(συνέχεια από : ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΠΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟ )
Ο Evan Kass συνεχίζει την σκέψη του
από το προηγούμενο σχόλιο.
Το ψηφιδωτό της Αμφίπολης
Το ψηφιδωτό της Αμφίπολης φαίνεται να είναι σχεδόν σύγχρονο αυτών της Πέλλας.
Άλλωστε, αν μελετήσουμε την παραγωγή ψηφιδωτών της περιόδου και της περιοχής,
θα δούμε ότι έχουμε μεγάλη άνθηση της ψηφιδοτεχνίας αρχικά στην Όλυνθο, όπου
φαίνεται ότι δημιουργήθηκε σχολή ψηφιδωτών και ευδοκίμησαν σχετικά εργαστήρια.
Μετά την καταστροφή της Ολύνθου από το Φίλιππο, τα εργαστήρια αυτά είναι λογικό
να μεταφέρθηκαν στην αυλή των Μακεδόνων, τη μόνη που μπορούσε να παραγγείλει
και να χρηματοδοτήσει τόσο δαπανηρές πολυτελείς διακοσμήσεις. Πράγματι, τα
ευρήματα συνηγορούν στη μετακίνηση των εργαστηρίων στις ακμάζουσες πρωτεύουσες,
Αιγές και Πέλλα. Η Αμφίπολη βρίσκεται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο και υπό
μακεδονική ηγεμονία. Έχουμε και εδώ ψηφιδωτά δάπεδα στο Γυμνάσιο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, στις αρχές του 3ου αιώνα, όταν η Μακεδονία αρχίζει
να χάνει τα πλούτη και την αίγλη της, άνθηση της τέχνης του ψηφιδωτού
εντοπίζεται, πού αλλού; Στην Αλεξάνδρεια και το βασίλειο του Πτολεμαίου.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ψηφιδωτά του αιγυπτιακού χώρου που εμφανίζονται τον
3ο αιώνα, είναι έργα των ίδιων εργαστηρίων που εγκατέλειψαν την παραπαίουσα
Μακεδονία και αναζήτησαν εύπορους πελάτες στον πλούτο της Αλεξάνδρειας.
Μάλιστα, ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα εργαστήρια αυτά προσκλήθηκαν
από τους ίδιους τους Πτολεμαίους, προκειμένου να κοσμήσουν με την τέχνη τους τη
νέα τους πρωτεύουσα.
Κατά την περίοδο που εξετάζουμε, τα ψηφιδωτά δάπεδα σχεδιάζονταν με πρότυπο
κάποιο υφιστάμενο σχέδιο ή ζωγραφικό έργο. Η επιτυχής απόδοση μέσα από την
βοτσαλοψηφίδα ήταν σαφώς απόρροια του ταλέντου και της ικανότητας του ψηφοθέτη
αλλά, σε κάθε περίπτωση, η εικαστική ποιότητα του ψηφιδωτού ήταν απολύτως
ανάλογη της καλλιτεχνικής αξίας του ζωγραφικού προτύπου.
Είναι γεγονός πως αν αρκεστούμε στην προβληματική φωτογραφία του
υπουργείου, η σχεδιαστική ποιότητα του ψηφιδωτού της Αμφίπολης είναι σαφώς
υποδεέστερη από την αντίστοιχη ποιότητα κάποιων άλλων σύγχρονών του ψηφιδωτών,
με κορυφαίο το έργο με το κυνήγι του ελαφιού, στην Οικία της Αρπαγής της Ελένης
στην Πέλλα. Το συγκεκριμένο μωσαϊκό, όπως είναι γνωστό, είναι και από τα πρώτα
που φέρουν την υπογραφή του δημιουργού του, καθώς επιγράφεται «ΓΝΩΣΙΣ ΕΠΟΗΣΕΝ».
Βέβαια, έχει διατυπωθεί και η απόψη ότι στη συγκεκριμένη φράση δηλώνεται
αόριστα η δημιουργική αξία της γνώσης και δεν κατονομάζεται συγκεκριμένο φυσικό
πρόσωπο.
Τουλάχιστον ως προς την τεχνική απόδοση της πλαστικότητας των όγκων και της
τρίτης διάστασης μέσω σκιάσεων, το ψηφιδωτό της Πέλλας παραμένει αξεπέραστο.
Επίσης, η περιμετρική κορνίζα με το φυτικό μοτίβο στην Πέλλα απαιτεί πολύ
μεγαλύτερη δεξιοτεχνία από το ανεικονικό γεωμετρικό μοτίβο του μαιάνδρου. Ναι,
ο διπλός (ως μοτίβο αγκυλωτού σταυρού) ή τριπλός (ως πλέγμα γραμμώσεων)
μαίανδρος της Αμφίπολης, φαντάζει ως περίπλοκη σύνθεση, αλλά στην
πραγματικότητα απαιτεί απλώς καλό μέτρημα, πειθαρχία και υπομονή. Αντίθετα, το
φυτικό εικονικό διάκοσμο της Πέλλας (το οποίο σημειωτέον διαθέτει αριστοτεχνικό
βάθος πεδίου που επιτυγχάνεται με έξοχες χρωματικές σκιάσεις) προϋποθέτει ελεύθερη
καλλιτεχνική σχεδίαση, διατήρηση της αρμονίας και της ισορροπίας και συνολική
επιμέλεια εφάμιλλη με το κεντρικό θέμα του κυνηγιού.
Πώς μπορεί να ερμηνευτεί αυτή η καλλιτεχνική υστέρηση του ψηφιδωτού της
Αμφίπολης; Παραπέμπει σε ήσσονος σημασίας μνημείο ή οικονομικότερη παραγγελία; Η
απάντηση μπορεί αβίαστα να είναι αρνητική. Αρκεί να συνυπολογίσουμε τον δεσμευτικό
και απαγορευτικό παράγοντα του χρόνου. Τα ψηφιδωτά της Πέλλας βρίσκονται σε
οικίες και, προφανώς, υπήρχε η χρονική άνεση να ετοιμαστούν και να κατασκευαστούν
με ηρεμία και επιμέλεια.
Στην Αμφίπολη μάλλον τα πράγματα έγιναν πιο γρήγορα (!), με αποτέλεσμα να
θυσιαστεί ένα μέρος της ποιότητας. Ας μην ξεχνάμε ότι το ψηφιδωτό πρέπει να
συντεθεί επιτόπου, μέσα στο μνημείο και μάλιστα σε δάπεδο προθαλάμου, ο οποίος,
προφανώς, βρισκόταν σε διαρκή χρήση από τους επιβλέποντες αρχιτέκτονες, τα υπόλοιπα
τεχνικά συνεργεία και τους εντολείς του έργου. Τα γλυπτά, αντιθέτως, μπορούν να
έρθουν από τα εργαστήρια έτοιμα και να τοποθετηθούν στις βάσεις τους σε
ελάχιστο χρόνο.
Η επιλογή του διεκπεραιωτικού μαιανδρικού μοτίβου στο περιμετρικό πλαίσιο,
ίσως αποτελεί μια ακόμη ένδειξη για τη χρονική πίεση και τα ανελαστικά
χρονοδιαγράμματα του εργοταξίου. Ο καλλιτέχνης ψηφοθέτης ίσως επιδίωξε να
απεμπλακεί από την πρόσθετη εξειδικευμένη εργασία που θα απαιτούσε ένα ελεύθερο
φυτικό θέμα και επέλεξε ως γρήγορη και ασφαλή λύση την γεωμετρική ανάπτυξη του
μαιάνδρου, η οποία θα μπορούσε να υλοποιηθεί από τους μαθητές του υπό την
επίβλεψή του. Η δε κεντρική σύνθεση με την οποία θα ασχολήθηκε ο ίδιος
προσωπικά, συνιστά έργο μεγάλης τέχνης ως προς τη σύνθεση, το ρυθμό και την
ενάργεια στην απεικόνιση της σκηνής. Έναντι του κυνηγιού της Πέλλας, υστερεί
όντως στις λεπτομέρειες που αναδεικνύουν την πλαστικότητα των μορφών, αλλά η
αδυναμία αυτή υπερκαλύπτεται από την εκπληκτική αίσθηση κίνησης και ζωντάνιας που
αποπνέει η σκηνή – χαρακτηριστικό οξύμωρο για ταφική διακόσμηση (!)
Μερικές σχετικές παρατηρήσεις
Σε κάθε απόπειρα ερμηνείας ή αποσυμβολισμού, είναι ωφέλιμο να αποβάλλουμε
τις γνώσεις και τις εμπειρίες που συνδέονται με το σημερινό σύγχρονο πλαίσιο
αναφοράς και να προσπαθούμε να εντάξουμε τη σκέψη μας στο πλαίσιο της εποχής
που μελετούμε.
Έτσι, πρέπει να αναλογιστούμε ότι εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχαν ούτε
φωτογραφίες, ούτε διαδίκτυο, ούτε καν ρεαλιστικά ζωγραφικά πορτραίτα. Επομένως,
οι καλλιτέχνες και οι ψηφοθέτες της Αμφίπολης, ήταν εντελώς απίθανο να είχαν
άμεση εικόνα και προσωπική εμπειρία από το πρόσωπο του Αλεξάνδρου που απουσίαζε
στην Ασία. Η μόνη αξιόπιστη πηγή πρέπει να ήταν τα έργα του Λυσίππου, τα οποία
αναγνωρίζονταν ήδη στην εποχή τους ως απολύτως πιστές και επιτυχημένες
αποδόσεις της μορφής και της έκφρασης του στρατηλάτη.
Επίσης, είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι η αξιοπιστία των γραπτών πηγών για
τον Αλέξανδρο είναι, κατά γενική ομολογία, απολύτως προβληματική. Το γεγονός
της μυθοποίησης και θεοποίησής του, ήδη ενόσω ζούσε, επιτείνει στο έπακρο την
αμφιβολία για την αντικειμενικότητα και την ιστορική επάρκεια των πηγών. Τα
πράγματα γίνονται ακόμη πιο επισφαλή από τον ανταγωνισμό των διαδόχων. Κάποιες από
αυτές τις ιστορίες, που σήμερα ανασύρονται στην επιφάνεια ως αξιόπιστες
μαρτυρίες, δεν έχουν άλλη αξία πέραν εκείνης ενός λαϊκού αναγνώσματος για
μυθικούς ήρωες. Άλλωστε, γράφτηκαν τρεις αιώνες μετά τον Αλέξανδρο. Οι γραπτές
πηγές, στο βαθμό που δεν επιβεβαιώνονται από αντίστοιχα τεκμήρια, παραμένουν επισφαλείς
για την επιστημονική έρευνα.
Τέλος, ας αναλογιστούμε την εξαιρετικά δύσκολη θέση των εργατών και των
τεχνιτών της Αμφίπολης, οι οποίοι έπρεπε να εργάζονται και να δημιουργούν υπό
εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Προφανώς, όφειλαν να περιοριστούν στις τεχνικές
και οικονομικές προδιαγραφές του έργου, να ανταπεξέλθουν στις πολιτικές και
κοινωνικές πιέσεις και σκοπιμότητες και, ταυτόχρονα, να διαχειριστούν με νηφαλιότητα
το δικό τους εσωτερικό ψυχολογικό και συναισθηματικό φορτίο.
Κι ένας προβληματισμός
Και επιθυμώ να ολοκληρώσω εδώ τις σκέψεις μου με έναν ιδιαίτερο
προβληματισμό που με απασχολεί έντονα τελευταία. Πολλοί από σας θα τον βρείτε
ενοχλητικό. Δεν είναι στις προθέσεις μου να σκανδαλίσω, αλλά να προβληματίσω:
Όταν ο Αλέξανδρος ξεκίνησε από τη Μακεδονία για την Περσική Εκστρατεία,
ήταν ένας δεκαοχτάχρονος νέος, γεμάτος τόλμη, ορμή και πάθος για ζωή και δόξα. Μοίρασε
μάλιστα στους εταίρους, για να τους καλοπιάσει, την προσωπική του περιουσία, ενώ
ταυτόχρονα δήλωσε ότι για τον εαυτό του θα κρατούσε «τις ελπίδες», υπονοώντας
προφανώς τις νέες ασιατικές κατακτήσεις. Δηλαδή, αποποιήθηκε κάθε μακεδονικής
προσόδου. Όταν επικράτησε συντριπτικά επί των Περσών και του Δαρείου και
ολοκλήρωσε τις συμβατικές του υποχρεώσεις απέναντι στο Κοινό των Ελλήνων, αντί
να λήξει την εκστρατεία, όπως άλλωστε επιθυμούσε το μακεδονικό στράτευμα,
εκείνος επέλεξε να συνεχίσει. Προτίμησε να προχωρήσει στην άγρια ενδοχώρα, να
αποδεχτεί την πρόκληση του αγνώστου. Επιπλέον, προς απογοήτευση των παλαιών
Μακεδόνων, τόλμησε να αγνοήσει και τα ιερά στεγανά των Ελλήνων και να μετέχει
των «βαρβαρικών» παραδόσεων της Ασίας.
Η περαιτέρω διείσδυση στην Ανατολή δεν ήταν απλά η ικανοποίηση μιας
επεκτατικής φιλοδοξίας. Ήταν το πάθος του Αλέξανδρου να κατακτήσει την άκρη του
κόσμου και τα όρια του πολιτισμού. Ήταν μια φυγή στο Επέκεινα.
