Σάββατο 25 Απριλίου 2009

Ο ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Οπως είδαμε σε προηγούμενη ανάρτηση, η ψυχή ζει τρία διαφορετικά είδη ζωής.

Το ενδιάμεσο από αυτά είναι ο τρόπος ζωής με τον οποίο η ψυχή επιστρέφει στον εαυτό της για να μπορέσει να συνειδητοποιήσει πως ακριβώς λειτουργεί το όλο σύστημα και να ετοιμαστεί για να ζήσει με τους θεούς. Και αυτό το κάνει γιατί, η ίδια η ψυχή εκ κατασκευής περιέχει όλο το σύστημα μέσα της, άρα ο άνθρωπος αρκεί να καταλάβει πως είναι φτιαγμένος και πως λειτουργεί, για να καταλάβει πως είναι φτιαγμένο και πως λειτουργεί το σύστημα.

"Το δεύτερο ως προς την σεβασμιότητα και την δύναμη είδος, τοποθετημένο ως μεσαίο στο μέσο της ψυχής, είναι αυτό με το οποίο επιστρέφει προς τον εαυτό της μετά την κατάβαση από την ένθεη ζωή και θέτοντας ως αρχή της ενέργειας του νου και την αληθινή γνώση, ξεδιπλώνει τους πολλαπλούς λόγους, θεάται τις κάθε λογής εναλλαγές των μορφών, συγκεντρώνει σε ένα το υποκείμενο και το αντικείμενο της νόησης και απεικονίζει την νοερή ουσία, περικλείοντας σε ένα την φύση των νοητών"

Σχετικά ανατρέξτε στην ανάρτηση : http://empedotimos.blogspot.com/2009/04/blog-post.html

Ουσιαστικά λοιπόν ο άνθρωπος πρέπει να στραφεί στον διαλογισμό ως ένα βήμα για την ολοκλήρωση του.

Η παρούσα ανάρτηση δεν έχει σκοπό να εστιασθεί και να αναλύσει την φιλοσοφία που διέπει την λειτουργία του διαλογισμού, άλλωστε αφ'ενός μεν η διαδικασία αυτή είναι καθαρά βιωματική, αφ'ετέρου δε υπάρχουν περισσότερο εξειδικευμένες πηγές στις οποίες ο μελετητής μπορεί να ανατρέξει.

Κάνοντας μια, όσο το δυνατόν, επιγραμματική απαρίθμηση των βασικών αρχών που διέπουν τον διαλογισμό, θα καταλάβουμε κάποια αποσπάσματα από τα κείμενα μας και θα συνειδητοποιήσουμε ότι η Ελληνική Φιλοσοφία δεν είναι μια απλή παράθεση εννοιών, αλλά απαιτεί και μια βιωματική σχέση που πρέπει να αναπτύξουμε για να προχωρήσουμε σε επόμενο στάδιο.

Ο διαλογιζόμενος σκοπό έχει να "νεκρώσει" τρόπον τινά τις αισθήσεις του, ώστε να μην επηρεάζεται από τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και να "τιθασεύσει" τον νου του, ώστε να τον καθοδηγήσει στην εστίαση συυγκεκριμένων εννοιών, με απώτερο στόχο να μπορέσει να συνδεθεί με τον νοητό κόσμο, όπου και θα έλθει σε επαφή με τα πρότυπα και να συνειδητοποιήσει την αληθινή ύπαρξη των όντων.

Στην προσπάθεια του αυτή, αναγκαστικά θα έλθει σε επαφή με τον λεγόμενο "Αστρικό Κόσμο", ο οποίος αποτελεί ένα ενδιάμεσο επίπεδο μεταξύ του αισθητού και του νοητού κόσμου. Τόσο ο αισθητός, όσο και ο αστρικός κόσμος κυριαρχούνται από τις μορφές ( Rupa στα Σανσκριτικά ) και ειδικά ο Αστρικός κόσμος που λόγω της φύσεως του είναι εξαιρετικά εύπλαστος και διαμορφώνεται από τις σκέψεις μας και τις επιθυμίες μας.
Για αυτό και όσοι καταφέρνουν να συνδεθούν με αυτόν, βλέπουν αυτά που θέλουν να δούν.

