ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΥΘΕΙΣΜΟΣ-ΕΝΟΘΕΙΣΜΟΣ

Βασική θέση της Ελληνικής Θεολογίας είναι ότι οι Θεοί είναι όλοι ίσοι μεταξύ τους.
Αν υπήρχε μια ιεράρχιση, τότε δεν θα υπήρχε ουσιαστικά διαφορά του Πολυθεισμού από τις Μονοθειστικές Θρησκείες. Οι Θεοί κατατάσσονται σε μια ιεραρχία ανάλογα με τις ενέργειες τους και όχι λόγω της φύσεως τους.

Για να γίνει κατανοητή η περιγραφή των διαφόρων μύθων που αναφέρονται στις μυθολογικές σχέσεις μεταξύ των θεών, πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα του Πολυκεντρικού Πολυθεισμού.

Κατ'αυτόν κάθε θεότης, μαζί με όλες όσες έχουν στενή μυθολογική σχέση με αυτήν μπορεί να θεωρηθεί ότι κατέχουν το κέντρο ενός κύκλου, ενώ στην περιφέρεια του εντάσσονται οι σχέσεις, τα γεγονότα, οι ιδιότητες των Θεών που είναι στο κέντρο και "αντιμάχονται" αυτούς που είναι στο κέντρο Αυτές εκφράζουν την εκδήλωση των θεοτήτων στο σύστημα, σε διαφορετικά επίπεδα του όντος.

Είναι προφανές ότι, με δεδομένο την ισότητα των Θεών μεταξύ τους, και το γεγονός ότι υπάρχει η εκδήλωση πρέπει κατά κάποιον τρόπο, να "οργανωθεί" το όλο σύστημα ώστε να λειτουργεί σωστά και εύρυθμα.

Ετσι υπάρχει η έννοια του Ενοθεισμού. Ο Ενοθεισμός είναι το δόγμα μέσα στον Πολυθεισμό κατά το οποίο το πλήθος των Θεών θεωρεί έναν μόνο κυβερνήτη που καθορίζει τις σχέσεις Κέντρου-Περιφερείας. Δηλαδή γίνεται τρόπον τινά ο "Διευθυντής Ορχήστρας" ο οποίος θα κατευθύνει τις δράσεις των υπολοίπων θεών ώστε να λειτουργήσει το Σύμπαν.
Ο "Κυβερνήτης" αυτός λέγεται Δημιουργός.

Η Ελληνική Θεολογία είναι Ενοθειστική, θεωρεί σαν κυβερνήτη/Δημιουργό τον Υπατο Δία.

Θεωρητικά κάθε Θεός μπορεί να παίξει τον ρόλο του Δημιουργού, και επειδή για κάθε όψη του Πανθέου, ο κάθε θεός ενεργοποιεί ένα μόνο τμήμα του, τότε μπορεί "ταυτόχρονα" να είναι υπό τις κατευθύνσεις του Δημιουργού και παράλληλα να είναι ο ίδιος Δημιουργός υπό μιαν άλλη οπτική του Πανθέου.

Η ομαδοποίηση Θεών σε ένα Πάνθεον είναι ένα προαιρετικό σύνολο που αναπαριστά την βούληση των Θεών που συμμετέχουν. Οπως οι σχέσεις του Οντικού Πλήθους ελέγχονται με την διαμεσολάβηση των μονάδων τους, έτσι και οι μύθοι έχουν σταθερά κέντρα και περιφέρειες, όπου κάποιοι χαρακτήρες παίζουν μεγαλύτερους ρόλους από άλλους.

Για τους Ελληνικούς Μύθους, κεντρικό πρόσωπο είναι ο Δημιουργικός Νούς, δηλαδή ο Ζεύς. Από όλους τους Δημιουργούς, μόνο ένας είναι εκείνος με τον οποίο όλα είναι συνεπακόλουθα.

( βλέπε σχετικά Πρόκλος - Σχόλια στον Κρατύλο 99, Στοχεία Θεολογίας 63, Σχόλια στον Τίμαιο Β 310, Πλάτων - Τίμαιος 92b )


Ό,τι είναι έμφυτο σε κάθε θεό, ενεργοποείται στον Δημιουργό. Κάθε θεός είναι έν δυνάμει Δημιουργός με τον τρόπο του. Η "ενεργοποίηση" του Δημιουργού σηματοδοτεί μια αλλαγή στην κατάσταση όλων των Θεών, καθώς όλοι είναι μέσα σε όλους.
Ο Ζευς κατέχει το κέντρο, είναι υπεύθυνος για την όλη δημιουργία και τοποθετεί τους άλλους Θεούς σαν ένα όλο.

( βλέπε σχετικά Πρόκλος - Σχόλια στον Τίμαιο Β 316 , Ε 200κ.επ )

όλη δε η σειρά των υποστάσεων επιτυγχάνεται από τον Δημιουργό.

( βλέπε Πρόκλος - Πλατωνική Θεολογία Β 7.49.16-17 )


Ο Δημιουργικός Νούς είναι ένας "Θρόνος" που μπορεί να καταληφθεί από διαφορετικές θεότητες του Ελληνικού Πανθέου, όπως γίνεται και στα Πάνθεα των άλλων Εθνικών Θρησκειών. Ετσι για παράδειγμα ο Εμπεδοκλής τοποθετεί την δημιουργική Αφροδίτη, αντί για τον Δία. Πάντως όλη η Ελληνική Θεολογία τοποθετεί τον Δία στην θέση του Δημιουργού.


------

Γιατί ακόμα και αν αυτά που γεννιούνται είναι πολλά και διάσπαρτα και γι'αυτό γεννιούνται από πολλά αίτια, κάθε ένα από τα οποία ενεργεί με διαφορετικό τρόπο, υπάρχει όμως ένα αίτιο που συγκεντρώνει και συμπαρατάσσει τα αίτια που ενεργούν, προκειμένου να μην υπάρχει στο Σύμπαν τίποτα μάταιο ή ασυνάρτητο. Γιατί δεν πρέπει τα όντα να κυβερνώνται με κακό τρόπο, αλλά "ας υπάρχει ένας βασιλιάς" και ένα αίτιο των πάντων και μια πρόνοια και μια σειρά. Ας υπάρχει όμως, μαζί με την μονάδα και το συγγενικό της πλήθος και πολλοί βασιλιάδες και ποικίλα αίτια και πολύμορφη πρόνοια και διαφορετική τάξη, αλλά και παντού το πλήθος ας συμπαρατάσσεται γύρω από την μονάδα και τα ποικίλα γύρω από οτο απλό και τα πολύμορφα γύρω από το ενιαίο και τα διαφορετικά γύρω από το κοινό.

Πρόκλος - Σχόλια στον Τίμαιο Β 262.13, επίσης ΟΜΗΡΟΣ Β-204, Αριστ. Μεταφ. Λ 1076a 1-4

Και παρακινεί ( = ο Δημιουργός ) καθέναν από τους Θεούς σε διαφορετικές Δημιουργίες.

Πρόκλος - Σχόλια στον Τίμαιο Ε 201.28

Οτι τοίνυν σύμπασαν την Ελληνικήν Θεολογίαν απεφήναμεν τωι Διί την όλην δημιουργίαν απονέμουσαν.

Πρόκλος - Σχόλια στον Τίμαιο Β 316.13