ΟΜΟΙΩΣΙΣ ΘΕΩι - ΕΚΘΕΩΣΙΣ

Θα θίξουμε ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, το οποίο έχει γίνει πεδίο δράσης διαφόρων επιτηδείων, οι οποίοι με πρόσχημα διάφορες «υπηρεσίες» που παρέχουν, επωφελούνται από την αγνή αγάπη όσων ενδιαφέρονται για τα πάτρια και προωθούν απίστευτης φαιδρότητας διδασκαλίες, διδάσκοντας ότι σκοπός μας είναι κάποια στιγμή να γίνουμε εις εκ των Ολυμπίων, εντασσόμενοι σε μια αέναη εξέλιξη!
Ετσι επικαλούμενοι κάποιους δασκάλους που δήθεν είχαν και ισχυριζόμενοι ότι κατέχουν την γνώση για την διαδικασία της εκθέωσης(!), αποπροσανατολίζουν όσους προσεγγίζουν τα πάτρια.

Δυστυχώς για αυτούς, και ευτυχώς για εμάς, τα κείμενα μας είναι ξεκάθαρα.

Κατ’αρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι εννούμε με την λέξη θεός. Ο Πρόκλος είναι ξεκάθαρος και μάλιστα μας δίνει μια συγκεκριμένη και απόλυτη θέση για το τι πρέπει να εννοούμε με την λέξη θεός.

«Σε πολλά όμως σημεία ο Πλάτωνας και αυτά που συμμετέχουν στους θεούς με τα ίδια ονόματα τα τιμά και τα ονομάζει θεούς. Γιατί και τη θεία ψυχή όχι μόνο στους Νόμους ο Αθηναίος ξένος, αλλά και στον Φαίδρο ο Σωκράτης την αποκαλεί θεό. Και δεν είναι ακόμα αυτό περίεργο.
Γιατί αυτά που πάντοτε είναι συνενωμένα με τους θεούς και συμπληρώνουν μαζί με αυτούς μια σειρά, πως δεν επιτρέπεται να τα αποκαλούμε θεούς ; Αλλά και τους δαίμονες, οι οποίοι είναι ως προς την ουσία κατώτεροι από τους θεούς και έχουν λάβει υπόσταση σε σχέση με αυτούς , σε πολλά σημεία τους αποκαλεί θεούς.... Γιατί κάθε υπερούσιος θεός είναι πρωταρχικά θεός, κάθε νοερός θεός είναι λόγω ένωσης, κάθε θεία ψυχή είναι λόγω της συμμετοχής, οι δαίμονες είναι θεοί λόγω της επαφής τους με εκείνους και οι ψυχές των ανθρώπων λόγω της ομοιότητας λαμβάνουν αυτή την ονομασία.

Κάθε ένα από αυτά, όπως έχει ειπωθεί, είναι περισσότερο θείο παρά θεός, επειδή και τον ίδιο τον νου ο Αθηναίος ξένος τον έχει αποκαλέσει θείο. Το θείο λοιπόν είναι κατώτερο από την πρωταρχική θεότητα, όπως ακριβώς αυτό που είναι ενωμένο είναι κατώτερο από το Ενα, και το νοερό από τον νού και το έμψυχο από την ψυχή και πάντοτε προηγούνται τα πιο ενιαία και πιο απλά, ενώ η σειρά των όντων καταλήγει στο ίδιο το Ενα.»
Πρόκλος - Πλατωνική Θεολογία Α 114.25


Αρα λοιπόν, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε στο μυαλό μας ότι άλλη η έννοια του θεού και άλλη του θείου.

Ποιός είναι όμως ο σκοπός της ύπαρξης μας ; Προφανώς δεν πρόκειται ποτέ να γίνουμε θεοί, πόσω μάλλον εις εκ των Ολυμπίων(!), αλλά σκοπός μας είναι να τελοιοποιηθούμε όσον αφορά την φύση μας, δηλαδή να γίνουμε μια τέλεια ανθρώπινη ψυχή και να ενωθούμε με το ΕΝ. Οπως μας λένε και οι Στωικοί, σκοπός μας είναι να γίνουμε σοφοί.