Αντίθετα, στον νοητό κόσμο δεν υπάρχουν μορφές ( Arupa στα Σανσκριτικά ) με αποτέλεσμα να είμαστε σε επαφή με τα όντως όντα και να απολαμβάνουμε την πραγματική φύση και λειτουργία του σύμπαντος.

Συνεπώς, σκοπός μας είναι να κατορθώσουμε να "προσπεράσουμε" όσο πιο γρήγορα και όσο το δυνατόν χωρίς να δώσουμε σημασία, τον Αστρικό Κόσμο και τις μορφές και να συνδεθούμε με τον νοητό. Θα το καταλάβουμε όταν δεν θα βλέπουμε πια μορφές "και με κλειστά τα μάτια" θα αντιληφθούμε τις πραγματικές αιτίες των πάντων.
(Ας διαλογιστούμε εδώ γιατί η λέξη μυστήρια, προέρχεται από το ρήμα μύω που θα πει κλείνω τα μάτια. Διότι βασικός στόχος των μυστηρίων ήταν ο αποκλεισμός των αισθήσεων και η καθαρή νοητή λειτουργία).

Αυτό βέβαια δεν είναι τόσο εύκολο να επιτευχθεί, χρειάζεται μια επίπονη και επί πολλές ενσαρκώσεις προσπάθεια.

Αν προσέξουμε, τα Ελληνικά Φιλοσοφικά κείμενα έχουν πολλλές σχετικές αναφορές στο συγκεκριμένο θέμα. Αξίζει να σταχυολογήσουμε κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα.

Μας λέει λοιπόν ο Πρόκλος, για το πως οι Φιλόσοφοι προσπερνούν τον Αστρικό Κόσμο και προχωρούν προς τον νοητό που είναι πάνω από τις μορφές :

"Οι Φιλόσοφοι από τα αισθητά ανεβαίνουν στις μορφές, χωρίς μάλιστα να μένουν σε αυτές, αλλά προχωρούν προς τις ίδιες τις νοητές αιτίες που είναι υπερβατικές ως προς τις μορφές.
Πρόκλος - Σχόλια στην Πολιτεία 2.262

Γιατί όμως να απομονωθούμε από τις αισθήσεις μας ; Διότι τότε η ψυχή μας θα μπορέσει να νοήσει τις πραγματικές αιτίες.

Μας διδάσκει λοιπόν ο Σωκράτης :

"Πότε λοιπόν η ψυχή αγγίζει την αλήθεια ; Διότι όταν επιχειρεί να ερμηνεύσει κάτι τι με την συνεργασία του σώματος, φανερά εξαπατάται από αυτό. Συνεπώς εάν κάπου αλλού είναι δυνατόν να συμβεί αυτό, μόνο όταν συλλογίζεται δεν θα αποκαλύπτεται πλήρως σε αυτή η πραγματική ουσία του όντος ;

Και χωρίς αμφιβολία τότε ακριβώς συλλογίζεται άριστα η ψυχή όταν δεν ενοχλείται διόλου από πουθενά, ούτε από την ακοή, ούτε από την όραση, ούτε από κανένα πόνο, ούτε από κάποια ηδονή, αλλά απομονώνεται όσον το δυνατόν περισσότερο μέσα στον εαυτό της, αποχαιρετώντας το σώμα, και όταν αποφεύγουσα, όσο είναι δυνατόν, κάθε συνεργασία και κάθε επαφή μαζί του, ορέγεται αυτούσια την πραγματικότητα".
Πλάτων – Φαίδων 65c-d

Αλλωστε ο ίδιος ο Σωκράτης, διαλογιζόταν συνέχεια, όπως διαπιστώνουμε από δύο αποσπάσματα στο Συμπόσιο του Πλάτωνα :

Στην αρχή του διαλόγου και καθώς όλοι περίμεναν τον Σωκράτη να μπει μέσα, βλέποντας οτι αργεί έστειλαν έναν δούλο να τον φωνάξει :