Πιστεύετε ότι αυτός ο άνθρωπος, ο Βασιλεύς των Βασιλέων, που ήδη αντιλαμβανόταν
τον εαυτό του ως Θεό και απόλυτο κυρίαρχο της Οικουμένης, ο ίδιος προσωπικά, θα
επιθυμούσε κάποτε να επιστρέψει στη γη της Μακεδονίας, και δη νεκρός, Αυτός, ο
Αθάνατος, για να ταφεί εκεί; Δεν ήταν πλέον πολύ μικρή η Μακεδονία και η κάθε
γη όπου γης, για να τον χωρέσει;
Evan Kass
21 Οκτωβρίου 2014
----------------
Σημείωση: Στοιχεία και βιβλιογραφία για τα ψηφιδωτά της Μακεδονίας,
υπάρχουν συνοπτικά στην εξαιρετική εργασία του Νεκτάριου Μ. Πουλακάκη «Ψηφιδωτά
Δάπεδα στη Μακεδονία κατά την Κλασσική και Ελληνιστική Εποχή», έκδοση της
Εταιρείας Μελετών Ιστορίας και Πολιτισμού Ν. Ημαθίας, Βέροια 2010. Το σύγγραμμα διατίθεται και στη διαδικτυακή βιβλιοθήκη academia.edu
=====
Σημειώσεις Εμπεδότιμου :
1) Η μόνη σημείωση που θέλω
να κάνω όσον αφορά το εξαίρετο σχόλιο
του αγαπητού Evan Kass είναι να τονίσω το σημείο όπου αναφέρει : «Αξίζει
να σημειωθεί ότι, στις αρχές του 3ου αιώνα, όταν η Μακεδονία αρχίζει να χάνει
τα πλούτη και την αίγλη της, άνθηση της τέχνης του ψηφιδωτού εντοπίζεται, πού
αλλού; Στην Αλεξάνδρεια και το βασίλειο
του Πτολεμαίου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ψηφιδωτά του αιγυπτιακού χώρου
που εμφανίζονται τον 3ο αιώνα, είναι έργα των ίδιων εργαστηρίων που
εγκατέλειψαν την παραπαίουσα Μακεδονία και αναζήτησαν εύπορους πελάτες στον
πλούτο της Αλεξάνδρειας. Μάλιστα, ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα εργαστήρια αυτά προσκλήθηκαν από τους
ίδιους τους Πτολεμαίους, προκειμένου να κοσμήσουν με την τέχνη τους τη νέα
τους πρωτεύουσα.»
Υποψιαζόμαστε δηλαδή ότι πολύ πιθανόν να υπήρχε και στο ψηφιδωτό της Αμφίπολης εμπλοκή/επιρροή του Πτολεμαίου ο οποίος όπως έχουμε υποθέσει πρέπει να έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην κατασκευή του Τάφου της Αμφίπολης και στο ποιος νεκρός έχει ταφεί εκεί.
(βλέπε : ΚΑΤ' ΕΝΤΟΛΗΝ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΔΕΙΝΟΚΡΑΤΗ )
2) Θέλω να τονίσω/διευκρινίσω επίσης ότι η προσέγγιση μου
στο ψηφιδωτό δεν έχει να κάνει με αυτόν καθ’αυτόν τον μυστηριακό συμβολισμό που εμπεριέχει. Η Ορφική σκηνή της αρπαγής
της Περσεφόνης έχει την θεολογική
και μυστηριακή σημασία της και για αυτόν τον σκοπό έχει
τοποθετηθεί στον τάφο. Ο κατασκευαστής
όμως του ψηφιδωτού, πέραν των όποιων μυστηριακών συμβολισμών που απέδωσε στο ψηφιδωτό,
κατά την άποψη μου θέλησε εμμέσως να
προδιαγράψει τον νεκρό μέσω κάποιων χαρακτηριστικών που απέδωσε στις οντότητες που απεικονίζονται στο ψηφιδωτό.
Αυτά τα χαρακτηριστικά θέλησα να αναδείξω στην ανάρτηση ΤΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΙ ΤΟΝ ΝΕΚΡΟ-ΕΙΝΑΙ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ;, ο όποιος μυστηριακός αποσυμβολισμός θα γίνει όταν θα έχουμε μια καλύτερη εικόνα του τάφου και των περιεχομένων του
239 σχόλια:
1 – 200 από 239 Νεότερο› Νεότερο»Εβαν κας
Συγχαρητήρια για το άρθρο σου.
Θα ήθελα να σταθώ στο τελευταίο μόνον σχόλιο σου , για το αν ο Αλέξανδρος θέλησε να ταφεί οπουδήποτε αλλού εκτός της Μακεδονίας.
Στον αντίποδα θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός που κατέκτησε όλο τον τότε κόσμο στο όνομα των Ελλήνων, που μετέδωσε τον Ελληνισμό ,που ήταν βαθιά θρησκευόμενος και πιστός στους Θεούς των Ελλήνων ,ένας άνθρωπος Ιδιοφυής και μυημένος,θα μπορούσε να πέσει τόσο χαμηλά ώστε να λειτουργήσει στο τέλος σαν νεόπλουτος αποποιούμενος τις ρίζες του και τις αρχές του?
Μόνο ένας δυτικός μπορεί να σκεφτεί έτσι.Που δεν έχει αυτό το Ελληνικό φιλότιμο.
Αποψή μου φυσικά και βάση τις δικής μου λογικής και αίσθησης ως Ελληνίδα.
Two points:
(1) I can't be inside Alexandros' mind - and I would recommend if any one wishes to do so, be very careful trying to second guess possibly the greatest man who walked this Earth.
(2) I think Kass is seriously underestimating the math and technique involved in the mosaic of Amphipolis, and especially the beauty and symbolism of its frame. However, he isn't the only one - very few people are talking about it.
@ Evan Kass
Τεχνικής φύσεως η παρατήρηση:
Δεν γνωρίζω για τα γλυπτά των Σφιγγών και των Καρυάτιδων, αλλά ο Λέοντας πρέπει να έχει λαξευθεί επί τόπου στη κορυφή του τύμβου, καθώς η Περιστέρη είχε αναφέρει περί καταλοίπων της λάξευσης στην κορυφή παλαιότερα.
Πολύ καλό άρθρο Evan.
Όσο για την επιλογή του ΜΑ αφήνω να δώσει την απάντηση το γνωστό μας ποίημα του Καβάφη
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.
Αγαπητή virgi, σε ευχαριστώ.
Ο προβληματισμός μου δεν σχετίζεται με συμπεριφορά νεοπλουτισμού και ασέβειας προς την πατρώα γη της Μακεδονίας, αλλά με την ριζοσπαστική απελευθέρωση από κάθε σύμβαση.
Δεν προβληματίζομαι για το αν θέλησε να ταφεί κάπου αλλού και όχι στη Μακεδονία, αλλά υπονοώ ότι δεν θα τον ενδιέφερε καν πού και πώς θα ταφεί, αφού ήταν πλέον Άρχοντας και Πολίτης του Κόσμου, Ελεύθερος. Ίσως ο πρώτος στην ιστορία Ελεύθερος Πολίτης του Κόσμου.
Και με αφορμή την αναφορά σου στη Δύση, να σημειώσω πως η επεκτατική πορεία του Αλεξάνδρου είναι η μοναδική στην ιστορία που έχει φορά από τη Δύση στην Ανατολή και όχι το αντίστροφο.
@george
Δεν υποτιμώ καθόλου την αξία και τη σημασία του πλαισίου. Μάλιστα, ήμουν από τους πρώτους, εδώ στον Εμπεδότιμο σε παλαιότερο σχόλιο, που στάθηκα στη βαρύτητα της διπλής σειράς μαιάνδρων. Γνωρίζω καλά τη δυσκολία στο γεωμετρικό σχεδιασμό και στην υλοποίηση.
Απλώς, επισημαίνω ότι η κατασκευή τέτοιου πλαισίου απαιτεί καλό υπολογιστικό και τεχνικό σχεδιασμό και όχι τεχνοτροπική ή δημιουργική επιδεξιότητα. Με λίγα λόγια, με καλά μαθηματικά και ένα αρχικό pattern tile, οι μαθητευόμενοι μπορούν άνετα να διεκπεραιώσουν το υπόλοιπο. Ακόμη και με μικρολαθάκια, όπως αυτά που εντόπισε ο φίλος του ιστολογίου GreenGatos.
Εξαιρετική γραφή.
Σκέφτομαι όμως πως κάποιος που πεθαίνει δεν το ξέρει, δεν το δέχεται!
Δέν θα τον ενδιέφερε το που θα ταφεί. Μάλλον το όνειρό του θα επεδίωκε να εκπληρώσει!
Νομίζω πως άλλοι επέλεξαν τον τόπο.
Οι Ελληνικες παραδοσεις μιλουν για δυο εκστρατειες απο την δυση στην ανατολη. Η πρωτη ειχε αρχηγο τον Διονυσο και η δευτερη τον Ηρακλη.Αντιθετως με τους περισσοτερους συγχρονους,οι αρχαιοι θεωρουσαν δεδομενη την ιστορικοτητα αυτων των προσωπων.
"Ο Αλεξανδρος πολλα σημεια διαβασεως του Διονυσου απο τας Ινδιας ανευρεν"
Αρριανος
(συγχαρητηρια για το κειμενο σου)
συγχαρητήρια σε όλους τους συμμετέχοντες
και φυσικά στον εμπεδότιμο
@Evan Kass
εξαιρετική η ανάρτηση
αλλά
το "επεκτατική"
αδικεί
αυτή την μοναδική πορεία
@Themistokles Yaveris
Προφανώς, και όπως γνωρίζουμε ακόμη και για την Ακρόπολη των Αθηνών, η τελική και οριστική προσαρμογή καθώς και εφαρμοστικές παρεμβάσεις και διορθώσεις γίνονταν επιτόπου, κατά την τοποθέτηση των γλυπτών και των άλλων μαρμάρινων στοιχείων κάθε κατασκευής. Όμως το κυρίως σώμα κάθε έργου γινόταν προφανώς στο εργαστήριο και όχι στο εργοτάξιο.
νομίζω ότι το μνημείο είναι του τετάρτου αιώνα, πρίν επέλθει ο ξεπεσμός της Μακεδονίας, οπότε δεν αποτελεί στοιχείο εμπλοκής του Πτολεμαίου στο έργο, λόγω μετοίκησης των ψιφηδοθετών στην Αλεξάνδρεια κατά τον 3ο αιώνα.
@Θεανώ
Ασχέτως από οτιδήποτε θα επιθυμούσε ο Αλέξανδρος για την ταφή του, και πιθανόν πράγματι να επιθυμούσε να ταφεί στη Μακεδονία, πέρα από την αξία του ως ποίημα (εκτιμώ βαθύτατα το Καβάφη), δε νομίζω ότι όλοι θεωρούν την επιστροφή στην "Ιθάκη" ως ultimatum. Να θυμηθούμε και το "οπού γαρ αγαθόν εστίν, εκεΐ μοι πατρίς" των αρχαίων ημών προγόνων;
Αυτά όχι για να κοντράρω καμία υπόθεση, απλά να υπενθυμίσω ότι σε κάθε άποψη υπάρχει και ο αντίποδας.
Να είστε σε ετοιμότητα γιατί η ΝΕΡΙΤ ανακοίνωσε ότι σε λίγο θα υπάρξουν νέες φωτό και ανακοίνωση.
@Εvan Kass,
Πράγματι συμφωνών απόλυτα (και ασχέτως τόπου ταφής), ο Α. είναι ο πρώτος "πολίτης του κόσμου" από πολλές και διαφορετικές απόψεις (ελεύθερος από προκαταλήψεις -εκτός άλλων-θα έλεγα. Σωστά το είπες, "ριζοσπαστική απελευθέρωση" (ίσως όχι από κάθε σύμβαση, από τους θεούς ας πούμε, στους οποίους έκανε σπονδές και τελετουργικά θρησκευτικά καθήκοντα) αλλά από τη στενή έννοια περί πολιτισμικών αξιών.
Evan, πολύ ενημερωτική η ιστορική σου καταγραφή, ευχαριστούμε!
Συγχαρητήρια κι από εμένα για το εξαιρετικό άρθρο σου!
Έχει απόλυτη λογική ο προβληματισμός σου, απλώς νομίζω πως μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου μάλλον σταμάτησε να επικρατεί και η ιδεολογία του. Οι όποιες αποφάσεις ακολούθησαν θα μπορούσαν να είχαν εκτελεσθεί με καθαρά πολιτική σκοπιμότητα και όχι ιδεαλιστική
A light joke regarding the place "one wishes to die" - I heard it in 1972 while a student(at the Wharton School, University of Pennsylvania, Philadelphia) in a class on "Economic Planning" from a (Jewish!) Professor who had just returned from a trip to the USSR.
"I met there a guy, who told me that he was born in St. Petersburg, grew up in Petrograd, now lives in Leningrad, and wished to die in St. Petersburg."
1972 joke, it has a bunch of messages this little wisecrack.
@ Apostolos Gouzis και Axis Mundi
Συμφωνώ απόλυτα. Άλλοι μάλλον επέλεξαν τον τόπο και όχι ο ίδιος.
Και με αυτό το δεδομένο, επισημαίνω ότι ο προβληματισμός μου δεν ακυρώνει το ενδεχόμενο της ταφής του στην Αμφίπολη που μας απασχολεί στο παρόν ιστολόγιο.
@ gtroza
Έχετε δίκιο. Χρησιμοποίησα το επίθετο ως αναγκαίο κριτήριο αναφοράς για τη σύγκριση με τις άλλες "ανάλογες" εκστρατείες.
Ο Αλεξανδρος ειχε επιρρεαστει τα μεγιστα απο τον τροπο ζωης και τον "κοσμοπολιτισμο" των κυνικων.Η γνωριμια με τον Διογενη ηταν καταλυτικη.Το "αποσκοτησον με "του φιλοσοφου εντυπωσιασε τον νεαρο βασιλια κανοντας την γνωστη δηλωση.( ο Διων ο Προυσαευς διασωζει μακροσκελη διαλογο των δυο ανδρων).Ο Αλεξανδρος ειχε μαζι του τον μαθητη του Διογενους τον Ονησικριτο απο την Αστυπαλαια,οπου στο μη σωζομενο αφηγημα του εμφανιζεται ο Α. ως ενας κυνικος ηρως.
Κατα περιεργη συμπτωση που διασωζει ο Πλουταρχος στα" Συμποσιακα" Εμνησθησαν δε και της Αλεξανδρου του Βασιλεως τελευτης και της Διογενους του Κυνος ημερα μια γενομενης"
@Effie
σε γενικές γραμμές συμφωνώ με αυτό που λές αλλά πιστεύω ότι ακόμα και σήμερα οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν μακρυά από τη γενέτειρά τους θέλουν κάποια μέρα να επιστρέψουν σ'αυτή. Ας μη ξεχνάμε άλλωστε ότι για την επιστροφή στην πατρίδα ο Όμηρος έγραψε ένα ολόκληρο έργο το οποίο τονίζει ιδιαίτερα τη θέληση ενός ανθρώπου να επιστρέψει στην πατρίδα του μέσα από ιδιαίτερους κόπους και δυσκολίες.
καλησπερα
δεν θα μπω στη λογικη καποιου αποσυμβολισμου μια γυναικα να εχει το προσωπο του Αλεξανδρου η μια κλιση της κεφαλης να ειναι η κλιση που εχουν οι προτομες του Αλεξανδρου,γιατι απλα θεωρω οτι ειναι μια φυσικη κλιση της Περσεφονης για να δειξει την αντιδραση της,το θυμο της,το οτι παει χωρις την θεληση της,και να <> οτι ο οδηγος της αμαξας εχει ταχυτητα και αυτη <> πισω..και γενικα ειναι μια πραξη βιας,αρπαγης κτλ..
