Κατά την διάρκεια της μελέτης μας είδαμε κάποιες αναφορές στα Ομηρικά Επη, όπου και έγινε αντιληπτό ότι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δεν είναι δύο απλά ποιήματα τα οποία απαριθμούν κάποια έπη, αλλά περιέχουν σημαντικότατες κοσμολογικές και θεολογικές έννοιες, τις οποίες ο Θεολόγος Ομηρος πολύ έντεχνα έκρυψε κάτω από το πέπλο αφ'ενός μεν του Τρωικού Πολέμου ( Ιλιάδα) και αφ'ετέρου των περιπλανήσεων και των ταλαιπωριών που υπέστη ένας από τους βασικότερους ήρωες του Τρωικού Πολέμου για να επιστρέψει στην πατρίδα του ( Οδύσσεια) .
Ετσι λοιπόν αναλύσαμε και αποκαλύψαμε την κρυμμένη σημασία κάποιων σημείων που περιγράφονται στα Ομηρικά Επη.
Στην πορεία της μελέτης μας θα συναντήσουμε και θα θίξουμε και διάφορα άλλα σημεία, με τα οποία αφ'ενός μεν θα αποκαλυφθεί η θεολογική διάνοια που κρύβεται πίσω από το όνομα Ομηρος και αφ'ετέρου η συνέχεια της θεολογικής και κοσμολογικής Ελληνικής παράδοσης.
Προς το παρόν ας δούμε ποιός ακριβώς είναι ο σκοπός κάθε ενός από τα Ομηρικά Επη, ώστε να διευρύνουμε την συνειδητότητα μας για να τα προσεγγίζουμε κάτω από την σωστή οπτική.
Μας λέει λοιπόν ο Πρόκλος στα Σχόλια στην Πολιτεία του Πλάτωνα (1.175 ) :
"Νομίζω δηλαδή πως οι μύθοι θέλουν να συμβολίσουν με την Ελένη όλη την ωραιότητα του κόσμου της γένεσης που έλαβε υπόσταση με την δημιουργία, ωραιότητα για την οποία ξεσπά μέσα σε όλο τον χρόνο ο πόλεμος των ψυχών, μέχρι την στιγμή που οι πιο νοερές ψυχές (= Ελλήνες ), επικρατώντας των άλογων μορφών της ζωής ( = Τρώες ), οδηγηθούν από τον κόσμο τούτο στον εκεί τόπο (= νοητό), απ΄όπου ξεκίνησαν καταρχάς".
Ο δε Ερμείας στα Σχόλια του στον Φαίδρο ( 214.18 ) μας αναφέρει :
"Οι θεωρητικότερον δε εξηγησάμενοι την Ιλιάδα και την Οδύσσειαν και την άνοδον...διο, φασίν, εν τη Ιλιάδι, επειδή η ψυχή πολεμείται εκ της ύλης, μάχας και πολέμους και τα τοιάυτα εποίησεν, εν δε τη Οδυσσεία..παραπλέοντα τας Σειρήνας και εκφεύγοντα την Κίρκην, τους Κύκλωπας, την Καλυψώ και πάντα τα εμποδίζοντα προς αναγωγήν ψυχής και μετά ταύτα απελθόντα εις την πατρίδα, τουτέστιν εις το νοητόν."
Σταχυολογώντας δε μερικά σημεία που αναλύει ο Πρόκλος, παίρνουμε μια ιδέα για το τι ακριβώς σημαίνουν οι διάφορες περιγραφές των Ομηρικών επών :
"Ο Οδυσσέας μετά τον γυρισμό στην πατρίδα του, του ζητείται να πολεμήσει κάποιους βαρβάρους, αλλά αυτός αρνείται, δηλαδή η ψυχή αναμιμνησκόμενη τι πέρασε διστάζει να ξανακατεβεί μήπως και υποπέσει σε λάθη".
Πρόκλος - Σχόλια στον Παρμενίδη 1030.1
"Ο Νους ( = δηλαδή το νοητό ) είναι το μυστικό λιμάνι της ψυχής, στο οποίο η ποίηση οδηγεί τον Οδυσσέα μετα την πολλή περιπλάνηση της ζωής".
