡΕΘΗΚΕ, ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ  που λανθασμένα ερμηνεύτηκαν ως αποτέλεσμα σύλησης ;

Άξιζαν  οι νεκροί, των οποίων το σκελετικό υλικό βρήκαμε, την πολυτέλεια και την φροντίδα μιας τέτοιας σφράγισης του τάφου, ή τελικά όλο αυτό εντάσσεται σε ένα ιδιοφυές σχέδιο σφράγισης μεν αλλά και παραπλάνησης για την προστασία του πολύτιμου νεκρού, ο οποίος ίσως να βρίσκεται κάπου εκεί  κοντά, καλά προστατευμένος ;

Η μελέτη των ευρημάτων (σκελετικών και μη) και τα αποτελέσματα της διασκόπησης ίσως μας δώσουν την απάντηση. 

Ας αναμένουμε λοιπόν.....

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ-ΝΕΟ ΣΗΜΕΙΟ ΠΟΥ ΧΡΗΖΕΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Σήμερα, 9/1/2015, το ΥΠΠΟ εξέδωσε μια ανακοίνωση στην οποία επισημαίνεται ένα καινούργιο σημείο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στον Τύμβο Καστά, όπως διαπιστωθηκε  από την γεωσκόπηση που διενεργήθηκε.

Συγκεκριμένα η ανακοίνωση έχει ως εξής ( http://www.yppo.gr/2/g22.jsp?obj_id=59652) :

 "Η ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, με τη συντονιστική ευθύνη του καθηγητή Γρηγ. Τσόκα, η οποία διεξάγει τη γεωφυσική διασκόπηση και τη γεωλογική χαρτογράφηση του λόφου Καστά, στην Αμφίπολη, κατασκεύασε ψηφιακό προσομοίωμα (μοντέλο) του εδάφους της εποχής, πριν από την παρέμβαση για την ανέγερση της θόλου. Από τη σύγκριση του προσομοιώματος με την σημερινή κατάσταση και την κατάσταση, πριν από τις πρόσφατες ανασκαφές, προέκυψε ότι το μεγαλύτερο μέρος του λόφου συνίσταται από φυσικούς σχηματισμούς. Το προσομοίωμα αναμένεται να γίνει πληρέστερο μετά την ενσωμάτωση στοιχείων από τις γεωτρήσεις που θα διανοιχθούν για γεωτεχνικούς σκοπούς. 

Οι απεικονίσεις του εσωτερικού του λόφου, μέσω των ηλεκτρικών τομογραφιών, εντόπισαν αντιστατικές δομές, οι οποίες πιθανόν να είναι αρχαίες κατασκευές. Επομένως, τα σημεία, στα οποία αυτές εμφανίζονται χρειάζονται  αρχαιολογική διερεύνηση.

Δυτικά της θόλου, και σχεδόν παράλληλα, σε οριζόντια τομή, που προέκυψε από τις τομογραφίες και απεικονίζει την κατανομή της ειδικής ηλεκτρικής αντίστασης, εντοπίστηκε περιοχή υψηλών τιμών, η οποία πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω με ανασκαφική διερεύνηση.

Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η οριζόντια τομογραφική εικόνα, όπου ανατολικό της τμήμα διακρίνεται η ανωμαλία των υψηλών αντιστάσεων"

 

Από πρώτη ανάγνωση φαίνεται ότι οι "αντιστατικές δομές" που αναφέρει η ανακοίνωση πρέπει να είναι τα σημεία  p1, p2, p3 και p4 που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ανακοίνωση περί των αποτελεσμάτων της γεωφυσικής διασκόπησης. (βλέπε : ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ ΔΙΑΣΚΟΠΗΣΗ).  

Ουσιαστικά δηλαδή, η καινούργια φάση διασκόπησης επιβεβαιώνει τα ήδη εντοπισθέντα σημεία.

 Το καινούργιο στοιχείο που φαίνεται ότι προκύπτει είναι μια περιοχή υψηλών τιμών που εντοπίστηκε δυτικά της θόλου και που παρουσιάζεται στην παραπάνω φωτογραφία και  οποία περιοχή δεν είχε εντοπιστεί στην αρχική διασκόπηση, ίσως επειδή η αρχική διασκόπιση έγινε σε ύψος ανώτερο από αυτό που διενεργήθηκε η τελευταία που ανακοινώθηκε και συνεπως δεν μπορούσε να αποτυπωθεί.