σαν συνολο το ολο θεμα του μνημειου,εμενα προσωπικα μου <> οτι ειναι ενα μνημειο για τους Ηρωες της εκστρατειας και οτι ολοι ειχαν δωσει χρηματα συγγενεις και οι διαφορες πολεις απο ολη την Μακεδονια,ισως και απο ολη την Ελλαδα για να εχουν μια συναισθηματικη συμμετοχη-αναμνηση των νεκρων.. ειναι ενα μνημειο για ΟΛΗ την εκστρατεια και τους Ηρωες της..
καταλαβαινω οτι πολλα ευρηματα εως τωρα <> ταφο,βασιλικο κτλ,αλλα οσο δεν εχει βρεθει κατι αντιστοιχο που να δειχνει σαν μνημειο την ολη προσπαθεια της εκστρατειας,θα εχω αυτο στο μυαλο μου,και θα χαρω παρα πολυ να εχω κανει λαθος !
Σ' ευχαριστούμε Εμπεδότιμε για την έρευνα και τις πληροφορίες που μας προσφέρεις αλλά και για το επίπεδο των σχολίων των αναγνωστών.
Kαλό θα είναι να ανατρέξουμε στα εφηβικά χρόνια του Αλέξανδρου και να θυμηθούμε πως διδάχθηκε από τον πάνσοφο Αριστοτέλη πολιτική, ηθική, φιλοσοφία, ρητορική. Πως θα μπορούσαν να τον ενδιαφέρουν τα πλούτη και τα υλικά αγαθά;
Ένωσε ανθρώπους, έκανε γνωστό το ελληνικό πνέυμα και την ελληνική γλώσσα στα πέρατα του κόσμου και έκρινε με βάση την Αρετή που σημαίνει "προσπαθώ και πολεμώ για το καλό".
Γιατί λοιπόν να μην θέλει να επιστρέψει ακόμα και νεκρός ή να φροντίσουν κάποιοι να τον μεταφέρουν στην Μακεδόνία του που τόσο αγάπησε; Μα φυσικά τον ενδιέφερε!
Πιστεύω πως μέσα στον μνημείο ή τάφο ή ταφικό συγκρότημα όπως και να οριστεί, κρύβεται ένας θησαυρός και ίσως όχι μόνο υλικός.Υπάρχει πραγματική Γνώση, ίσως και αρχαία κείμενα.
Τέλος ήθελα να ρωτήσω αν κάποιος γνωρίζει για τα πραγματικά μέτρα φύλαξης στις ανασκαφές της Αμφίπολης. Ζω στην θεσσαλονίκη και έχω ακούσει πως εκατοντάδες αστυνομικοί και ειδικές δυνάμεις έχουν φύγει τις τελευταίες μέρες επιπλέον. Άκουσα μέχρι και για αλεξιπτωτιστές αλλά και την ΕΥΠ να μεταβαίνει εκεί. Γιατί τόση μυστικότητα;
Αυτό και μόνο φτάνει για να καταλάβουμε πόσο σημαντικό είναι αυτό που υπάρχει στα χώματα του λόφου Καστά!
Ανεβαίνει η ανακοίνωση στο σάιτ του υπουργείου
http://www.yppo.gr/2/g22.jsp?obj_id=58894
"Σε βάθος 0,15μ. από την επιφάνεια του κατωφλίου εντοπίστηκε και αποκαλύφθηκε το μαρμάρινο κεφάλι Σφίγγας. (φωτο 5,6,7,8) Είναι ακέραιο με ελάχιστη θραύση στη μύτη. Έχει ύψος 0,60 μ. Το κεφάλι ταυτίζεται και αποδίδεται στον κορμό της ανατολικής Σφίγγας, όπου ήταν ένθετο. Στρέφεται προς την είσοδο και φέρει πόλο. Στο κάτω μέρος του λαιμού σώζεται ακέραιη η διατομή της έδρασης στο σημείο ένθεσης στον κορμό της. Έχει κυματιστούς βοστρύχους, που φέρουν ίχνη κόκκινου χρώματος, οι οποίοι πέφτουν στον αριστερό ώμο της, ενώ συγκρατούνται από λεπτή ταινία. Πρόκειται για γλυπτό εξαιρετικής τέχνης. Βρέθηκαν, επίσης, θραύσματα από τα φτερά των Σφιγγών"
τα γνωστά, βλεπουμε το κείμενο περιμένουμε τα uploads φωτογραφιών.
Νέα σφίγγα;;;; αυτό πιά κι αν είναι! με τμήματα των φτερών των εξωτερικών σφιγγών;;
Από το ένα αίνγιμα στο άλλο!
Όλο το δελτίο τύπου (το δημοσιεύω γιατί η σελίδα του ΥΠΟ έχει ...κρασάρει)!
Συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες από την ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, στον Τύμβο Καστά, Αμφίπολης. Το Σάββατο (18/10) και τη Δευτέρα (20/10) προχώρησε η ανασκαφή σε όλη την επιφάνεια στο εσωτερικό του τέταρτου χώρου (4,5Χ6μ.) και σε βάθος μέχρι 5,20 μ. από την κορυφή της θόλου.
Σήμερα, πραγματοποιήθηκε δοκιμαστική τομή (2Χ2μ.), στην είσοδο του τέταρτου χώρου, και σε βάθος 0,45μ. Μπροστά στην είσοδο, στον χώρο αυτό, αποκαλύφθηκαν δυο τμήματα, από το δυτικό θυρόφυλλο, τα οποία και συνανήκουν (φωτο 1,2). Το πρώτο έχει διαστάσεις 0,89Χ1,49Χ0,15 και το δεύτερο 0,89Χ1,30Χ0,15.
Επίσης, αποκαλύφθηκε το βόρειο τμήμα του μαρμάρινου κατωφλίου, το οποίο έχει συνολικά μήκος 2,15μ. πλάτος 1,6μ. και πάχος 0,25μ. (φωτο 3) Φέρει κυρτές βαθύνσεις, για την ένθεση των μεταλλικών τροχιών που διευκολύνουν την κίνηση των μαρμάρινων θυροφύλλων. Όπως προκύπτει από την συγκεκριμένη τομή, εδώ υπήρχε δάπεδο από πωρόλιθους, που έφεραν λευκό επίχρισμα. Εκατέρωθεν του κατωφλίου εντοπίστηκαν, κατά χώραν, οι πωρόλιθοι του δαπέδου. Στην ανατολική πλευρά της τομής το δάπεδο φαίνεται ότι έχει υποστεί καθίζηση, ενώ δυτικότερα το δάπεδο είναι κατεστραμμένο και οι λίθοι του πεσμένοι στο εσωτερικό της τομής (φωτο 4).
Σε βάθος 0,15μ. από την επιφάνεια του κατωφλίου εντοπίστηκε και αποκαλύφθηκε το μαρμάρινο κεφάλι Σφίγγας. (φωτο 5,6,7,8) Είναι ακέραιο με ελάχιστη θραύση στη μύτη. Έχει ύψος 0,60 μ. Το κεφάλι ταυτίζεται και αποδίδεται στον κορμό της ανατολικής Σφίγγας, όπου ήταν ένθετο. Στρέφεται προς την είσοδο και φέρει πόλο. Στο κάτω μέρος του λαιμού σώζεται ακέραιη η διατομή της έδρασης στο σημείο ένθεσης στον κορμό της. Έχει κυματιστούς βοστρύχους, που φέρουν ίχνη κόκκινου χρώματος, οι οποίοι πέφτουν στον αριστερό ώμο της, ενώ συγκρατούνται από λεπτή ταινία. Πρόκειται για γλυπτό εξαιρετικής τέχνης. Βρέθηκαν, επίσης, θραύσματα από τα φτερά των Σφιγγών.
Τις επόμενες ημέρες έχει προγραμματιστεί η αφαίρεση πεσμένων πωρόλιθων από το εσωτερικό του τρίτου χώρου καθώς και των τμημάτων της θύρας τα οποία περιγράψαμε. Συγχρόνως, θα ενισχυθούν οι υποστυλώσεις προκειμένου να συνεχιστεί η ανασκαφική έρευνα στην υπόλοιπη έκταση του τρίτου χώρου.
Απίστευτη ανασκαφή απίστευτο το ταξίδι που ζούμε...!!!!!
Ενώ το μυστήριο κορυφώνεται, μένω για ακόμη μια φορά άναυδος με την απαράμιλλη ομορφιά των γλυπτών!
@Effie
Δεν πρόκειται, από όσο κατάλαβα για νέα Σφίγγα, αλλά για την ανατολική της εισόδου!
"Το κεφάλι ταυτίζεται και αποδίδεται στον κορμό της ανατολικής Σφίγγας"!
http://www.protothema.gr/culture/article/420225/alert-vrethike-to-kefali-tis-sfiggas-stin-amfipoli/
και οι φώτο
ναι Zibi, δίκο έχεις, αλλά για να μην τρελλαθούμε, θα μου πει κάποιος τι κάνει το κεφάλι της "έξω" σφίγγας στον Θ3;;; για ποιό λόγο μεταφέρθηκε εκεί ή κάποιο τυμβωρύχοι με χιούμορ (άτοπο βέβαια)...
μήπως μπερδεύτηκαν? δεν είναι το κεφάλι της καρυάτιδας ή τρελλάθηκα;;;
@Effie
Μάλλον, αυτό θα είναι το κρίσιμο ερώτημα των επομένων ημερών και θα πρέπει να ...βασανιστούμε πολύ για να το απαντήσουμε!
Πάντως είναι εκπληκτικής ομορφιάς! Απίστευτο...
Σίγουρη για μένα η σύληση του τάφου και η προσπάθεια απόκρυψης αυτού...
Και πως βρεθηκε εκει μεσα ρε παιδια? Λιγο μακρυα δεν ειναι απο το σημειο που βρισκονται οι σφιγγες?
@Effie είναι της ανατολικής σφίγγας. Φαντάζομαι κάποιος με γνώσεις photoshop θα μπορέσει να το ενώσει για να την δούμε ολοκληρωμένη :)
Zibi, η σφίγγα είναι γιατί της Καρυάτιδας λείπει το μισό πρόσωπο, και ΜΟΙΑΖΕΙ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ με τις κόρες, καρυάτιδες, ή οτιδήποτε τις ονομάζουν τέλος πάντων. Κόκκινοι βόστρυχοι; "ασορτί" με την κόμη Περσεφόνης; ίσως και τυχαίο!
@ SF ευχαριστούμε πολύ για το άλλο site με φωτο, το ΥΠΠΟ κρέμασε
σωστά Alex, το διαπίστωσα ήδη αλλά μιάζει πάρα πολύ κε το κεφάλι των εσωτερικών κορών, σωστά;
έ, τώρα δε μπορούμε να αποκλείσουμε τη σύληση με τίποτα! ποιός σεισμός θα μετέφερε το κεφάλι από την είσοδο στον Θ3;
Μάλλον αυτοί που έκαναν την σφράγιση, έσπασαν τα κεφάλια των σψιγγων.
@Papadopoulos
Ίσα, ίσα το αντίθετο συμβαίνει! Άλλη μια απόδειξη ότι ο τάφος ΔΕΝ είναι συλημένος! Οι διαστάσεις του κεφαλιού δεν "χωράνε" πάνω στο κορμί της Σφίγγας, σε σχέση με το την θολωτή είσοδο, την οποία προστάτευαν!
Άρα, αφαιρέθηκαν προτού ολοκληρωθεί το σφράγισμα της εισόδου, γιατί αλλιώς δεν θα χωρούσαν εκεί! Και αυτό φυσικά έγινε για να "πείσουν" τους τυμβωρύχους ότι το μνημείο έχει συληθεί!
Πράγματι μοιάζει πάρα πολύ, ακόμα και η κόμμωση τους
@Zibi
μακάρι άλλα έχω σκάσει :)
zibi
ειναι σιγουρο αυτο που λες;
ειναι στοιχειο εξαιρετικης σημασιας.
ΠΟΣΟ ΟΜΟΡΦΗ ΕΙΝΑΙ!!!!!!!!!!
@ Axis
Συγγνώμη σε ανεφερα από παραδρομή Alex πριν, μοιάζει καταπληκτικά,αφού ξεγελιέσαι ότι είναι από τις κόρες, κόμμωση, αυτό που φέει πάνω στο κεφάλι, όλα!
Έλα Zibi, που τα έβγαλαν και τα πέταξαν στον Θ3 γιατί δεν χωρούσαν! κάτι πιό τακτικό θα είχαν σκεφθεί. Για μένα μάλλον οι τυμβωρύχοι προχώρησαν αρκετά, δεν ξέρω πως ίσως από τις οπές. Αλλά τι στο καλό, κουβάλησαν το κεφάλι ή τα κεφάλια για να τα πετάξουν από την είσοδο στον Θ3; δε βγάζει νόημα! Ούτε πως τα βγάλανε γιατί δε χώραγαν, τι στο καλό σκεφτόταν ο κατασκευαστής και τα έκανε ψηλότερα από το άνοιγμα; τόσο άσχετος ήταν; ούτε αυτό κολλάει.
Αν ήμουν τυμβωρύχος και έσπαζα το κεφάλι της Σφίγγας θα το έπαιρνα μαζί μου και δεν θα το παράταγα καμιά 20 μέτρα πιο μέσα στον τύμβο.Επίσης αν ήθελα να βανδαλίσω το μνημείο θα το έκανα χίλια κομμάτια το κεφάλι και δεν θα το έκοβα με χειρουργική ακρίβεια.Πιστεύω ότι όλα έχουν γίνει με σχέδιο από τους κατασκευαστές του μνημείου για τον αποπροσανατολισμό των επίδοξων τυμβωρύχων.
Εγώ ψηφίζω βιαστικό βανδαλισμό και βιαστική προσπάθεια απόκρυψης του μνημείου.
Πάντως το ότι βρέθηκαν και θραύσματα από τα φτερά λέει πολλά. Το κεφάλι μπορεί να το μετατόπισαν για να το προστατεύσουν, επειδή δε χωρούσε ή για πολλούς άλλους λόγους. Τα θραύσματα βρέθηκαν και στον πρώτο και στον τρίτο θάλαμο, ίσως αυτά του τρίτου θαλάμου ήδη είχαν σπάσει κατά την περίοδο σφράγισης του μνημείου, δεν ήθελαν να τα πετάξουν γιατί κάτι τέτοιο θεωρούνταν ασέβεια και έτσι τα έθαψαν με τη σφράγιση.