(η ψυχή-Οδυσσέας γυρνά στο νοητό από όπου προήλθε)
Πρόκλος - Σχόλια στον Παρμενίδη 1035.34
"Για αυτό ( ο άνθρωπος ) πρέπει να απογυμνωθεί από το σαρκίο το οποίο είναι περιβεβλημένος, όπως ο Οδυσσέας από τα κουρελιασμένα ρούχα του και να μην ενδύεται πλέον"
( ο σκοπός της ψυχής είναι να απαλλαγεί από τουςχιτώνες που έχει ενδυθεί για να μπορέσει να ενωθεί ξανά με την πηγήτης που είναι το νοητό )
Πρόκλος - Σχόλια στον Κρατύλο 155
( Στην πορεία της μελέτης μας θα αναλύσουμε και άλλα ενδιαφέροντα σημεία της Ιλιάδας και της Οδύσσειας )
Με άλλα λόγια η Ιλιάδα αλληγορεί την δημιουργία του κόσμου και την κάθοδο των ψυχών στον αισθητό κόσμο, ενώ η Οδύσσεια αλληγορεί την προσπάθεια και την πορεία που καλείται η κάθε ψυχή να ακολουθήσει ώστε να επιστρέψει στον Πατέρα της στο νοητό!!!
Για αυτό λοιπόν και δεν θα εκπλαγούμε από την αποκάλυψη που μας κάνει ο Πρόκλος ότι η τυφλότης του Ομήρου είναι συμβολική μιας και ο Ομηρος μας αποκαλύπτει ύψιστες θεολογικές και κοσμολογικές έννοιες, για την απόκτηση των οποίων δεν χρειάζονται οι αισθήσεις μας, αλλά μόνο η νόηση μας.
"Ο Ομηρος, αντίθετα, ακολουθώντας μιαν άλλη και τελειότερη, κατά την γνώμη μου, κατάσταση της ψυχής, απομακρυνόμενος από το κατ' αίσθηση ωραίο και τοποθετώντας τη νόηση του πάνω από κάθε ορατή και φαινομενική αρμονία, υψώνοντας μάλιστα τον νού της ψυχής του προς την αόρατη και πραγματική υπαρκτή αρμονία και οδηγημένος στην αληθινή ωραιότητα, έχασε το φως του, όπως λένε εκείνοι που συνηθίζουν κάτι τέτοια μυθολογήματα.... είναι πάντως ολοφάνερο ότι οι μυθοπλάστες δικαιολογημένα λένε ότι τυφλώθηκε εκείνος που αγαπά την θέαση τέτοιων πραγμάτων στον κόσμο, αυτός που από τα φανερά πράγματα και τις απεικονίσεις ανυψώθηκε προς την απόκρυφη για τις αισθήσεις μας θέαση. Αφού λοιπόν κάποιοι έκρυβαν μέσω των συμβόλων κάθε φορά την περί των όντων αλήθεια, έπρεπε και η παράδοση σχετικά με αυτούς να μεταδοθεί στους μεταγενεστέρους με τρόπο κυρίως συμβολικό".
Πρόκλος - Σχόλια στην Πολιτεία 1.174
( Αλλωστε και η λέξη μυστήρια προέρχεται από το ρήμα μύω που σημαίνει κλείνω τα μάτια. Κλείνω τα μάτια γιατί δεν μου χρειάζονται ανοιχτά, μιας και σε ότι μυηθώ, θα μυηθώ με την νόηση μου και θα αποφύγω τις αισθήσεις που θα μου δώσουν απατηλή εικόνα και γνώση)
{ Προσωπική γνώμη του γράφοντος είναι ότι πολύ πιθανόν λοιπόν το όνομα Ομηρος να ετυμολογείται από το Ο+μη+ορών = αυτός που δεν βλέπει }
Αποκαλυπτικός είναι και ο Πορφύριος στον επίλογο του έργου του "Περί του εν Οδυσσεία των Νυμφών Αντρου" :
"Δεν πρέπει, λοιπόν, να θεωρηθούν οι ερμηνείες που παρετέθησαν παραπάνω ότι είναι απατηλές και γεννήματα φαντασιόπληκτων. Αλλ' αφού αναλογιστούμε την μεγάλη αξία της παλαιάς σοφίας και πόσον μεγάλη υπήρξε η φρόνηση του Ομήρου και η ακρίβεια του, να μην τα θεωρήσουμε άχρηστα, αλλά να αναγνωρίσουμε ότι κάτω από τον μύθο αλληγορούνται από τον Ομηρο οι θειότερες εικόνες.
Διότι δεν ήταν δυνατόν παρά να πλάσσει μια επιτυχή ολοκληρωμένη εικόνα, προσαρμόζοντας ορισμένα αληθινά στοιχεία".
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
5 σχόλια:
Εύγε Εμπεδότιμε για την δημοσίευση όπως και για όλες τις προηγούμενες, επιτελείς πολύ σημαντικό έργο, συνέχισε έτσι.
Ποιά όμως η άποψη σου για το ότι ο Σωκράτης στην Πολιτεία προτείνει να μη μελετούνται οι Όμηρος και Ησίοδος απο τους πολίτες της, ενώ οι ύστεροι νεοπλατωνικοί εξυμνούν το έργο των δύο αυτών κορυφαίων ποιητών;
Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
Ο Σωκράτης στην Πολιτεία αντιτίθεται στην μελέτη του Ομήρου από τους νέους ( όχι όλους τους πολίτες ) λόγω του τρόπου απόδοσης των θεολογικών και κοσμολογικών θεμάτων από τον Ομηρο.