"Δούλος : Αυτός ο Σωκράτης έχει σταθεί σε μια γειτονική εξώπορτα, και ενώ εγώ τον προσκαλώ δεν θέλει να μπει μέσα,
Αγάθων : Φώναξε τον γρήγορα.
Αριστόδημος : Αφήστε τον. Εχει ξέρετε ένα τέτοιο συνήθειο. Παραμερίζει πότε-πότε όπου τύχει και στέκεται ακίνητος".
Πλάτων – Συμπόσιο 175B

Ο δε Αλκιβιάδης σε επόμενο σημείο του διαλόγου, εξιστορεί ένα γεγονός από την μάχη της Αμφίπολης, όπου φαίνεται ότι ο Σωκράτης διαλογιζόταν για μια ολόκληρη ημέρα :

"Αλκιβιάδης : Αξίζει όμως να ακούσετε ακόμα και το τι έκαμε και τράβηξε πάλι ο γενναίος άντρας κάποτε εκεί στην εκστρατεία. Αφού βυθίστηκε λοιπόν, που λέτε, σε περισυλλογή, στεκότανε στον ίδιο τόπο, από την αυγή, και στοχαζότανε κάποιο ζήτημα....Και αυτός στεκόταν, ωσότου ξαναφώτισε η αυγή και βγήκε ο ήλιος.
Επειτα προσευχήθηκε στον Ηλιο και έφυγε.
Πλάτων – Συμπόσιο 220C

Ο Πυθαγόρας δε, κατά την διάρκεια του ταξιδίου του στην Αίγυπτο, φαίνεται ότι διαλογιζόταν καθόλη την διάρκεια του ταξιδιού.

"Καθόλο το διάστημα του ταξιδιού έμεινε (= ο Πυθαγόρας ) σε ένα και το αυτό σημείο επί δύο νύκτες και τρείς ημέρες, χωρίς να μετάσχει ούτε τροφής, ούτε ποτού, ούτε ύπνου. Και θα διέφευγε της προσοχής όλων, όπως καθόταν στη θέση του ακίνητος, αν δεν ταλαντευόταν για λίγο..."
Ιάμβλιχος - Πυθαγορικός Βίος 16

Το μεγαλύτερο συνεπώς έγκλημα που έχει επιτελεστεί, δεν είναι τόσο η καταστροφή των κειμένων της Ελληνικής Γραμματείας, όσο η βίαιη αποκοπή από τον κορμό της ζώσης φιλοσοφίας και των μυστηρίων, που θα μας επέτρεπε να έχουμε προσωπικές βιωματικές εμπειρίες και καθοδήγηση για την επίτευξη του τελικού είδους ζωής, της ζωής μας δηλαδή με τους θεούς.

4 σχόλια:

Πανδιων είπε...

Άλλο ένα εξαιρετικό κείμενο Εμπεδότιμε εύγε.
Αναφέρεις και ινδική ορολογία στην οποία αν δεν κάνω λάθος υπάρχει διαχωρισμός του νου ( ο πραγματικός εαυτός που διαλογάται ) απο αυτό που θα λέγαμε μυαλό ( ο εαυτός που σκέφτεται ). Μήπως λοιπόν να επισημαίναμε πως αυτό που πρέπει να "τιθασευτεί" είναι το μυαλό έτσι ώστε να λειτουργήσει ο νούς; Το αναφέρω γιατί συχνά ταυτίζεται η λογική λειτουργία του εγκεφάλου με τον νου με αποτέλεσμα να μην γίνεται κατανοητό πως και γιατί χρησιμοποιείται ο διαλογισμός ενω στην πραγματικότητα είναι οι λειτουργίες του νού που καλύπτονται συνεχώς απο τον "λευκό θόρυβο" που παράγει ο εγκέφαλος μας.
Τέλος ένα σχόλιο για την κατακλείδα παράγραφο σου η οποία με βρίσκει "φανατικά" σύμφωνο. Μήπως όμως αυτό το γεγονός δεν "βολεύει" και αρκετούς αφού είναι πολύ εύκολο να δικαιολογούν την προσωπική τους ανεπάρκεια και έλλειψη θέλησης για προσπάθεια με την χαμένη γνώση των βιβλίων ενώ δεν προσπαθούν τίποτα με πράξεις στο επίπεδο της "ζώσης φιλοσοφίας" που αναφέρεις; Ίσα ίσα που με αυτό το κείμενο πολλοί από αυτούς θα σε "κατηγορούσαν" για πολλαπλές επιρροές από την ανατολή και τον σχετικά σύγχρονο μυστικισμό.
Το έχουμε πει βέβαια πολλές φορές αλλά η απόσταση μεταξύ του διαβάζω κάτι και έχω μια πληροφορία και του πράττω συμφώνα με κάτι ( ζώσα φιλοσοφία ) είναι τεράστια και στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν "περπατιέται".