@ioannis karagkiozis
Και δηλαδή ΠΩΣ αποπροσανατόλισαν τους τυμβωρύχους με το να βγάλουν τα κεφάλια και να τα πετάξουν στον Θ3; "φύγετε γιατί σας πρόλαβαν άλλοι"; εγώ δε βγάζω νόημα ακόμα....οποιοι το έκαναν τα αφαίρεσαν από τη βάση του λαιμού που ήταν ένθετα και τι μετά;;; εκτός αν ήταν τοποθετημένα σε κάποια βάση, αλλά και τα κομμάτια των φτερών που βρέθηκαν τι σας λένε;
άλλα στον Θ1, αλλά στο Θ3, "πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμένα";
λέτε να χρησιμοποίησαν το κεφάλι σαν πολιορκητικό κριό για να σπάσουν τη μαρμάρινη θύρα;
Ποιον μου θυμίζει η σφιγγα ποιον μου θυμίζει μην ΞΕΧΝΑΜΕ και την φθορά ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΜΥΤΗ δεν νομίζω να είναι ΤΥΧΑΙΑ.... ΤΑ μεγάλα ερωτήματα είναι τα εξής... Τι δουλειά έχει να βρεθεί σε εκείνο το σημείο η σφιγγα??? Παραπλάνηση από τον κατασκευαστή για τους τυμβορυχους???? Γιατί δεν υπάρχει λογική να την μετέφεραν μέχρι τον 3ο θάλαμο ποιος ο λόγος??? Το μεγάλο όμως θέμα είναι το ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΘΥΡΑΣ ΠΟΥ ΑΦΗΝΕΙ ΠΟΛΛΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ...
PHOTOSHOP ΜΕ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΣΦΙΓΓΑ
http://oi57.tinypic.com/1cav5.jpg
Μου φαίνεται σαν τελετουργικό..
Το κεφάλι και κομμάτια των φτερων βρέθηκαν στην είσοδο του ταφικου θαλάμου.
Ισως αποτελούσε μέρος του τελετουργικου της ταφής
@Θεανώ
μέσα στον παραλογισμό τι κάνει εκει το κεφάλι το βρίσκω το μόνο λογικό!
If you carefully look at the new fragments of the double-leaf marble door, you can see the door has signs of being busted from chamber #2 towards #3.
The monument was raided before being sealed, and who ever raided it also sealed it, to hide his action.
All these I have suggested in my hypothesis some days ago, and now facts are confirming part of it - that the raid took place before the monument was completed; and the sealing was not done by Deinokratis but by the guy who raided it, possibly Antipatros or Kassandros.
@Tolis
Εχει τρομερές ομοιότητες με τον Μέγα, αλλά θέλει πολύ κουβέντα και ψάξιμο!
Μήπως το μνημείο όταν φτιάχτηκε ήταν επισκεψιμο βεβηλωθηκε και ότι έμεινε τα εκρυψαν με την επιχωματωση του ταφικού μνημείου μεταγενεστερα???
Θεανώ, αν το είχαν χρησιμοποιήσει σαν πολιορκητικό κριό θα είχε σπάσει η κεφαλή
Νίκο Κρητικός: έχετε ξαναδεί σφίγγα με "κάλαθο" στο κεφάλι;; μπορεί να είμαι άσχετη, αλλά βλέπω ότι αν πραγματικά ανήκει στην σφίγγα (δεν μπορεί να κάνει λάθος το ΥΠΠΟ) είναι η ίδια απεικόνιση (πρέπει να ισχύεει και για την άλλη σφίγγα) ταυτόσημων (Identical)γυναικείων μορφών:
α) στη είσοδο μνημείου
β) στην είσοδο Θ2
Μα είναι ολόιδια τα κεφάλια με τις καλάθους ή ότι τις λένε...
δεν δένει ακόμα ΑΛΛΑ σκέφτομαι:
Κάτι υποδηλώνουν οι 4 πανομοιότυπες γυναικείες κεφαλές σε σώματα λέοντα και γυναικών (τι όμως);
Μάλλον ο τάφος έχει συληθεί γενναία μέχρι και το Θ3 τουλάχιστον
(ψευτρα να βγω)!
Συμπτωματικά σήμερα το πρωί διάβαζα αυτό το άρθρο του Adrew Chung για τις σφίγγες. Ασχέτως με τους συσχετισμούς που κάνει, δείτε τις φώτο fig. 9(αν δεν τις έχετε ήδη δει)!!
http://www.mediterraneoantiguo.com/2014/09/article-is-mother-of-alexander-great-in.html
@zibi η ομοιότητα είναι εκπληκτική και κυρίως Η ΦΘΟΡΑ ΣΤΗΝ ΜΥΤΗ μου έχει κάνει μεγάλη περιέργεια και στο μυαλό μου εμφανίζεται η εικόνα του Αλεξάνδρου... Γιατί αν παρατηρήσεις η σφιγγα είναι σε πάρα πολύ κατάσταση και μόνη φθορά υπάρχει στην μύτη... Απλά ο τεράστιος προβληματισμος μου είναι στην σπασμένη θύρα το κομμάτι είναι πάρα πολύ μεγάλο και η εικασια περί οβιδων η σεισμών να προήλθε σπομακρυνεται από την σκέψη μου...
Εγώ, πάντως, δεν βλέπω πουθενά εμφανή σημάδια πάνω στην πόρτα, τα οποία να προέρχονται από χτυπήματα, προκειμένου να την σπάσουν!
Το αντίθετο, μάλιστα! Μια χαρά καλοδιατηρημένες είναι! Σε άριστη κατάσταση!
Πάντως πολύ γερό κεφάλι αποδείχτηκε αν όντως χρησιμοποιήθηκε ως πολιορκητικός κριός:)
Είμαστε ευγνώμονες που βρέθηκαν και βρίσκονται αυτοί οι θησαυροί.
Προφανώς αυτός-αυτοί που θέλησαν τελικά να σώσουν ότι μπορούσαν, εναπόθεσαν μέσα το κεφάλι η τα κεφάλια της σφίγγας.
Ευελπιστούμε να βρεθεί και το κεφάλι της 2ης...και ίσως και κάποια τοιχογραφία που θα ρίξει λίγο φως για το ποιός ήταν η επρόκειτο να ταφεί εκεί.
Στις πρώτες αναρτήσεις ο Εμπεδότιμος είχε αναφέρει ότι τα κεφάλια και τα φτερά των σφιγγών είχαν επίτηδες αφαιρεθεί και παραθέτω το απόσπασμα «Και φυσικά εξακολουθεί το μυστήριο για το τι έγιναν τα κεφάλια των δύο σφιγγών που αναμένοντο από τους ανασκαφείς να βρεθούν πίσω από τον πρώτο τοίχο και που δεν βρέθηκαν, γεγονός που επιτείνει την υπόθεση που είχα κάνει ότι οι σφίγγες είναι ακέφαλες ΕΣΚΕΜΜΕΝΑ, για λόγους που μπορούμε προς το παρόν μόνο να εικάσουμε. Εκτός και αν είμαστε τόσο αφελείς ότι οι όποιοι τυμβωρύχοι φεύγοντας πήραν και τα κεφάλια μαζί τους, βάρους κατ’ εκτίμηση μου γύρω στα 150-200 κιλά το κάθε ένα, δεδομένου ότι η κάθε σφίγγα έχει βάρος 1,5 τόνο.>>
<>.
Μήπως το κεφάλι είχε ήδη βρεθεί και απλώς ανακοίνωσαν τώρα την εύρεση του;
Πάντως δεν μοιάζει και πολύ απείραχτος ο τάφος...Κρίμα..
Προσωπικά βλεπω πιο απίστευτη εκδοχή την "εσκεμμένη" ζημιά από αυτούς που σφράγισαν τον θάλαμο Η Την χρήση της κεφαλής για να σπάσουν την μαρμάρινη πόρτα αν και σε αυτήν την περίπτωση το κεφάλι θα είχε φθορές, αν πάλι δεν είχε, όπως και βλέπουμε γιατί να μην το πάρουν μαζί τους?
@effie
Ναι αυτό ακριβώς.Αλλιώς δεν έχει την παραμικρή λογική να είσαι τυμβωρύχος,δηλαδή κάποιος ο οποίος θέλει να κλέψει,και να πετάς καμιά 20 μέτρα πιο μέσα αυτό που πήγες να κλέψεις.
@george
Επίσης με μια πρόχειρη ματιά δεν βλέπω χτυπήματα στα κομμάτια από το θυρόφυλλο, αλλά "καθαρές" τομές και μάλλον (προσωπική εκτίμηση) αυτές οι τομές είναι από φυσικά αίτια.
Συνέχεια...
Όσον αφορά το πρώτο, όπως έχω ήδη αναφέρει, οι Σφίγγες είναι εσκεμμένα ακέφαλες είτε για λόγους συμβολικούς είτε για άλλους λόγους που αφορούν την ασφάλεια του μνημείου. Το γεγονός ότι δεν βρέθηκαν τα κεφάλια των Σφιγγών, αυτό καθ’ εαυτό ενισχύει αυτήν την άποψη μιας και είναι απίθανο να εκλάπησαν από τυμβωρύχους καθώς αυτοί ενδιαφέρονται αποκλειστικά και μόνο για πολύτιμα αντικείμενα και είναι λογικό να αγνοούσαν τέτοια ογκώδη και πολύ βαριά αντικείμενα.
Πιστευτη ήθελα να γράψω άλλα το αυτόματο σύστημα στο κινητό κάνει ότι θελει
@zibi στο σπασμένο κομμάτι φαίνεται ένα μικρό στρογγυλό βαθουλωμα αν παρατηρήσεις... Και στην άλλη εικόνα η πόρτα με τα καρφιά μόνο δεξιά και αριστερά φαίνεται να έχει δεχθεί χτυπήματα... Αλλιώς από σεισμό η οβιδες θα επηρεαζε πιστεύω και σε άλλα σημεία την θύρα δεν θα ήταν τόσο καλοδιατηρημενη όπως φαίνεται...
Τρία σενάρια:
1. Ο τάφος συλήθηκε και σφραγίστηκε απο κάποιον με μεγάλη δύναμη (ώστε να μπορει να το κανει χωρις αντισταση αλλα και να εχει τους εργατες για να την σφραγιση με τονους χωμα και ογκολιθους.
2. Ο τάφος είναι ασύλητος και το κεφάλι της Σφίγγας αφαιρέθηκε ως μέρος τελετουργικού κατα την διάρκεια της ταφής του νεκρού, τα άφησαν μέσα μαζί με τα καρφιά κλπ κινητά ευρήματα, και μετα σφράγισαν τον ταφο οπως ξερουμε. (οπως εμεις σπαμε ενα πιατο οταν πεθαινει καποιος στο σπιτι)
3. Οι σφίγγες ηταν μέρος του νεκρικού άρματος του Μέγα Αλέξανδρου και τις μετέφεραν εκεί με αυτόν ή χωρίς αυτόν. Δεν χωρούσαν και έσπασαν τα κεφάλια τους για να τις τοποθετησουν, τα εβαλαν μεσα και σφραγισαν τον ταφο.
Χωρίς να είμαι ειδικός, και μόνο από τις φωτογραφίες, θα διαφωνήσω με την εκτίμηση ότι το ψηφιδωτό της Αμφίπολης είναι καλλιτεχνικά υποδεέστερο του "Κηνυγιού της Ελάφου". Θα συμφωνούσα με την άποψη ότι από άποψη τεχνικής το "Κηνύγι της Ελάφου" είναι όντως ανώτερο (πχ εξαιρετική απόδοση του ανάγλυφου και της φυσιολογίας των ανδρικών σωμάτων με την αριστοτεχνική στοίχηση των ψηφίδων). Εντούτοις, οι εκφράσεις των προσώπων των δύο πρωταγωνιστών είναι μάλλον "ρηχές" αν μπορώ να τολμήσω την κρίση αυτή για τον καλλιτέχνη, ή να το πω διαφορετικά πρόκειται για πιο κλασσική απόδοση. Απεναντίας, οι εκφράσεις των τριών πρωταγωνιστών στο ψηφιδωτό της Αμφίπολης έχουν τουλάχιστον στα μάτια μου πολύ μεγαλύτερο βάθος, και ασύγκριτα μεγαλύτερη πολυπλοκότητα, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο για την τέχνη του ψηφιδωτού, η οποία δεν έχει τον ίδιο βαθμό ελευθερίας με την ζωγραφική για παράδειγμα. Με πιο απλά λόγια, τα πρόσωπα των δύο ανδρών στο "Κυνήγι" έχουν μια "σχηματική" απόδοση. Τα τρία πρόσωπα στο ψηφιδωτό της Αμφίπολης καταφέρνουν να μεταδώσουν πολύπλοκα συναισθήματα, υπερβαίνοντας τους περιορισμούς του μέσου. Η συνολική εικόνα είναι σπουδαιότερη των επιμέρους στοιχείων που την απαρτίζουν. Κοιτώντας τις επιμέρους ψηφίδες, δυσκολεύεται κανείς να καταλάβει πως σχηματίζεται η τελική εικόνα. Αυτή η αίσθηση λείπει από το "Κυνήγι". Αναμφίβολα ο καλλιτέχνης της Αμφίπολης είναι κορυφαίος. Κατά τα άλλα συμφωνώ ότι σε επίπεδο καθαρά τεχνικής (αλλά όχι υπερβατικής τέχνης), ενδεχομένως το ψηφιδωτό της Αμφίπολης να μην είναι στο ίδιο επίπεδο, και η εξήγηση ότι αυτό να είναι λογω βιασύνης είναι πιστευτή. Μια άλλη εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι ο Καλλιτέχνης είναι πλέον ηλικιωμένος, δεν τον ενδιαφέρει τόσο πολύ η τεχνική, όσο το να αποδώσει με υπέρβαση τη σκηνή της Αρπαγής και τα συναισθήματα των πρωταγωνιστών. Στο μυαλό μου έρχεται το έργο Milkmaid of Bordeaux, ένα από τα τελευταία του Goya. Δεν διακρίνεται για την υψηλή τεχνική απόδοση (λέγεται ότι δεν χρησιμοποίησε καν πινέλα για αυτό, παρά κομμάτια πανιού, και η όρασή του εκείνη την περίοδο ήταν ήδη περιορισμένη λόγω της ηλικίας), αλλά η εκφραστικότητα του γυναικείου προσώπου κατατάσουν τον πίνακα αυτόν στα αριστουργήματά του.