Συγκεκριμένα αναφέρει το επεισόδιο της εξαπάτησης του Διός από την Ηρα (Ιλιάδα 14.153-351 ), το τραγούδι του Δημόδοκου για το δέσιμο του Αρη και της Αφροδίτης από τον Ηφαιστο ( Οδύσσεια 8.266-366) και την προσβολή του Αχιλλέα προς τον Απόλλωνα ( Ιλιάδα 1.225-232 ).
Ο Σωκράτης είναι της γνώμης ότι αυτά τα αναγνώσματα δεν κάνουν καλό στους νέους διότι αυτοί αδυνατούν να αντιληφθούν τι πραγματικά υπονοείται με αυτά και συνεπώς μπορεί να οδηγηθούν σε λανθασμένα συμπεράσματα για τους θεούς.
Παρόλα αυτά ο ίδιος ο Σωκράτης εκφράζει τον σεβασμό του και την αναγνώριση της θειότητος του Ομήρου σε διάφορα σημεία του Πλατωνικού έργου, δίνοντας έτσι και την ορθή διάσταση για το τι θέλει να πει στην Πολιτεία.
Ενδεικτικά, να σημειώσουμε την αναφορά στον Φαίδωνα 95α όπου αποκαλεί τον Ομηρο "θείο ποιητή", όπως επίσης και στον Ιωνα 530β όπου αναφέρεται στον Ομηρο σαν τον "άριστο και θειότατο των ποιητών".
Με άλλα λόγια η ένσταση του Σωκράτη δεν είναι προς τον Ομηρο, αλλά προς την ΧΡΗΣΗ που γίνεται των έργων του.
Οι νεοπλατωνικοί εξυμνούν το έργο των δύο ποιητών όπως ακριβώς κάνει και ο Σωκράτης αποκαλώντας τον Ομηρο θείο.
Εμπεδότιμε ευχαριστώ για την εμπεριστατωμένη απάντηση σου, είναι πολύ σημαντική για μερικούς οι οποίοι ορμώμενοι απο τα λόγια του Σωκράτη στην πολιτεία, υποβαθμίζουν εώς εκμηδενίζουν την αξία του Ομήρου και του Ησιόδου όσον αφορά την προσφορά τους στην ελληνική θεολογία.
Για να ενισχύσουμε την άποψη του Εμπεδότιμου, σχετικά με το ότι μέσα απο την ελληνική γραμματεία οι Τρώες στην Ιλιάδα αλληγορούν τις άλογες ψυχές, αντιγράφω ένα χωρίο του Σαλλουστίου απο το ΄΄περί θεών και κόσμου΄΄:
΄΄"Όσον δια την κατηγορίαν των μεικτών μύθων, δυνάμεθα να αναφέρωμεν πολλά παραδείγματα, μεταξύ άλλων λέγεται ότι κατά το συμπόσιο των Θεών η Έρις έρριψε το χρυσούν μήλον όπερ προκάλεσε την φιλονεικίαν των Θεαινών, διά τούτο αυταί παρεπέμφθησαν υπό του Διός είς τον Πάριν ως κριτήν, η Αφροδίτη του εφάνη ωραιοτέρα και της προσέφερε το μήλον.
Εδώ το συμπόσιον συμβολίζει τας υπερκοσμικάς δυνάμεις των Θεών και διά τούτο παρουσιάζονται συγκεντρωμένοι, το χρυσούν μήλον είναι ο κόσμος όστις έλκων την ύπαρξιν του εκ των αντιθέτων, καλώς λέγεται ότι ρίπτεται υπό της Έριδος(Διχόνοιας).
Οι διάφοροι Θεοί προσφέρουν άλλοι άλλας ευνοίας εις τον κόσμον, φαίνονται φιλονεικούντες περί τον κόσμον, η ψυχή η οποία ζη και ενεργεί κατ'αίσθησιν - τούτο είναι ο Πάρις - επειδή δεν διακρίνει τας άλλας θεικάς δυνάμεις, μόνον το κάλλος βλέπει και διά τούτο προσφέρει το μήλον εις την Αφροδίτην.΄΄
Εύγε φίλε Σταύρο!
Με πρόλαβες καθώς μιας και όπως θα δεις στην καινούργια ανάρτηση, ο Ομηρος στο σημείο αυτό αλληγορεί την επιλογή ενός από τα τρία είδη ζωής που έχουμε ήδη μελετήσει.
Για αυτό - και πολύ σωστά έκανες που το ανέφερες - έχει αλληγορήσει τα είδη ζωής με κάθε μία από τρείς θεές.
Δημοσίευση σχολίου