ΕΜΠΕΔΟΤΙΜΟΣ είπε...

>Άλλο ένα εξαιρετικό κείμενο Εμπεδότιμε εύγε.
>Αναφέρεις και ινδική ορολογία στην οποία αν δεν κάνω λάθος υπάρχει διαχωρισμός του νου >( ο πραγματικός εαυτός που διαλογάται ) απο αυτό που θα λέγαμε μυαλό ( ο εαυτός που >σκέφτεται ). Μήπως λοιπόν να επισημαίναμε πως αυτό που πρέπει να "τιθασευτεί" είναι το >μυαλό έτσι ώστε να λειτουργήσει ο νούς; Το αναφέρω γιατί συχνά ταυτίζεται η λογική >λειτουργία του εγκεφάλου με τον νου με αποτέλεσμα να μην γίνεται κατανοητό πως και γιατί >χρησιμοποιείται ο διαλογισμός ενω στην πραγματικότητα είναι οι λειτουργίες του νού που >καλύπτονται συνεχώς απο τον "λευκό θόρυβο" που παράγει ο εγκέφαλος μας.

Κατ’αρχήν να σε ευχαριστήσω φίλε Πανδίωνα για τα καλά σου λόγια.

Πολύ σωστά κάνεις την διευκρίνηση για τον νου και το μυαλό. Το πρόβλημα που η ψυχή δεν μπορεί να έλθει σε επικοινωνία με τον νοητό κόσμο είναι διότι η νοητική λειτουργία που αντιλαμβανόμαστε είναι μέσω του φυσικού εγκεφάλου, του οποίου την λειτουργία ελέγχει το λογιστικό μέρος της ψυχής. Ετσι, τόσο ο φυσικός μας εγκέφαλος όσο και το λογιστικό τμήμα της ψυχής, επικαλύπτουν με «θόρυβο» όπως πολύ σωστά επισημαίνεις, τις όποιες νοητικές μας λειτουργίες ( ο φυσικός μας εγκέφαλος λόγω φυσικών λειτουργιών, το δε λογιστικό τμήμα της ψυχής λόγω απαιδευσίας ) με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να έχουμε άμεσα επαφή, χωρίς παρεμβολές, με τον νοητό κόσμο ( με τον αντίστοιχο μερικό νου από τον οποίο «κρέμεται»).

( Ας θυμηθούμε επίσης ότι υπάρχει η υπόσταση του Νού ( όπυ υπάρχει ο καθολικός Νους και οι μερικοί νόες ) και κάτω από αυτόν η υπόσταση της Ψυχής ( όπου υπάρχει η καθολική Ψυχή και οι μερικές ψυχές ). Ετσι κάτω από κάθε νού, «κρέμονται» μερικές ψυχές. Η προσπάθεια της κάθε μερικής ψυχής είναι να εκπαιδεύσει το λογιστικό της ώστε να συνδεθεί με τον νου στον οποίο ανήκει, ώστε να αποκτήσει επαφή με τον νοητό κόσμο.)

Αν και όπως είπα δεν είμαι και ο πιο κατάλληλος να περιγράψω την φιλοσοφία που διέπει τον διαλογισμό ( άλλωστε υπάρχουν σχετικές πηγές και καταλληλότεροι ), μπορούμε να καταλάβουμε γιατί κατά τον διαλογισμό ξεκινάμε με απλή συγκέντρωση ( στην αναπνοή μας, σε ένα κερί, σε ένα αντικείμενο κλπ) και σταδιακά εστιαζόμαστε σε συγκεκριμένες και όσο προχωράμε σε αφηρημένες έννοιες, ώστε εκπαιδεύοντας το λογιστικό μας να «αποκόπτει» τον όποιο θόρυβο παράγει ο εγκέφαλος μας, να συνδεόμαστε με τον κόσμο των πραγματικών όντων.