ΥΓ Αυτό ήταν το πρώτο μου σχόλιο στο ιστολόγιο σου Εμπεδότιμε. Ευχαριστώ θερμά για την εξαίρετη ανάλυση, για τις πηγές και για την έρευνα σου, και για το χρόνο και τον κόπο που διαθέτεις να μοιραστείς τις σκέψεις σου μαζί μας. Μια όαση στην κακοφωνία του Διαδικτύου.
Ίσως στην αρχική τους χρήση οι σφίγγες να είχαν τέτοιο κεφάλι, ώστε να χρησιμοποιούνταν ως στήριξη κάπου (ένα πχ έχουμε στη φώτο του θρόνου στο άρθρο του Chung).
Αυτό που είχε διαβάσει (δεν το βρίσκω τώρα) ήταν ότι ίσως οι σφίγγες της Αμφίπολης να ήταν αρχικά κάπου αλλού και να μεταφέρθηκαν στον τάφο αργότερα.
Αν αυτό ισχύει, τότε, μπορεί να μην χωρούσαν τα κεφάλια και τα φτερά στο σημείο που είναι τώρα τοποθετημένες.
Ιωάννη Καραγκιόζη, κουβαλάς 150 κιλά τυχαία στον Θ3 για να αποθαρρύνεις τυμβωρύχους;δεν το βλέπω λογικό, μα μπορεί να κάνω λάθος.
Και ποιό τελετουργικό ταφής περιγράφει σφίγγες (με πανομοιότυπες κεφαλές άλλων δύο κορών) που τους κόβουν φτερά, σκορπίζουν άλλα μπρός, άλλα στον θ3, και αφαιρούν κεφαλές, τη μία των οποίων βρίσκουμε στον Θ3 (εικάζω θα βρεθεί και η δεύτερη, σπασμένη ή ακέραια).
Το τελετουργικό δε βγάζει νόημα. Συνδυάστε το και με τοότι βρήκαν και τμήματα του λέοντα στις επιχωματώσεις!
Είχα προτείνει ότι ίσως τα τμήματα λέοντα υποδεικνύουν μεταγενέστερη επιχωμάτωση, και κάτι τέτοιο φαίνεται να σκέφτεται το ΥΠΠΟ τώρα.
@Κρητικος Νίκος
Νεκρικό άρμα με βάρος μόνο από τις σφίγγες 3 τόνους;;;;
@effie
Θέτω το ερώτημα αντίστροφα :Είσαι κλέφτης και κουβαλάς 150 κιλά 20 μέτρα πιο μέσα από εκεί που το έκλεψες και μετά το παρατάς και εκεί;Συγγνώμη αλλά ούτε αυτό μου μοιάζει λογικό.
@George,
Έχουμε πει ότι τα κομμάτια της σπασμενης πόρτας βρίσκονται ψηλά στα χώματα. Η πόρτα έσπασε απο μετακίνηση των χωμάτων απο σεισμό. Η αποκοπή των κεφαλιων και των φτερων όπως και των στηθων ήταν μέρος κάποιου τελετουργικου. Απο ότι θυμάμαι το ανέφερε και ο Εμπεδοτιμος σε μια απο τις αρχικές του αναρτήσεις:
"- Προσωπικά πιστεύω ότι η ανεύρεση των σφιγγών χωρίς κεφάλια και φτερά είναι εσκεμμένη από τους κατασκευαστές του τάφου για να υποδηλωθεί με τον τρόπο αυτό ότι ο νεκρός έχει στενότατη σχέση και με την Ελλάδα και με την Αίγυπτο. Αποκλείεται να υπήρξε πράξη βανδαλισμού και προσπάθεια σύλησης τους τάφου από τυμβωρύχους, όπως διατείνονται κάποιοι αρχαιολόγοι, μιας και σε αυτήν την περίπτωση θα έπρεπε να είχαν βρεθεί στο χώμα τα (πολύ βαριά) κεφάλια των σφιγγών (δεν έχει ανακοινωθεί ότι έχουν βρεθεί μπροστά στην είσοδο), όπως επίσης θα είχε γίνει τουλάχιστον κάποια προσπάθεια να παραβιασθεί ο τοίχος που φαίνεται ότι υπάρχει αμέσως μετά τις σφίγγες. Ο τάφος φαίνεται ασύλητος,τουλάχιστον από το σημείο το οποίο έχει αποκαλυφθεί.
- Οι Ελληνικές σφίγγες είχαν γυναικείο πρόσωπο,ενώ οι Αιγυπτιακές ανδρικό, όπως επίσης και η ύπαρξη φτερών υπάρχει μόνο στις Ελληνικές Σφίγγες. Έτσι αποκόπτοντας τα κεφάλια και τα φτερά, και αφήνοντας ουσιαστικά μόνο τα κοινά χαρακτηριστικά των δύο τύπων σφιγγών, αποτυπώνεται σαφέστατα η σύνδεση του νεκρού και με την Ελληνική και την Αιγυπτιακή πλευρά, χαρακτηριστικά που συγκεντρώνει από τους επιφανείς Μακεδόνες, μόνο ο Αλέξανδρος!" Εμπεδοτιμος 18/08/14.
"Και φυσικά εξακολουθεί το μυστήριο για το τι έγιναν τα κεφάλια των δύο σφιγγών που αναμένοντο από τους ανασκαφείς να βρεθούν πίσω από τον πρώτο τοίχο και που δεν βρέθηκαν, γεγονός που επιτείνει την υπόθεση που είχα κάνει ότι οι σφίγγες είναι ακέφαλες ΕΣΚΕΜΜΕΝΑ, για λόγους που μπορούμε προς το παρόν μόνο να εικάσουμε. Εκτός και αν είμαστε τόσο αφελείς ότι οι όποιοι τυμβωρύχοι φεύγοντας πήραν και τα κεφάλια μαζί τους, βάρους κατ’ εκτίμηση μου γύρω στα 150-200 κιλά το κάθε ένα, δεδομένου ότι η κάθε σφίγγα έχει βάρος 1,5 τόνο." Εμπεδοτιμος 27/08/14.
"Όσον αφορά το πρώτο, όπως έχω ήδη αναφέρει, οι Σφίγγες είναι εσκεμμένα ακέφαλες είτε για λόγους συμβολικούς είτε για άλλους λόγους που αφορούν την ασφάλεια του μνημείου. Το γεγονός ότι δεν βρέθηκαν τα κεφάλια των Σφιγγών, αυτό καθ’ εαυτό ενισχύει αυτήν την άποψη μιας και είναι απίθανο να εκλάπησαν από τυμβωρύχους καθώς αυτοί ενδιαφέρονται αποκλειστικά και μόνο για πολύτιμα αντικείμενα και είναι λογικό να αγνοούσαν τέτοια ογκώδη και πολύ βαριά αντικείμενα" Εμπεδοτιμος 28/08/14.
Αφου αποκοπηκαν μεταφερθηκαν μεσα στο θαλαμο και εκλεισαν την πορτα. Θα βρεθει και το αλλο κεφαλι και αλλα φτερα. Δεν ειπε τιποτα το Υπουργειο για ευρεση σκαλοπατιων! Δεν πιστευω οτι έχει γίνει επιδρομή.
Αγγελος
Καλησπέρα σας,
μερικές παρατηρήσεις και απο μένα:
- Το κεφάλι φαίνεται δύσκολο να χωράει στον ελευθερο χώρο πάνω από το κορμί της σφίγγας. Οπότε εδώ ενισχύονται καποια σημεία της υπόθεσης του blog. Το οτί το κεφάλι βρέθηκε μέσα δεν αλλάζει κάτι όσο αφορά αυτό.
- Η φθορά της πόρτας φαίνεται ίδια και στην εκτεθιμένη επιφάνεια άλλα και στο σημείο του σπασίματος. Οπότε υποθέσεις περί αεροπορικών επιδρομών και σεισμών μάλλον δυσκολεύουν. Η οξείδωση σε αυτές τις περιπτώσεις λογικά θα ήταν διαφορετική...
- Προσωπική άποψη είναι ότι δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να μιλάμε για ομοιότητα ούτε στο ψηφιδωτό άλλα ούτε και στην κεφαλή που βρέθηκε. Με αυτό το τρόπο μπορεί κάποιος να πεί τα μισά αρχαιοελληνικά αγάλματα αναπαριστούν τον Αλέξανδρο.
- Ίσως έχασα κάποια εξήγηση άλλα περιμένω να μάθω γιατί το αριστερό πόδι της δεξιάς Καρυάτιδας ήταν παραμορφωμένο.
Περιπλέκει τα πράγματα η σημερινή ανακοίνωση. Μερικές φορές το να εξηγήσεις το παρελθόν είναι εξίσου δύσκολο με το να προβλέψεις το μέλλον. Οι πιθανότητες είναι περισσότερες από όσες πιστεύουμε.
Κάτι άλλο συνέβη.
Ωραίος γρίφος πάντως...
Ας πάρουμε την εκδοχή ότι όντως οι Σφίγγες "αποκεφαλίστηκαν" από τυμβωρύχους:
1. Γιατί να τις αποκεφαλίσουν, αφού δεν είχαν σκοπό να τις κλέψουν;
2. Γιατί να τις αποκεφαλίσουν και να τις μεταφέρουν αρκετά μέτρα μέσα στο Μνημείο και όχι να τις αφήσουν στην είσοδο;
Εάν υποθέσουμε ότι ο αποκεφαλισμός έγινε αργότερα από Ρωμαίους, Χριστιανούς κ.λ.π. γιατί δεν τις κατέστρεψαν ολοσχερώς;
Να μην μένουμε μόνο στην σφιγγα που είναι εκπληκτικής ομορφιάς... Ο μεγάλος προβληματισμος είναι στα σπασμένα κομμάτια της δυτικής θύρας όπως αναφέρει το ύππο... Αν τα σπασίματα όπως λέει η Περιστέρη μπορεί να έγιναν από οβιδες η σεισμούς τότε γιατί σε συγκεκριμένα σημεία έχουμε φθορά??? Αν έσπασε από οβιδες η από έναν δυνατό σεισμό θα έπρεπε λογικά η θύρα να είχε υποστεί περισσότερες ζημιές η σπασίματα...
Πιστεύω ότι έχουμε βεβήλωση του ναού/τάφου από κάποιους και ακολούθησε θάψιμο από τους πιστούς και μάλιστα βιαστικά θάβοντας ότι κομμάτια υπήρχαν μέσα του, ίσως και με την λογική που έχουμε και εμείς να βάζουμε τα κομμάτια από κάτι που έσπασε σε ένα κουτί για να τα κολλήσουμε αργότερα.
Αυτό σημαίνει ότι η ζημιά έγινε πριν το θάψιμο, οπότε μάλλον έχουμε και σύληση.
Ίσως το κεφάλι της σφιγγας να είναι από άλλο άγαλμα στο εσωτερικό του τυμβου, όλα δείχνουν ότι δεν ταιριάζει στην σφιγγα της εισόδου.
Προσπαθώ να βγάλω νόημα, δε συζητώ άμαξα στο χώρο βέβαια.
Μεταγενεστερη επιχωμάτωση μάλλον. Γιατί; βλέπουν σύληση του μνημείου και μάλλον πρέπει για κάποιο λόγο να επιχωματωθεί βιαστικά.
Ή, υπάρχει προθεση και απαρχή βεβήλωσης του μνημείου και "αποψιλώνουν" τα κεφάλια σφιγγών και τα φτερά, τα οποία σπάνε και διασκορπίζουν-είναι ελαφρύτερα και είναι ευκολότερο να το κάνουν. Φοβούνται ότι θα τους αντιληφθούν και φεύγουν πριν ολοκληρώσουν το καταστροφικό τους έργο...
Με την ανακάλυψη της εν μέρει βεβήλωσης (που θα μπορούσε και να αφορά στο πρόσωπο της μιάς κόρης, οριζόντια σπασμένο),αυτοί που θέλουν να διασώσουν το υπόλοιπο μνημείο, επιχωματώνουν βιαστικά τον τάφο για να εμποδίσουν τα χειρότερα, και τον αποκρύπτουν εντελώς.
ΑΛΛΑ νομίζω είναι σημαντική η επανάληψη τεσσάρων πανομοιότυπων κεφαλών στο μημείο σε σώματα λεόντων και γυναικών, χωρίς να έχω ερμηνεία γιατί (ακόμη)...
στο ίδιο μήκος κύματος κινούμαστε Βασίλη
@kall
Εξαιρετικός η αντιπαραβολή με τη σφίγγα στη Μέμφιδα
(εξαιρετική)
Μοιάζει πάντως πολύ με τις σφίγγες στο Σεράπειο στη Μέμφιδα (αν εξαιρέσουμε τη στήριξη πάνω από το κεφάλι!)
Δυστυχώς τα αναδημοσιεύα μετά περίπου από ενάμιση μήνα:
Μετά και τις σημερινές (07/09/2014) δημοσιευμένες φωτογραφίες του υπουργείου εκτός από την μεγάλη καλλιτεχνική αξία των ευρημάτων που επιβεβαιώνουν και την σημαντικότητα του τάφου, οι βανδαλισμοί που προήλθαν από κάποιους (δυστυχώς διακρίνω και φρέσκα ίχνη της σημερινής σκαπάνης) μας οδηγούν στο να ψάξουμε τους υπαίτιους των καταστροφών.
Ποιός θα κατέστρεφε τον λέοντα, τις σφίγγες, τις καρυάτιδες;
Ποιός θα βανδάλιζε έναν τάφο που ήτε δέχθηκε ήτε θα δεχόταν τα οστά της οικογένειας, των εταίρων, των αξιωματικών, ή ακόμα του ίδιου του «Μεγάλου»;
Ο Κάσσανδρος άραγε;
Ή κάποιος άλλος που ήθελε να αλλάξει την ιστορία;
Το απεύχομαι αλλά φοβάμαι ότι και στους νεκρικούς θαλάμους θα αντικρίσουμε την ίδια εικόνα... βανδαλισμοί παντού...
Είναι το ίδιο άτομο/άτομα που διέταξαν την πλήρωση των θαλάμων με το χώμα, το ίδιο/ίδια άτομα που σφράγισαν (όπως-όπως εάν συγκρίνει κανείς με την τελειότητα της υπολοίπου κατασκευής) με τους τεράστειους τα διαφράγματα και την είσοδο των σφιγγών.