Συγκεκριμένα στην  προηγούμενη διασκοπηση, όπως αναφέρει η ανακοίνωση της 22/12/2014 (http://www.yppo.gr/2/g22.jsp?obj_id=59552) : "Οι τομογραφίες που έδωσαν αυτή την εικόνα διεξήχθησαν στη επιφάνεια του εδάφους, πριν από την αφαίρεση των χωμάτων και η οποία ήταν υψηλότερα του επιπέδου των 93μ"

Φαίνεται ότι η καινούργια  προσπάθεια διασκόπησης έγινε σε χαμηλότερο ύψος  και έτσι έγινε δυνατό να εντοπιστεί και η αναφερομένη περιοχή υψηλών τιμών  που χρήζει ανασκαφικής διερεύνησης.
Πολύ πιθανόν η περιοχή αυτή είναι  σημειούμενη με μπλέ χρώμα στην προηγούμενη διασκόπηση, που λόγω του ύψους δεν ήταν δυνατό να αποτυπωθεί οπως ακριβώς ήταν.

Είναι αξιοσημείωτη  η γειτνίαση αυτής της καινούργιας εντοπισθείσης περιοχής με την ήδη εντοπισθείσα περιοχή p1 της προηγούμενης διασκόπησης, όπως επίσης και ότι η καινούργια αυτή περιοχή βρίσκεται σχεδόν στον περίβολο που ίσως προμηνύει να υπάρχει κάποια είσοδος στο σημείο αυτό, αν πράγματι η ένδειξη αυτή αφορά αρχαία κατασκευή και όχι κάποιο φυσικό κοίλωμα..




Αναμένουμε αποτελέσματα από την συνέχιση της έρευνας.....

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ-Η ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΤΑΦΙΚΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΣΤΟΝ ΤΥΜΒΟ ΚΑΣΤΑ

Η πολύ καλή φίλη του ιστολογίου και αρχαιολόγος Φωτεινή Αναστασοπούλου, μας παρουσιάζει μια εργασία περί της χρονολόγησης του Ταφικού μνημείου του Τύμβου Καστά.

Ας δούμε τι θέλει να μας πει...

Η ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΤΑΦΙΚΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΣΤΟΝ ΤΥΜΒΟ ΚΑΣΤΑ

Εκλεκτοί φίλοι του μπλογκ,

Αποφάσισα να μοιραστώ μαζί σας κάποια στοιχεία σχετικά με τη χρονολόγηση και τις μεθόδους που ακολουθεί η επιστήμη της αρχαιολογίας για να το επιτύχει. Δεν θα μπω σε τεχνικές λεπτομέρειες (που άλλωστε δεν γνωρίζω). Αν κάποιος επιθυμεί να εντρυφήσει στην Αρχαιομετρία συστήνω το βιβλίο του Γιάννη Λυριτζή «Αρχαιομετρία»- εκδόσεις Καρδαμίτσα.

Θα διαπραγματευθώ όλα όσα αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ασφαλή χρονολόγηση του ταφικού μνημείου. Θέλω όμως να σημειώσω ότι προσωπικά συμφωνώ απόλυτα με την εκτίμηση της κυρίας  Περιστέρη για το τελευταίο τέταρτο του 4^ου αι. π.Χ. και θα εξηγήσω παρακάτω γιατί.

 

«Όστρακα» μελαμβαφών αγγείων:

Όταν λέμε όστρακα στην αρχαιολογία, εννοούμε τα θραύσματα από αγγεία ή άλλα τεχνουργήματα από πηλό. Τέτοια όστρακα, από μελαμβαφή αγγεία, έχουν βρεθεί στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης που τώρα μελετάμε. Απ’ ότι ανέφερε η κυρία Περιστέρη στην επίσημη παρουσίαση της ανασκαφής που έγινε στην Αθήνα στις 29/11, έχουν βρεθεί όστρακα μελαμβαφών αγγείων σε χώρους του μνημείου (αλλά όχι στον ταφικό θάλαμο). 