Ο οποίος θόρυβος όμως προκύπτει διότι ο εγκέφαλος μας προσλαμβάνει ερεθίσματα από τα αισθητήρια όργανα μας, με αποτέλεσμα να παραμορφώνει το όποιο «ηλεκτρικό σήμα» παράγεται κατά την επεξεργασία των πληροφοριών κατά την πραγματική νοητική μας λειτουργία.

Νομίζω το απόσπασμα του Σωκράτη από τον Φαίδωνα είναι το πιο εύστοχο.


Αν ανατρέχαμε σε παλαιότερη ανάρτηση, θα μπορούσαμε να δούμε και ένα μηχανικό ανάλογο.

( http://empedotimos.blogspot.com/2008/11/blog-post.html )

Ετσι λοιπόν αν θέλουμε να επεξεργαστούμε μια έννοια ( Επεξεργαστής ~ Λογιστικό μέρος ψυχής ) θα χρησιμοποιήσουμε τον φυσικό μας εγκέφαλο ( RAM ~ Φυσικός Εγκέφαλος ) ανακτώντας στοιχεία από προηγούμενες μνήμες μας ( Σκληρός Δίσκος ~ Νους ), τότε προφανώς αν ο επεξεργαστήςμας έχει κάποιο πρόβλημα ( λόγω διακυμάνσεων της τάσης του ρεύματος, θερμοκρασίας, υγρασίας κλπ ~ παρεμβολές αισθητηρίων οργάνων και/ή απαιδευσία του λογιστικού να συγκεντρώνεται), όπως επίσης και αν η RAM έχει κάποιο πρόβλημα ( λόγω κάποιου χαλασμένου bit ή κάποιου άλλου τεχνικού προβλήματος ~ πρόβλημα στον φυσικό μας εγκέφαλο ) τότε προφανώς η επεξεργασία θα αποτύχει.


>Τέλος ένα σχόλιο για την κατακλείδα παράγραφο σου η οποία με βρίσκει "φανατικά" >σύμφωνο. Μήπως όμως αυτό το γεγονός δεν "βολεύει" και αρκετούς αφού είναι πολύ >εύκολο να δικαιολογούν την προσωπική τους ανεπάρκεια και έλλειψη θέλησης για >προσπάθεια με την χαμένη γνώση των βιβλίων ενώ δεν προσπαθούν τίποτα με πράξεις στο >επίπεδο της "ζώσης φιλοσοφίας" που αναφέρεις; Ίσα ίσα που με αυτό το κείμενο πολλοί >από αυτούς θα σε "κατηγορούσαν" για πολλαπλές επιρροές από την ανατολή και τον >σχετικά σύγχρονο μυστικισμό.

Δεν ξέρω τι εννοούμε με επιρροές από την ανατολή και τον σχετικά σύγχρονο μυστικισμό.
Η φύση είναι η ίδια και λειτουργεί με τους ίδιους νόμους σε όλο το σύμπαν, άρα ότι λέμε εμείς το έχουν πεί, ή το λένε και άλλοι όσοι μελετούν την φύση.
Αρα το πιο φυσικό είναι να συναντάμε πολλά κοινά στοιχεία σε διάφορες παραδόσεις.
Οπως επίσης είναι και φυσικό, κομμάτια του πάζλ που προσπαθούμε να ανασυστήσουμε για να δούμε τι λέει η παράδοση μας, θα τα βρούμε σίγουρα σε άλλες παραδόσεις.
Και ειδικά στους Ινδούς, των οποίων η παράδοση δεν έχει διακοπεί και εξακολουθεί να έχει τους δασκάλους της, οι οποίοι και μελετούν και μεταδίδουν την γνώση.

Το πρόβλημα που έχουμε εμείς είναι ότι δεν έχουμε κάπου να αποτανθούμε όταν θέλουμε να διευκρινήσουμε κάποιο Φιλοσοφικό, Κοσμολογικό, Θεολογικό και γενικά οποιαδήποτε θέμα που αφορά την παράδοση μας, ούτε βέβαια να απευθυνθούμε κάπου που θα μας καθοδηγήσουν στο πως να αποκτήσουμε βιωματικές εμπειρίες.
Ελλείψει αυτών λοιπόν οι συνετοί και σοβαροί μελετητές, μελετούν τα Ελληνικά κείμενα ενώ η πλειοψηφία αυτοσχεδιάζουν και ακολουθούν προσωπικές θέσεις και απόψεις.