Επιμένω, κι’ας μην σας αρέσει... ο τάφος βεβηλώθηκε στην αρχαιότητα όχι από τυμβωρύχους που δράνε σαν τα σιχαμερά ποντίκια, αλλά από κάποιους που δεν ήθελαν την συνέχεια της ιστορίας και επιχωματώθηκε εσκεμμένα μετά.
Είτε ο Κάσσανδρος είναι αυτός είτε ο Πύρρος, είτε οι Ρωμαίοι, είτε οι Χριστιανοί, τα τσάκισαν όλα βιαστικά και τον σφράγισαν όπως όπως.
Την άποψή μου για το «θάψιμο του μυστικού» την επιβεβαιώνουν τα αποκεφαλισμένα αγάλματα (το πρόσωπο της μιας Καρυάτιδος τη γλύτωσε, όχι όμως τα παρατεταμενα χέρια τους που ίσως από κοινού να κρατούσαν κάτι που θα πρόδιδε την ταυτότητα του ενοίκου, π.χ. ένα μαρμάρινο δάφνινο στεφάνι), η επιχωμάτωση και οι τοίχοι σφράγισης που τους θεωρώ μεταγενέστερους.
Δεν θα μπορούσαν να αφήσουν τον τάφο-ναό άδειο οι βέβηλοι, καθώς θα μαρτυρούσε την ύπαρξη του, έπρεπε να τον σφραγίσουν.
Μετά την ανακάλυψη της πυρίτιδας τα πράγματα έγιναν πιό εύκολα για τους απανταχού επιδόξους καταστροφείς.
Από τα πιό πρόσφατα παραδείγματα έχουμε τους Ταλιμπάν να ανατινάζουν τα γιγαντιαία αγάλματα του Βούδα με πυροβολικό και δυναμίτιδα.
Οι τζιχαντιστές τώρα που γράφονται αυτές οι σειρές καταστρέφουν βυζαντινά μωσαικά και ελληνορωμαικά αγάλματα στη Συρία.
Πρόσφατα ανατίναξαν και το τέμενος του προφήτη Ιωνά.
Κατά τη γνώμη μου, η θέση στην οποία βρέθηκε το συγκεκριμένο εύρημα υπαγορεύθηκε από την ίδια λογική που προκάλεσε το κενό στο κέντρο του ψηφιδωτού. Και δεν είναι, τολμώ να ισχυριστώ, απόρροια σύλησης του τάφου.
Ίων
Iωάννη ΚΑραγκιόζη έχεις δίκιο, αλλά διάβασε το αργότερο post που έβαλα, νομίζω ότι τελικά ήταν ηθελημένη βεβήλωση που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί και μετέπεια προσπάθεια του ότι απόμεινε από το μνημείο. Γιαυτό βλέπουμε "σπασμένες" αποδείξεις παντού
αναδημοσιεύω
Επιμένω, ότι η εύρεση της κεφαλής της Σίγγας μέσα στο Μνημείο και μάλιστα στον τρίτο θάλαμο, θα έπρεπε να μας χαροποιεί, καθώς αποτελεί στοιχείο, πια, της μη σύλησης του τάφου!
Και εξήγησαν τους λόγους, παραπάνω!
@ίων δούλης
Αλλάζω το σύληση σε βεβήλωση, αυτό θα εξηγούσε και τη βλάβη του ψηφιδωτού με βαρύ κυκλικό αντικείμενο ισως;
Καταλήγω ότι ο τάφος έχει ΕΣΚΕΜΜΕΝΑ βεβηλωθεί (τουλάχιστον πρόλαβαν να ξεκινήσουν τη διαδικασία) με μετέπειτα προσπάθεια διάσωσης των "υπολειμμάτων" με επιχωμάτωση
*εξήγησα
Το κεφάλι της σφίγγας είναι κομμένο σαν να είναι από μηχάνημα, ενώ οι φθορές που έχει υποστεί είναι σχεδόν ανύπαρκτες.
Είναι απίθανο να είναι αποτέλεσμα βανδαλισμού.
Και κάτι ακόμη: Εάν ο αποκεφαλισμός της Σφίγγας ήταν προϊόν βανδαλισμού - βεβήλωσης, τότε δεν θα την βρίσκαμε σε αυτήν την, σχεδόν, άριστη, κατάσταση!
Για φανταστείτε πόσα χτυπήματα και μάλιστα με βαριά αντικείμενα θα έπρεπε να είχε δεχτεί προκειμένου να σπάσει!
Ποιος θα ειχε τοσους εργατες για να σφραγισουν τον ταφο με τονους χωμα και τοσους ογκολιθους?
Δεν ηταν καποιος τυχαιος.. Ο Κασσανδρος λογικα το εκανε..
Και για ποιον λογο ο Κασσανδρος να χαλασει πορους, χρονο, χρημα και εργατες για να καταστρεψει κατι, αν δεν ειχε οφελος απο αυτο ή λογω μισους..
Και για ποιον ειχε μισος ο Κασσανδρος, ωστε να βανδαλισει τον ταφο, να κοψει τα κεφαλια, να τα πεταξει μεσα, να κανει μια τρυπα στο ψηφιδωτο και να τα μπαζωσει ολα;
Το αφηνω να το απαντησετε εσεις.
@zibi και τα σπασίματα της θύρας που τα αποδιδεις σε φυσικά αιτια???
Ioannis Papadopoulos το κεφάλι ήταν ένθετο, δεν κόπηκε, γι'αυτό βλέπουμε "τέλεια" τομη
@ Themistocles Yaveris
Ναι, ΒΕΒΗΛΩΣΗ είναι, δεν μπορώ να πω από ποιόν ή ποιούς, αλλά γιαυτό πρόκειται. Εξ ου και η σπασμένη σε κομμάτια πόρτα....
Επανέρχομαι στις τέσσερις ταυτόσημες γυναικείες κεφαλές που πρέπει πλεόν να υπάρχουν στο μνημείο, και αν θέλετε προσπαθείστε να τις "αποσυμβολίσετε", εγώ δεν ξέρω από συμβολισμούς...
Αν το έκανε ο Κασανδρος είναι γιατί μέσα είναι είτε η Ολυμπιάδα που διέταξε να μείνει αταφη είτε ο Μεγας
@effie
Και η βεβήλωση είναι κατ'εμέ μη λογική γιατί δεν θα τα βρίσκαμε όλα αυτά σε τέτοια κατάσταση αλλά τελείως κατεστραμένα
Ο Chung στο άρθρο του (παραπάνω)αναπτύσσει το επιχείρημα ότι οι σφίγγες Αμφίπολης και Μέμφιδας είναι της ίδιας εποχής και ότι συνδέονται και οι δύο με τον Αλέξανδρο. Θα μπορούσε κάποιος να υπολογίσει τις διαστάσεις των σφιγγών Αμφίπολης (μαζί με τα κεφάλια) να δούμε αν χωράνε στην είσοδο του τάφου ή όχι; Διότι αν δεν χωράνε, τότε μπορούμε να έχουμε ελπίδα μη σύλησης (παρότι τα σημάδια αρχίζουν και απογοητεύουν) και να κάνουμε άλλες υποθέσεις (πχ να τις έφεραν από αλλού)
ενισχυεται η υποθεση οτι καποια χρονικη διαρκεια ο ταφος λειτουργουσε και ως λατρευτικος χωρος..μεχρι που καποιος εισβολεας,καποια αντιπαλη δυναμη το βανδαλισε..οπως φαινεται ομως δεν ειχε το χρονο να το κανει ολοκληρωτικα,αλλα μαλλον βιαστικα..
Στη συνεχεια σφραγιστηκε και οπως λεει καποιος φιλος,τα κομματια φυλαχτηκαν για πιθανη αναστηλωση και για λογους ηθικου...ο τροπος ομως σφραγισης με επιχωση και τοιχους θελει χρονο και χερια..
Αρα συμπεραινουμε οτι η πλευρα δημιουργιας και προστασιας του μνημειου ειχε ακομα το πανω χερι..
μπορούν να γίνουν άπειρες υποθέσεις.Τα στοιχεία που έχουμε δεν μας βοηθούν για σίγουρα συμπεράσματα.Η ανασκαφική ομάδα έχει σαφώς καλύτερη εικόνα.Δεν γνωρίζουμε ουτε το ακριβές ύψος στο οποίο βρέθηκαν τα τμήματα της πόρτας , ούτε την ακριβή θέση τους και τον προσανατολισμό τους στο χώμα.Σε συνδυασμό και με τα υπόλοιπα κομματια που βρήκανε στο Θ.2 ,πρεπει λογικά να είναι σε θεση να συμπεράνουν αν έχουμε με σπάσιμο σύλησης ή λόγω φυσικών αιτιων .
Τα κεφάλια των σφιγγών είναι απίστευτης ομορφιάς ,δεν συνάδουν όμως με την εικόνα που θα περιμέναμε να δούμε .Ξεφεύγουν τελείως από τις εικόνες των τυπικών σφιγγών.Εκτός όντως αν επιτελούσαν άλλο ρόλο αρχικά και μεταφέρθηκαν στο μνημείο .
Καλησπέρα
Να αναμένουμε σε αυτόν το θάλαμο να βρεθεί το κεφάλι και της δυτικής σφίγγας αλλά και το πρόσωπο της ανατολικής καρυάτιδας καθώς και τα χέρια τους. Μοιάζει σαν όλα αυτά να ερρίφθησαν ως μπάζα σε αυτό το θάλαμο, όμοια με τις τα υπόλοιπα τμήματα των θυρών.
Εντύπωση κάνει η υποχώρηση του δαπέδου ανατολικά καθώς και ότι το δάπεδο δεν φαίνεται να είναι όπως των προηγούμενων χώρων αλλά από πωρόλιθους.
Στο θάλαμο αυτό φαίνεται να επικρατεί αταξία, μπάζωμα.
Για να δούμε τι θα δούμε.
οι αυλακώσεις στο κατώφλι της πόρτας φαίνονται πολυχρησιμοποιημένες, σε συνδυασμό με τη μέριμνα που έχει ληφθεί για την ομαλή κύληση των τροχών της ποόρτας, επίσης στην προηγούμενη ανακοίνωση, στο πεζούλι της πόρτας υπάρχει μία οπή, προφανως για να κλείνει η πόρτα από έξω με σχοινί, δειχνουν ότι το μνημείο ήταν επισκέψιμο.
ΕΜΠΕΔΟΤΙΜΕ και Φίλοι,
Τις απαντήσεις μπορεί να δώσει η μελέτη της Ιστορίας της Μακεδονίας.
Οι καταστροφές στον Τάφο,που δεν ήταν τότε 'πακτωμένος',έγιναν από τους
Γαλάτες του Βρέννου το 280 πΧ,όταν επέδραμαν,κατά δεκάδες χιλιάδες συν γυναιξί και τέκνοις στην Μακεδονία και στην υπόλοιπη Ελλάδα,με τελικό σκοπό να την εποικίσουν και όχι μόνον να την διαρπάσουν.Ηταν η πρώτη φορά μετά από διακόσια (200) χρόνια που βάρβαροι εισέβαλαν στην Ελλάδα.Πιστεύω πως δεν πρόλαβαν να συλήσουν τον κυρίως Τάφο,γιατί τους εμπόδισε η μη αναμενόμενη εξέγερση του Σωσθένη.Μετά το 279 πΧ ή,πιθανότερο,μετά το 273 πΧ,μετά την αποχώρηση του Πύρρου και των ολίγων Γαλατών του από τις Αιγές,ο νέος βασιλεύς της Μακεδονίας Αντίγονος Β΄Γονατάς ασφάλισε αποτελεσματικά τους βασιλικούς τάφους στην Βεργίνα (όπως απέδειξε ο Ανδρόνικος) και στην Αμφίπολη με τεράστιες επιχωματώσεις.Μόνο ένας Μακεδόνας βασιλιάς θα φρόντιζε μ΄αυτόν τον τρόπο γιά τους Μακεδονικούς Τάφους. Ο κίνδυνος των Γαλατών δεν είχε εκλείψει.Επί εξήντα (60) χρόνια διατήρησαν στην συνέχεια στην Θράκη το κράτος της Τύλης ή Θύλης που είχε σύνορο με την Μακεδονία στον ποταμό Στρυμόνα.Αυτοί είναι οι Γαλάτες που σχημάτισαν μακροβιότερο κράτος στην Μ.Ασία στην Αγκυρα και σ΄αυτούς απευθύνει την "Προς Γαλάτας Επιστολήν" ο Απόστολος Παύλος.Πραγματικά,"@πάντα παρατηρητική Virgi",το μυστικό κρύβεται στην εναπομείνασα μαρμάρινη πλάκα με τους ρόδακες στον Θ2.Αφαίρεσαν τις άλλες δύο της οροφής γιά να γίνει ο καταιωνισμός που έγραψε ο ΕΜΠΕΔΟΤΙΜΟΣ ώστε το χώμα να αντιστηρίξει τον Τάφο στις τεράστιες νέες ποσότητες χώματος. Ισως τότε χρειάστηκε να γίνει και η πλάγια ορθομαρμάρωση. Τεμαχίστηκε και απομακρύνθηκε ο Λέοντας και καλύφθηκε ο περίβολος.Ισως γι΄αυτό τον λόγο η λατύπη που βρήκε ο Δ.Λαζαρίδης βρέθηκε πολλά μέτρα μέσα στο χώμα.Χάρις στην νέα γιγάντια επιχωμάτωση και χάρις στους Γαλάτες διασώθηκαν τα μνημεία του Οικουμενικού Πολιτισμού.Αλλοιώς με τις αλλεπάλληλες μεταγενέστερες επιδρομές δεν θα βρίσκαμε σήμερα ούτε μία ψηφίδα από αυτό το ψηφιδωτό.Τώρα όμως το όνειρό μας μένει ζωντανό μαζί με την ελπίδα γιά νέες απίστευτες ανακαλύψεις.
@ioannis karagkiozis
όχι αν δεν πρόλαβαν να την ολοκληρώσουν, μάλλον κάτι συνέβη και τους αναχαίτισαν με επιχωμάτωση. Σκέψου: αποκολλημένες κεφαλές σφιγγών, αποκολλημένα και θριμματισμένα φτερά (αυτά ήταν ευκολότερο να τα σπάσουν), ελειμματικό πρόσωπο μιάς κόρης πεσμένο στο πάτωμα, κομμάτια επιστύλιου στο πάτωμα, ζημιά στο μωσαϊκό, σπασμένη μαρμάρινη θύρα με πολλά σπασμένα παρακείμενα τμήματα ένθεν και ένθεν της πόρτας (σημερινή ανακοίνωση).