Όταν λέμε μελαμβαφή αγγεία εννοούμε τα αγγεία που έχουν μαύρη απόχρωση η οποία δεν είναι χρώμα αλλά διάλυμα πηλού που απλώθηκε στο αγγείο πριν το ψήσιμο και με την όπτηση παίρνει μαύρο χρώμα. Αν το αγγείο έχει στιλβωθεί πριν, πράγμα που επιτυγχάνεται με τρίψιμο με λείο βότσαλο ή οστό τότε το μαύρο χρώμα είναι στιλπνό. Η διακόσμηση των μελαμβαφών αγγείων δεν περιλαμβάνει μορφές αλλά φυτικές γιρλάντες («στεφάνι») στο λαιμό κυρίως του αγγείου. Η κόσμηση γίνεται με αραιωμένο πηλό καστανής ή κιτρινωπής απόχρωσης. Αυτό το είδος αγγείου ονομάζεται τύπου «δυτικής κλιτύος» και συνηθίζεται στη Μακεδονία από τον 4^ο ως τον 1ο αι. π.Χ.

Τα ανευρεθέντα όστρακα θα βοηθήσουν να διαπιστωθεί η χρονολόγηση του μνημείου με δύο τρόπους.

Πρώτα πρώτα θα συγκριθεί ο τύπος τους με άλλα αγγεία της ευρύτερης περιοχής που μοιάζουν ως προς τον τύπο και έχουν με βεβαιότητα χρονολογηθεί.

Για να είναι πιο βέβαιη η χρονολόγηση, ακολουθεί η εργαστηριακή χρονολόγηση με τη μέθοδο της θερμοφωταύγειας. Κατ’ αυτή τη μέθοδο μετράται το αποτέλεσμα της ραδιενεργού ακτινοβολίας στο υπό εξέταση υλικό της οποίας ακτινοβολίας το μέγεθος αυξάνεται με το πέρασμα του χρόνου.

(Μελανομβαφές αγγείο από το Μουσείο Αμφίπολης)

Οστά

Ως γνωστόν στον ταφικό θάλαμο του μεγαλόπρεπου μνημείου στον τύμβο Καστά βρέθηκαν μέσα στο ταφικό όρυγμα τα οστά νεκρού/νεκρής. Δυστυχώς ο σκελετός είναι διαμελισμένος και θα πρέπει πρώτα να «συναρμολογηθεί». Θα ακολουθήσει εξέταση από ειδικούς επιστήμονες (κυρίως ανθρωπολόγοι αλλά και άλλες ειδικότητες) οι οποίοι βάσει της δομής κάποιων οστών θα συμπεράνουν αν πρόκειται για άνδρα ή γυναίκα, το ύψος και την ηλικία του θανόντος καθώς και την χρονολογία θανάτου. Στη διαπίστωση του τελευταίου θα βοηθήσει η εργαστηριακή μέθοδος χρονολόγησης μέσω του ραδιάνθρακα 14 (C14). Ο ραδιάνθρακας 14 είναι μία από τις τρεις ισοτοπικές μορφές του χημικού στοιχείου C12.

Κατά τη μέθοδο του υπολογισμού της ηλικίας με ραδιάνθρακα μετράται η συνεχώς μειούμενη ραδιενέργεια που ελαττώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Νομίσματα

Όπως δήλωσε κατά την επίσημη παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ανασκαφής στις 29/11 η κυρία Περιστέρη έχουν ανευρεθεί νομίσματα από τον 2π.Χ. αι. και από τον 3^ο μ.Χ. αι. στον πρώτο και δεύτερο χώρο του ταφικού μνημείου. Τις μόνες ενδείξεις που δίνουν τα νομίσματα αυτά είναι η περίοδος που το ταφικό μνημείο ήταν ανοιχτό και επισκέψιμο. Η θέση της κυρίας Περιστέρη είναι ότι βεβηλώθηκε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο πιθανόν κατά τον 3^ο αι. μ. Χ. και σφραγίστηκε από τους τελευταίους εναπομείναντες Μακεδόνες.