Το αν η απώλεια κειμένων δίνει σε κάποιους την ευκαιρία να πλασσάρονται σαν δάσκαλοι και διακινητές «χαμένων» γνώσεων που δήθεν κατέχουν, νομίζω ότι είναι πολύ εύκολο για κάποιον με στοιχειώδη νοημοσύνη να απορρίψει και να απομονώσει.

Γιατί αν όντως υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, σίγουρα δεν θα τους ξέραμε μιας και δεν θα κυκλοφορούσαν, «πουλώντας την πραγμάτεια τους».

Οσο για αυτούς που αναφέρεις που κρύβουν πίσω από την απώλεια κειμένων, την προσωπική τους ανεπάρκεια, έχω απλώς να πω ότι έχουν πολύ δρόμο να κάνουν. Ας ξεκινήσουν μελετώντας τα ήδη διασωθέντα κείμενα!


>Το έχουμε πει βέβαια πολλές φορές αλλά η απόσταση μεταξύ του διαβάζω κάτι και έχω μια >πληροφορία και του πράττω συμφώνα με κάτι ( ζώσα φιλοσοφία ) είναι τεράστια και στις >περισσότερες των περιπτώσεων δεν "περπατιέται".

Αυτό που προκύπτει ξεκάθαρα από τα κείμενα μας είναι ότι για να επιτευχθεί η τελείωση για τον άνθρωπο, είναι συνδυασμός γνώσεων και προσωπικής πρακτικής.
Για αυτό οι φιλόσοφοι μας συνέδεσαν τις όποιες κοσμολογικές και θεολογικές θέσεις τους με την Ηθική.
Πράγματι η απόσταση αυτή δεν περπατιέται εύκολα και από όλους. Αλλωστε «πολλοί μεν ναρθηκοφόροι, παύροι δε τε βάκχοι».

Πανδιων είπε...

Εμπεδότιμε,
ευχαριστώ πολύ για την απάντηση και την χρήσιμη περαιτέρω ανάπτυξη του θέματος.

Σημειώνεις μέσα σε όλα πως:

Ο οποίος θόρυβος όμως προκύπτει διότι ο εγκέφαλος μας προσλαμβάνει ερεθίσματα από τα αισθητήρια όργανα μας, με αποτέλεσμα να παραμορφώνει το όποιο «ηλεκτρικό σήμα» παράγεται κατά την επεξεργασία των πληροφοριών κατά την πραγματική νοητική μας λειτουργία.Να προσθέσω όμως εδώ πως πολύ δυσκολότερο πρόβλημα από τον θόρυβο των εξωτερικών πληροφοριών είναι και αυτός που παράγει με μορφή παραστάσεων ο ίδιος ο εγκέφαλος, παραστάσεις που συχνά συγχέονται με την "όποια ανώτερη θέαση" θέλουμε να επιτύχουμε μέσω διαλογισμού.

Και να θυμίσω εδώ από τον Ορφικό ύμνο στον Κορύβαντα τα:
1. ..φόβων αποπαύστορα δεινών, φαντασιών επαρωγόν...
2...Παύων φαντασίας ψυχής εκπλήκτου ανάγκης.

ΥΓ: Για την ανατολική φιλοσοφία και τον μυστικισμό τα έγραψα γιατί αρκετοί "ελαφρώς" ασχολούμενοι με τα πατρώα απορρίπτουν άνευ δεύτερης σκέψης θέματα όπως ο διαλογισμός ως δήθεν ξένα προς τα δικά μας. Εκεί συνδέεται και το προσωπική ανεπάρκεια.

Ερρωσο

ΕΜΠΕΔΟΤΙΜΟΣ είπε...

Σε ευχαριστώ φίλε Πανδίωνα για την πολύ σημαντική επισήμανση που έκανες για τον Ορφικό Υμνο του Κορύβαντα!

Οπως πάντα πολύ εύστοχος.