Και μετά... βιαστική επιωμάτωση για διάσωση των όσων "την γλύτωσαν" και γιαυτό οι ακανόνοστες οπές στους Θ1 και Θ2, να γεμίσουν όσο γρηγορότερα και όσο καλύτερα.
Αυτό σαν υπόθεση πάντα αλλά πολλά ευρήματα δεν θα έχουμε από τάφο τόσο ταλαιπωρημένο....μακάρι να διαψευστώ!
Ο πόλος που φέρει το κεφάλι της σφίγγας δεν ταιριάζει στο σημείο που είναι οι σφίγγες τοποθετημένες καθώς είναι καμαρωτο το πρεκι της πρώτης θύρας διότι τα καμαρωτα πρεκια είναι αυτοφερομενα και δεν χρειάζονται υποστήριξη (μόνο τα οριζόντια έχει νόημα να υποστηριχθούν) και επιπλέον ακόμη και αν ο πόλος στο κεφάλι της σφίγγας στήριζε το καμαρωτο πρεκι θα έπρεπε η πάνω επιφάνεια του να είναι λοξη/φαλτση γεγονός που δεν το βλέπουμε. Άρα, οι σφίγγες προέρχονταν απο αλλού και τοποθετήθηκαν στην είσοδο του τάφου και ασχέτως αν υπήρχαν συμβολικού λόγοι η όχι για τον αποκεφαλισμο τους τα κεφαλιά σίγουρα δεν ταίριαζαν. Ενδεχομένως, και τα φτερά των σφιγγων αν ήταν προς τα πάνω δεν θα χωρουσαν και για αυτο πιθανόν να τα έβγαλαν πέρα πάλι απο πιθανούς συμβολισμούς λόγους. Σας θυμίζω ότι ο Λεφαντζης έχει σχεδιάσει στι σκίτσο του τάφου τα φτερά των σφιγγων να πηγαίνουν προς τα κάτω για να χωρέσουν.
Αγγελος
Πάντως σε τομή μήκους δύο μέτρων σε θάλαμο μήκους 4,5 μέτρων, δε βρέθηκε η αρχή σκάλας ή ράμπας, λογικά στην επόμενη τομή θα ξεκαθαρίσει το πράγμα.
@Effie
μπορεί να πήραν και τα δύο κεφάλια, χρησιμοποίησαν το ένα το οποίο και έσπασε (και γιαυτό δεν βρέθηκε) και πέταξαν το εφεδρικό στην άκρη (αυτό που βρέθηκε). Λίγο τραβηγμένο βέβαια αλλά δεν μπορώ να δεχτώ ότι φτιάξανε τις σφίγγες για να τις αποκεφαλίσουν αργότερα. Αυτό που με μπερδεύει είναι τα θραύσματα από τα φτερά που βρέθηκαν μαζί με το κεφάλι. Αν θυμάμαι καλά τμήματα των φτερών βρέθηκαν και μπροστά στις σφίγγες. Γιατί κάποιος που κατέστρεψε τα φτερά άφησε τα μισά επιτόπου και τα υπόλοιπα τα κουβάλησε 30μ πιο μέσα;
Αν είναι τελετουργική διαδικασία λέτε να έχει σχέση και ο κύκνος που λέγεται ότι βρήκαν;
Όπως και να έχει το Υπουργείο δίνει πληροφορίες με το σταγονόμετρο, περίεργη είναι επίσης η ώρα που επιλέχθηκε καθώς και το γεγονός ότι δεν συνοδεύεται από συνέντευξη τύπου. Εμένα προσωπικά αν και δεν είμαι συνομωσιολογος με εκνευρίζει
το ότι στο χώρο μπροστά από τις σφίγγες βρέθηκαν υπολείμματα των φτερουγών τους και μπροστά από τις καρυάτιδες υπολείμματα από το πρόσωπο και τα χέρια και δεδομένου ότι φαίνεται ότι τα υπόλοιπα θα βρεθούν στον τέταρτο χώρο κάτι σημαίνει.
Θεανώ ,
είμαι συνέχεια μαζί σου
( και προφανώς και εσύ ..μαζί μου). Μπράβο !
Ο/Η Evan Kass, ευχαριστώ για τα πολύ εμπεριστατομένα και με μάτι ενός δημιουργού η ιστορικου τέχνης, σχόλεια σου. Σε ένα σημείο θέλω και εγώ να τραβήξω την προσοχή σου όπως και η φίλη Ο/Η Θεανώ .
ο Αλέξανδρος ως βεβαιωμένος Ομηρικός και απόγων του Αχιλλέως ,( και του Ηρακλή).
Ως Ηρωας που διάλεξε συνέχεια την μάχη παρά την γρήγορη νίκη,... και επιστροφή στην πατρίδα γιά να χαρεί τα πλούτη και την εφήμερη δόξα , προτίμησε το Κλέος , Το Αφθητον Του Ελληνα Ηρωα ακριβώς όπως και ο Αχιλλεύς.
Και όπως και ο Αχιλλέας έτσι και αυτός θα προτιμήση τον ίδιο Τύμβο-ΣΗΜΑ ,, δηλαδή να μοιρασθεί το Ιερό Σήμα με τον Ηφαιστείωνα .
Και μόνο και μόνο γιά αυτήν την λεπτομέρεια όσοι τον αγαπούσαν θα θυσίαζαν πολλά γιά να εκπληρώσουν το καθήκον τους ως πρός την εκπλήρωση της επιθυμίας του,αυτοί οι εταίροι και στρατηγοί του πήγαν μέχρι τα πέρατα της γης νικώντας ΠΑΝΤΟΥ τους βαρβάρους που είχαν καταστρέψει την Αθήνα και την Ακρόπολη !
ετσι ολκληρώνεται με Ομηρικό τρόπο ο Κύκλος. και μόπως μας διάβασε η Θεανώ τον Καβάφη και την Ιθάκη , ετσι και αυτός ο Ηρωας ως και Αχιλλεύς αλλά και ως Οδυσσέας ταυτόχρονα θα ολοκληρώση τον αναγεννητικό ( διότι θα προσπεράση τον Αδη, τα Ιλλίσια πεδία προς τον δρόμο του γιά την συνύπαρξη με τους Ολυμπίους Θεούς )..κύκλο.
Ναι πράγματι έχει βρεθεί το υπέροχο κεφάλι της μιάς σφίνγγας, μήπως το δεύτερο να είανιαι στόν επόμενο χώρο??
η αυτό σημαίνει ότι κατστροφείς είχαν κάνει την είσοδό τους βανδαλίζοντας !?
I don't wish to repeat points I have made in this blog, so I point (whoever is interested) to my comment on page #7 by Embedotimos, "O TAFOS THS AMPHIPOLIS - TO PSHFIDOTO" I posted on October 17, 2014 at 6:03PM.
Among other things I mentioned then that the damage to the mosaic was likely done by the raiders, busting the marble door - as it now seems most likely.
Θα έλεγα ότι χρησιμοποίησαν το κεφάλι για να σπάσουν την πόρτα, αλλά τα φτερά ακυρώνουν αυτήν την σκέψη
@ΚΓΨ
Όταν έκαναν διορθωτικές επιχωματωσεις στους τάφους των προγόνων τους οι Μακεδόνες, τις έκαναν απο έξω και όχι μέσα στους τάφους τους! Πιστεύω ότι ο ταφος σφραγίστηκε απο την αρχή.
Αγγελος
@ Νίκος Κρητικός
Η «εργασία» ήταν τζάμπα τότε... πρίν από 2300 χρόνια.
Την δουλειά την έκαναν οι αιχμάλωτοι και οι καταδικασμένοι σε θάνατο...
Θα ήταν δε εκατοντάδες!
@ Zibi
Τα κεφάλια και τα φτερά των Σφιγγών ήταν ένθετα όπως και τα χέρια των Καρυάτιδων τα οποία φαντάζομαι ότι θα βρεθούν αργότερα...
Πιθανώς να βρεθούν και υπολοίματα του Λέοντα στο εσωτερικό.
Προσθέτω ότι κατά την γνώμη μου, όλα όσα έγιναν, έγιναν χρονικά πολύ σύντομα.
H προηγούμενη αναφορά μου στο θέμα του ψηφιδωτού αποτελούσε (και συνεχίζει να αποτελεί) μια απλή διαπίστωση και τίποτα περισσότερο!
Σαφώς και η πιο λογική εξήγηση είναι η "ασυνέχεια" στο περίγραμμα να οφείλεται στην φωτογραφική απεικόνιση που δόθηκε στη δημοσιότητα (πιθανά προέρχεται από συνένωση φωτογραφιών για να αποδοθεί στο σύνολό του το ψηφιδωτό ή / και από τη χρήση ευρυγώνιου φακού – η φωτογραφία πράγματι εμφανίζει αλλοιώσεις από καμπυλότητα)! Επίσης πολύ εύστοχη και η παρατήρησή της virgi για πιθανή παρέμβαση με κάποιο πρόγραμμα με σκοπό να απομακρυνθούν οι υποστυλώσεις και να φανεί στο σύνολό της η παράσταση!
Θεωρώ πως η χρησιμοποίηση των συγκεκριμένων συμβόλων στο περίγραμμα του ψηφιδωτού (ανεξάρτητα από την ευκολία ή μη της κατασκευής) δεν υποδεικνύει σε καμία απολύτως περίπτωση την καλλιτεχνική υστέρησή του σε σχέση με ψηφιδωτά της ίδιας περιόδου, αλλά απλά έχει να κάνει με το "είδος και τον προορισμό για του μνημείου" .
Η μορφή και το είδος των μέχρι τώρα ευρημάτων (σφίγγες, "Καρυάτιδες", Ρόδακες, ψηφιδωτό, μαιανδρικό περίγραμμα) αποτελεί μια "καθαρή και συμπυκνωμένη" εμφάνιση συμβόλων που απαντώνται σε διάφορα μνημεία και αρχαιολογικά ευρήματα (κτερίσματα, σαρκοφάγους, ψηφιδωτά, τοιχογραφίες) τα οποία σχετίζονται κυρίως με ένα γεγονός "τον Θάνατο" την κάθαρση και την μετάβαση στον κάτω Κόσμο.
Για παράδειγμα σε καλυκοειδή κρατήρα (520 - 505π.χ) του Ευφρόνιου (Ο θάνατος του Σαρπηδόνα) εκτός από τον ψυχοπομπό Ερμή παριστάνονται με πανοπλία και φτερά ο Ύπνος και ο Θάνατος να μεταφέρουν το σώμα του νεκρού.
Στις Κλαζομενιακές Σαρκοφάγους επίσης χρήση των ίδιων συμβολισμών (σφίγγες, διπλός μαίανδρος με ρόδακες)
http://www2.egeonet.gr/aigaio/Forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaid=4850&boithimata_State=true&kefalaia_State=true#chapter_5
The J. Paul Getty Museum Journal: Volume 9/1981 (Clazomenian Sarcophagus, 480 - 470 B.C.)
http://books.google.gr/books?id=K24mAgAAQBAJ&printsec=frontcover&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
Nassos Papalexandrou - A Clazomenian Sarcophagus in the Princeton University Art Museum
https://www.academia.edu/7125496/A_Clazomenian_Sarcophagus_in_the_Princeton_University_Art_Museum
Στην σαρκοφάγο της Σιδώνας. (γνωστή ως Σαρκοφάγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου)
http://www.istanbularkeoloji.gov.tr/web/27-106-1-1/muze_-_en/collections/archaeological_museum_artifacts/alexander_sarcophagus
καθώς και κάποιες πηγές σχετικές με την προέλευση και χρήση των μαιανδρικών συμβόλων:
William Henry - The grammar of the lotus
( https://archive.org/stream/grammaroflotusne00gooduoft#page/98/mode/2up)
(https://archive.org/stream/grammaroflotusne00gooduoft#page/350/mode/2up)
The Swastika, (by Thomas Wilson 1896), the earliest known symbol, and its migrations : with observations on the migration of certain industries in prehistoric times
http://www.gutenberg.org/files/40812/40812-h/40812-h.htm
https://archive.org/stream/theswastika00wilsuoft#page/n5/mode/2up
και τέλος μια ενδιαφέρουσα σελίδα για απλή κατανόηση του τρόπου σχηματισμού των μαιανδρικών παραστάσεων (μια που τόση κουβέντα για το αν είναι διπλός ή τριπλός)
http://gwydir.demon.co.uk/jo/greekkey/turns.htm
Με εκτίμηση και σεβασμό στις απόψεις των συνοδοιπόρων σ΄ αυτό το ταξίδι της αναζήτησης
Παναγιώτης
Νομίζω και το ΥΠΠΟ συνθέτει τα κομμάτια του puzzle που έχουμε, και σύντομα θα μας δώσουν μιά εξήγηση. Αν ήταν απλή σύληση δεν θα είχαμε τέτοια ευρήματα. Έστω και αν η μόλις ανακοινωθείσα κεφαλή δεν ανήκει στη σφίγγα (ήταν η πρώτη μου αντίδραση όταν είδα τη φωτογραφία, ότι είναι η κεφαλή της μιάς κόρης), τα σπασμένα φτερά με μέσα-έξω κομμάτια τους, η βλάβη στο μωσαϊκό και όλα μαρτυρούν εσκεμμένη -να το πω αλλιώς- καταστροφική παρέμβαση. Οι τυμβωρύχοι περνούν, σπάνε ότι χρειάζεται για να φτάσουν στη λεία τους, παίρνουν τα πολύτιμα αντικείμενα, αλλά δεν χάνουν την ώρα τους να σπάνε μάρμαρα και αγάλματα. Άρα....
Για εκ πρόθεσης καταστροφή θεωρώ ότι πρόκειται.
Αν όλο αυτό είναι αποτέλεσμα βανδαλισμού, οι βάνδαλοι κατέστρεψαν και το δάπεδο στα δυτικά του θαλάμου;
ειναι πολυ περιεργο..το κεφακι δειχνει σαν να εχει κοπει με ακριβεια..επισης αν το βανδαλισανε πως εγινε?κοψανε το κεφαλι συριζα και το αφησανε ησυχα κατω?δεν ειναι περιεργο που σωζεται ετσι?κανονικα αν ηταν βανδαλισμος θα επρεπε να εχει πεσει κατω βιαια..