Το ταφικό μνημείο

Το ίδιο το ταφικό μνημείο, με τη λαμπρότητά του, την αρχιτεκτονική του αρτιότητα, τον θαυμαστό διάκοσμο με εξαίσιας τέχνης γλυπτά, τον πανέμορφο βοτσαλωτό πίνακα με την αρπαγή της Περσεφόνης, το ζωγραφικό διάκοσμο στα «επιστύλια», την χρήση του πανάκριβου για την εποχή μαρμάρου από το ορυχείο Αλυκής Θάσου, σίγουρα έγινε κατά την περίοδο ακμής και ισχύος του μακεδονικού βασιλείου, με κρατική ανάθεση και δαπάνη. Οπωσδήποτε το έργο ανέλαβε να το σχεδιάσει και να το εκτελέσει ένας από τους καλύτερους αρχιτέκτονες της εποχής με το επιτελείο του από επιδέξιους καλλιτέχνες και τεχνίτες. Το ψηφιδωτό, -που όσον αφορά την τεχνοτροπία ταιριάζει με αυτά που έχουν ανευρεθεί παλαιότερα στην Πέλλα (όπως το πασίγνωστο Κυνήγι Λιονταριού) αλλά και με το βοτσαλωτό ψηφιδωτό που απεικονίζει Κενταυρίνα να ετοιμάζεται να προσφέρει σπονδή μπροστά σε είσοδο σπηλαίου και που αποκαλύφθηκε πριν μερικά χρόνια στην Πέλλα- τα οποία χρονολογούνται στο τελευταίο τέταρτο του 4^ου αι. π. Χ. με ασφάλεια μπορεί να τοποθετηθεί η κατασκευή του την ίδια περίοδο.

Και μόνο να σκεφθεί κάποιος την ποσότητα του μαρμάρου που έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του περιβόλου και του ταφικού μνημείου, μαρμάρου που το έφεραν από τη Θάσο με πλοία ημικατεργασμένο, το μετέφεραν με σχεδίες μέσω του ποταμού Στρυμώνα κοντά στο σημείο κατασκευής του τύμβου και του περίλαμπρου τάφου όπου έγινε η τελική του επεξεργασία, μόνο να αναλογιστούμε τις εργατοώρες που χρειάστηκαν, κατανοούμε ότι δεν θα μπορούσε αυτό το εγχείρημα να γίνει για οποιονδήποτε

Για ποιόν ήρωα, στρατηγό ή βασιλιά, το ίδιο το μακεδονικό κράτος θα αναλάμβανε τέτοια δαπάνη; Για να τιμήσουν ποιόν νεκρό θα έρχονταν επισκέπτες στην Αμφίπολη; Φίλοι μου, προσωπικά δεν νομίζω ότι ειδικά το δεύτερο θα μπορούσε να γίνει για τον Ηφαιστίωνα ή κάποιον άλλο στρατηγό. Πιστεύω ότι σοβαρός υποψήφιος για να του αποδοθεί αυτό το ταφικό μνημείο είναι ο Μέγας Στρατηλάτης της Ελληνικής Ψυχής μας, ο κοσμοξακουσμένος Αλέξανδρος ο Γ’ ο Μέγας.

Αλλά, ακόμα κι αν η εκτίμησή μου αποδειχθεί λανθασμένη δεν πρόκειται να στεναχωρηθώ. Ήδη η αρχαιολογική σκαπάνη έχει εμπλουτίσει την εθνική μας ιστορία με ένα λαμπρό κεφάλαιο κι αυτός είναι ένας θησαυρός που μένει αναλλοίωτος στους αιώνες, ένας θησαυρός που είναι πολυτιμότερος κι από τα χρυσά κτερίσματα. Γι’ αυτό και υπάρχουν κράτη που επειδή δεν έχουν ιστορία προσπαθούν να την υποκλέψουν… και για τα οποία προσωπικά αισθάνομαι βαθύ οίκτο.

Όπως και να ’χει, αρκετά από τα ερωτήματα θα έχουν απαντήσεις με επιστημονικό τρόπο μέσα στον Ιανουάριο του 2015 αλλά και πάλι πιθανόν να ανακύψουν άλλα. Η αλήθεια είναι ότι αυτό το μνημείο θα είναι αντικείμενο μελέτης για χρόνια όχι μόνο από Έλληνες επιστήμονες (και πρέπει να αισθανόμαστε περήφανοι που μέχρι στιγμής μόνο Έλληνες επιστήμονες έχουν χρησιμοποιηθεί σε όλους τους τομείς) αλλά και από ξένους παγκοσμίου φήμης ειδικούς. Τα επικείμενα αποτελέσματα των διασκοπήσεων πιθανόν να ανοίξουν κι άλλους δρόμους για νέες ανασκαφικές έρευνες στον τύμβο Καστά οι οποίες πιθανόν θα αποκαλύψουν εξίσου λαμπρά ευρήματα.

Το κείμενο αυτό το έγραψα στην περιοχή της αρχαίας Λυγκηστίδος που ήταν είναι και θα είναι Μακεδονία.

Φωτεινή Αναστασοπούλου