Τι όμως εννοούσαν οι Ορφικοί όταν ηύχοντο «Κύκλου ταν ληξαι και αναπνεύσαι κακότητας» ;

Ο Πλάτων σαφέστατα μας λέει ότι πρέπει να «ομοιάσουμε» προς τους θεούς. Αν ήθελε να πει ότι θα γίνουμε και εμείς θεοί, θα το έλεγε.

Λέει λοιπόν στον Θεαίτητο :
«Για αυτό και πρέπει να προσπαθούμε να φύγουμε από εδώ προς τα εκεί το ταχύτερο. Και η φυγή είναι ομοίωση με τον θεό, όσο είναι δυνατόν. Και ομοίωση είναι να γίνεται κανείς δίκαιος και όσιος με καθαρή σκέψη».
Πλάτων - Θεαίτητος 176b

Ξεκαθαρίζει δε ότι η εξομοίωση αυτή θα γίνει ως προς την πρωταρχική μας φύση :

«Εκείνος δε ο οποίος θεάται αυτάς ενδομύχως ας γίνει όμοιος με το αντικείμενον της θεωρίας του, σύμφωνα με την πρωταρχική φύση, και αφού εξομοιωθεί με αυτή, θα επιτύχει για το παρόν και το μέλλον, την τελειότητα της ζωής την οποία οι θεοί προέθεσαν στους ανθρώπους»
Πλάτων - Τίμαιος 90d

Και φυσικά ο Πλάτων δεν είναι ο μόνος.

Ο Δαμάσκιος τοποθετείται ξεκάθαρα και αυστηρά στο θέμα αυτό :

«Ούκ άρα Πλατωνικώς δοξάζουσιν οι εις δαίμονα, ή άγγελον, ή θεόν αναχέοντες τας ψυχάς»
Διότι δεν είναι Πλατωνικό το να δέχονται ότι οι ψυχές ανάγονται σε δαίμονα, ή άγγελο, ή θεό
Δαμάσκιος – Σχόλια στον Φαίδωνα 175


όπως και ο Πρόκλος :

«Δεν θα δεχτούμε συνεπώς αυτούς που λένε ότι οι δαίμονες είναι ψυχές ανθρώπων που αλλάζουν την εδώ ζωή τους, διότι δεν πρέπει να ταυτίζεται το κατά σχέση δαιμόνιο με το κατ’ουσία»
Πρόκλος – Σχόλια στον Αλκιβιάδη 70

Ο δε Ιεροκλής μας λέει απλώς ότι αν δεν ξέρουμε πως ακριβώς λειτουργεί το Σύμπαν, έχουμε φρούδες ελπίδες και φαντασιώσεις :

«Και εκ των δύο γνώσεων, εννοώ εκείνη της ασωμάτου ποιήσεως του Θεού και της σωματικής και ορατής, προκύπτει ένα πολύτιμο συμπέρασμα, που είναι ότι ούτε τα ανέλπιστα να ελπίζουμε, ούτε τίποτα να μας διαφεύγει από τα όντα.
Γιατί εφ' όσον η ουσία των όντων μας παραμένει κρυπτή ελπίζουμε τα ανέλπιστα και σχηματίζουμε σκέψεις μάταια αστήρικτες.
Για παράδειγμα ένας άνθρωπος που ελπίζει να γίνει αθάνατος θεός ή ένας από τους αγαυούς ήρωες, αυτός δεν γνωρίζει τα όρια της φύσεως και δεν αντιλαμβάνεται καμία διαφορά μεταξύ των πρώτων, των μεσαίων και των εσχάτων όντων.
Εαν πάλιν ένας άλλος άνθρωπος παραδέχεται ότι η ψυχή του πεθαίνει με το σώμα του, λόγω άγνοιας της αθανασίας της ψυχής, προσδοκά ό,τι δεν πρέπει και ό,τι ποτέ δεν μπορεί να γίνει. Ομοια εαν κάποιος περιμένει μετά τον σωματικό θάνατο, να μπει η ψυχή του σε σώμα άλογου ζώου λόγω των ατελειών του ή και φυτού λόγω της αδράνειας των αισθημάτων του, και αυτός παίρνει έναν δρόμο αντίθετο προς εκείνες που μεταβάλλουν την ουσία του ανθρώπου προς ανώτερα όντα, κατακρημνίζοντας την ψυχή του προς μια από τις κατώτερες ουσίες, απατάται και αγνοεί τελείως το είδος της ουσίας της ψυχής μας, η οποία ποτέ δεν μπορεί να αλλάξει.

Διότι είναι και παραμένει πάντα ανθρώπινη, λέγεται ότι γίνεται Θεός ή ζώον λόγω αρετής ή κακίας, ενώ τίποτα από αυτά δεν μπορεί να γίνει λόγω της φύσεως της, αλλά μόνο καθ'ομοίωση προς το εν ή το άλλο. Εκείνος που αγνοεί την αξία κάθε όντος , αλλά πότε την αυξάνει και πότε την μειώνει, φτιάχνει με την άγνοια του θέματα μάταιων δοξασιών και μάταιων ελπίδων.

Αντίθετα, εκείνος που διακρίνει τα όντα αναλόγως των ορίων που έταξε ο Δημιουργός, που γνωρίζει πως φτιάχθηκαν από τον Θεό, τηρεί επακριβώς το παράγγελμα που διατάσσει να επώμεθα από τον Θεό, γνωρίζει το τέλειο μέτρο και δεν μπορεί ποτέ να εξαπατηθεί από μάταιες ελπίδες»
Ιεροκλής - Σχόλια στα Χρυσά Επη 23.7.7

Αλλωστε η Μυθολογία μας είναι σαφέσταστη. Προορισμός μας είναι τα Ηλύσια Πεδία και οι νήσοι των Μακάρων. Αυτή είναι η Ιθάκη μας άλλωστε, όπως μας ξεκαθαρίζει ο παππούς μας ο Ομηρος στην Οδύσσεια που αποτελεί την αλληγορία της πορείας της ψυχής.

«Γιατί το τέλος της πορείας προς εκείνο να είναι μια ανάπαυση, το τέλος τής ανόδου μια στάση, το τέλος των λόγων το αδήλωτο, το τέλος κάθε γνώσης η ένωση» Πρόκλος-Σχόλια στον Παρμενίδη K74

«Είναι λοιπόν πολλές οι περιπλανήσεις και οι περιδινίσεις της ψυχής. Γιατί άλλη είναι αυτή στο επίπεδο της φαντασίας, άλλη πριν από αυτήν στο επίπεδο της γνώμης, άλλη στο επίπεδο της ίδιας της μεταβατικής νόησης. Μόνο η ζωή που στηρίζεται στον νου είναι απλανής και αυτό είναι το μυστικό λιμάνι της ψυχής, στο οποίο η ποίηση οδηγεί τον Οδυσσέα μετά την μεγάλη περιπλάνηση της ζωής» Πρόκλος-Σχόλια στον Παρμενίδη 1025.34

«Ολη η ζωή μας λοιπόν είναι εξάσκηση για εκείνο το θέαμα, και η περιπλάνηση μέσω της διαλεκτικής σπεύδει προς εκείνο το λιμάνι » Πρόκλος-Σχόλια στον Παρμενίδη 1015.38-40 ]

Δύναμη και ασπίδα μας απέναντι στους επιτήδειους λοιπόν είναι η μελέτη των Ελληνικών Φιλοσοφικών κειμένων.