Είναι πολύ εμφανές ότι το κεφάλι της σφίγγας χρησιμοποιήθηκε για την παραβίαση της πόρτας..Συγγνώμη αλλά ο τάφος πρέπει να είναι καρα-συλημένος...
@ Effie
Δεν πρόκειτε για τυμβωρύχους. Οι τυμβωρύχοι –έχω γνωρίσει κάποιους στο παρελθόν- όπως σας ανέφερα, κυριολεκτώ: Είναι σιχαμερά ποντίκια...
Και τα φτερά τότε πως έφτασαν εκει? Και αυτά για την πορτα? Κάτι δεν κολλαει.
Θεανώ,
Δυστυχώς εσκεμμένη καταστροφική παρέμβαση έγινε στον τάφο, είναι η μόνη κατ'εμέ λογική εξήγηση. Δεν ξέρω αν χρησιμοποίησαν την μια κεφαλή για να σπάσουν την πόρτα και "τη γλύτωσε" η άλλη, αλλά τα σημεία υποδεικνύουν αυτό... Δεν πρόκειται για ανέπαφο αλλά για ταλαίπωρο, ημικατεστραμμένο τάφο, που κάποιοι προσπάθησαν να προστατέψουν πριν τον "αποτελειώσουν". Δώστε μου πιό αισιόδοξες πειστικές όμως αποδείξεις και θα τις ασπαστώ.
Παιδιά διαβάστε την ανακοίνωση το κεφάλι της Σφίγγας ειναι ένθετο που σημαίνει δεν έχει σπάσει απο το υπόλοιπο κορμί έχει απλά αποσπασθεί. Το σήκωσαν και βγήκε.
@themistocles yaveris
όχι δεν ήταν τυμβωρύχοι, ήταν εσκεμμένοι καταστροφείς, Αλλά αυτό δε σημαίναι ότι άφησαν ανεπαφο τον ταφικό θάλαμο, αν έφτασαν και σ'αυτόν (η σπασμένη πόρτα κάτι υποδεικνύει).
ειναι ΑΔΥΝΑΤΟ με το κεφάλι μιας μαρμάρινης σφίγγας να σπάσεις μια μαρμάρινη πόρτα πάχους 16εκ.!και το κεφάλι να παραμείνει ακέραιο !
@effie
Χωρίς καμία πρόθεση για "κόντρα" νομίζω ότι και η θεωρία της βεβήλωσης πάσχει γιατί αν ήθελαν να βεβηλώσουν το μνημείο θα τα κατέστρεφαν τελείως και τα κεφάλια των Σφιγγών και το ψηφιδωτό.Δεν έχει λογική να τα αφήσουν σε τέτοια "καλή" κατάσταση.
Προφανώς και δεν είναι ούτε σημάδι τυμβωρυχίας αλλά ούτε και βανδαλισμού.
Η μετακίνηση του κεφαλιού έγινε ως τελετουργική πράξη.
Εμένα με απασχολεί αυτή η φωτό από το υπουργείο.
http://www.yppo.gr/2/g2001.jsp?mult_id=15242
Αν δεν κάνω λάθος απεικονίζει το κομμάτι της θύρας "όπως βρέθηκε" Δεν βρίσκεται όμως στο πάτωμα, αντιθέτως "πατάει" με κλίση πάνω σε χώματα που δείχνουν διαστρωμάτωση (σαν να είναι απείραχτα από τους ανασκαφείς). Δεν μπορώ να καταλάβω πως βρέθηκε με χώμα και από κάτω του και από πάνω του.
Καμιά ερμηνεία/παρατήρηση;
Αν οι τυμβωρυχοι βρήκαν χρυσό σιγά μην τους ενδιαφέρει ένα κεφάλι, αλλά και πάλι τα φτερα? Αυτά τι γυρεύουν εκει?
Μπορεί να υπολογίσει κανείς, με τα όσα στοιχεία έχει δώσει έως τώρα το ΥΠΟ, έως πού έχει φτάσει η αποχωμάτωση του τετάρτου θαλάμου;
Λίγο ετεροχρονισμένα παραθέτω το λινκ από τα Καλίνδοια στα οποία αναφέρθηκα χθες, ως μια εναλλακτική εκδοχή σε περίπτωση που δε βρεθεί ράμπα ή σκάλα και συνεχίζεται υπογείως το μνημείο.
http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=19948&era=2&group=9
Και τα κεφάλια και τα φτερά ήταν ένθετα. Άρα μπορεί να αποσπάσθηκαν και να χρησιμοποιήθηκαν για το σπάσιμο της θύρας. Ο πόλος της σφίγγας άλλωστε στην κορυφή του φέρει εμφανή σημάδια φθοράς. Προφανώς δεν θα χτυπούσαν την πόρτα με τη μύτη της αλλά με την κορυφή του κεφαλιού.
παρα πολυ ομορφο..
αυτο που εχει πανω στο κεφαλι της,δεν δενει αρχιτεκτονικα με την εισοδο..απο πανω ειναι τοξο ενω αυτο πανω στο κεφαλι της ειναι επιπεδο...
@Schoumi
Πολύ σωστή παρατήρηση! Η οποία επιβεβαιώνει τα όσα ισχυρίζομαι!
@ Effie
Δυστυχώς θα αντικρίσουμε εκτεταμένες καταστροφές και πιθανόν διασκορπισμένα και τα οστά των «ενοίκων» όπως τους ονομάζουν.
Πάντως, η αρχαιολογική μελέτη των ευρημάτων, ακόμα και των κατεστραμένων στοιχείων, πιστεύω πως θα φωτίσει πολλές άγνωστες ιστορικές στιγμές της Μακεδονίας.
Iωάννη Καραγκιόζη:
Δεν με ενοχλεί καθόλου η κόντρα, προσπαθούμε να καταλάβουμε τι συνέβη. Καταλήγω σε ΗΜΙΤΕΛΗ καταστροφή, δεν πρόλαβαν να αποτελειώσουν το έργο τους. Τώρα γιατί κυκλική καταστροφή στο μωσαϊκό, δε γνωρίζω, ίσως κάποιο αντικείμενο πέφτοντας με φόρα (επί σκοπώ) απέσπασε απέσπασε τμήμα του κεντρικού μωσαϊκού (θυμήσου το ΥΠΠΟ: δεν έγινε από φυσικά αίτια). Αν προλάβαιναν, θα το επιχαν αποτελειώσει.
Σπάνε τα φτερά και τα διασκορπίζουν, σπάνε την πόρτα, σπάνε τμήματα από το επιστύλιο. Τώρα το κεφάλι: είναι πράγματι από τη σφίγγα ή από κάτι άλλο παραμέσα και το αποσπάσανε πετώντας το κάτω; θα δείξει.
Πάντως κάτι τους εμπόδισε να αποτελειώσουν το έργο τους, και η μετέπειτα σφράγιση πρέπει να έγινε γρήγορα και προστατευτικά από πρόχειρες οπές σε Θ1, Θ2. Ίσως βρήκαν την πλάκα με το ρόδακα πεσμένη και τη στερέωσαν ως σκαλωσιά για ταχύτερη επιχωμάτωση.
Δυστυχώς η λογική μου καταλήγει σε απαισιόδοξα συμπεράσματα
Ας μείνουμε λίγο σ'αυτό καθαυτό το πρόσωπο της σφίγγας ..Όμορφα σμιλεμένο, με φορά προς τον επισκέπτη, σχεδόν ανέκφραστο, με σαρκώδη χείλη, με πόλο που συναντάται νομίζω για 2η φορά μετά τη σφίγγα που βρέθηκε στα Σπάτα.
Όλες οι γυναικείες μορφές (σφίγγες -καρυάτιδες- Περσεφόνη) μοιάζουν μεταξύ τους και τείνουν-προσωμειώνουν με τη μορφή του Αλέξανδρου.
Το πιο πιθανό σενάριο όσον αφορά το τι συνέβη, είναι ότι ο τάφος-μνημείο ήταν επισκέψιμο, υπέστη σύληση και κάποιος προσπάθησε να το σώσει από την ολική καταστροφή, μπαζώνοντας ότι είχε απομείνει.
Τα κεφάλια, τα κομμάτια των φτερών, δεν ήταν όλα μαζεμένα σε ένα σημείο, αλλά διάσπαρτα ..δείγμα ότι η επιχωμάτωση έγινε βιαστικά προς αποφυγήν χειρότερων βανδαλισμών και καταστροφών.
Ούτε ο νεκρικός θάλαμος θα είναι ανέπαφος, απλά αποκλείεται να βρεθούν χρυσές λάρνακες η άλλα πολύτιμα αντικείμενα.
Οι εικόνες βοούν ότι υπήρξε όχι μία, αλλά αρκετές προσπάθειες να θαφτεί για πάντα...και ότι έμεινε το οφείλουμε σ'αυτόν που με πολλούς εργάτες και με σεβασμό προς το νεκρό, θέλησε να το εξαφανίσει για πάντα.
Μακάρι όλες οι καταστροφές να μας αφήσουν τα ευρήματα σε τέτοια άριστη κατάσταση
Ακόμη δεν μπορώ να καταλάβω ποιά ήταν η ανάγκη της επιχωμάτωσης του Μνημείου, εάν πιο μπροστά αυτό είχε πέσει θύμα τυμβωρύχων ή βανδαλιστών! Να προστατέψουν, εκ των υστέρων, τι;
Εκτός και εάν αυτό έγινε κατά τον χρόνο της κατασκευής του και μετά ο Δεινοκράτης το επιχωμάτωσε, προκειμένου να το προστατέψει.
Σε αυτήν την περίπτωση, αυτός που έχει ταφεί μέσα, είναι "άθικτος"!!!
Προσωπική άποψη, το κεφάλι είναι από άλλη Σφίγγα. Ίσως παίζει και το σενάριο οι σφιγγες να κοιτούσαν η μια την άλλη και από πάνω να υπήρχε κάποια πλάκα.πιστεύετε ότι έτσι θα χωρούσαν τα κεφαλια?
φαίνεται πλέον πιθανότερο να μη πρόκειται για ταφικό μνημείο αλλά για λατρευτικό (Διόνυσος, Ορφέας, Θράκη). Το ψηφιδωτό έχει σχετικό θέμα. Η Αμφίπολη είχε τα χρήματα να το κατασκευάσει πριν κατακτηθεί από το Φίλιππο. Πως και γιατί καταστρέφεται είναι ένα ερώτημα, όπως και ποιοι το επίχωσαν για να το προστατέψουν
@εμπεδότιμε
Νομίζω ότι ήρθε η ώρα για την δεύτερη προσπάθεια αποσυμβολισμού στην οποία αναφέρθηκες πριν από λίγες μέρες.
@magica
Πιθανόν λοιπόν να συμβαίνει αυτό που υπέθεσα στο προηγούμενο Post, η κεφαλή κόρης με "πόλο" όπως λέει το ΥΠΠΟ να ανήκει σε άλλο άγαλμa στο χώρο ή παραμέσα. Συμφωνώ με αυτό δεν "μου κολλάει" η κόρη με πόλο στη σφίγγα, και σωστά, δεν χωράει στο άνοιγμα,εκτός αν υποθέσουμε καθίζηση της θόλου από χώματα και σεισμούς. Αλλά εννοιολογικά δεν βγάζει νόημα...
Νομίζω ότι θα βρούμε και τα χέρια των Καρυάτιδων πιο χαμηλά..,Οι τυμβωρύχοι πρέπει να δοκίμασαν τα πάντα για να παραβιάσουν την μαρμάρινη πόρτα. Κεφάλια , Φτερά , Χέρια..
Zibi +1
Η επιφάνεια θραυσμού/αποκοπής του κεφαλιού της ανατολικής σφίγγας φαίνεται πολύ καθαρά στο http://2.bp.blogspot.com/-pEKA8oeC8r8/VA2zU5jdmaI/AAAAAAAAJOk/2oVkmk8mxKI/s1600/presidente.png. Αλλά το μέγεθος του κεφαλιού που βρέθηκε ταιριάζει με το μέγεθος του σώματος; Αρχαιολόγος δεν είμαι και σέβομαι την ανακοίνωση που λέει ότι πρόκειται για το κεφάλι της σφίγγας, αλλά μοιάζει λίγο παράταιρο.
ΥΓ. Το ιστολόγιο είναι πολύ κατατοπιστικό, συγχαρητήρια.
http://amfipolinews.blogspot.gr/2014/10/blog-post_450.html
Πώς φαίνονταν οι σφίγγες
zibi,
Σκέψου: όλοι θέλαμε ένα μνημείο άθικτο, όμως άλλα δείχνουν τα δεδομένα. Όσο και να θέλουμε να υποθέσουμε ότι όλα αυτά έγιναν ως μέρος ενός τελετουργικού, δε βγάζει νόημα. Τμήματα του λέοντα χύδην στις επιχωματώσεις, τμήματα φτερών των σφιγγών μέσα-έξω, χέρια και τμήμα κεφαλής που λείπουν από κόρες, πεσμένα επιστύλια, μωσαϊκό με ανεξήγητη ζημιά κεντρικά, κεφάλι από κόρη "χύμα " στον Θ3... δε βγάζει νόημα να τα έκαναν ο χρόνος και τα τελετουργικά... Υπάρχει ανθρώπινη παρέμβαση εδώ.
Αλλά θα μας πει και το ΥΠΠΟ την άποψη του σύντομα. Μακάρι να έχω άδικο!
Συμφωνώ με την σκέψη της Εffie η οποία πατάει σε λογικότατη εξήγηση. Με ποιο τρόπο βρέθηκε το κεφάλι της σφήκας από τον πρώτο θάλαμο στα χώματα του τρίτου θαλάμου?Καταστροφική επιδρομή έχει γίνει στον τάφο που υποδηλώνει εχθρική μανία.
@Cal gul
Θα σε παρακαλούσα να ξανασκεφτείς την θεωρία σου περί χρησιμοποίησης της κεφαλής της Σφίγγας ως εργαλείου για το σπάσιμο της θύρας.
Ποιός τυμβωρύχος θα μετέφερε από την είσοδο του Μνημείου την κεφαλή τόσα μέτρα (βάρους μερικών δεκάδων κιλών), προκειμένου να την χρησιμοποιήσει για να σπάσει την θύρα; Θα έβρισκε κάτι πολύ πιο χρηστικό και ελαφρύ!
Επαναλαμβάνω το ότι η κεφαλή βρέθηκε σε σχεδόν άριστη κατάσταση! Εάν χτυπούσαν με αυτήν την πόρτα (η οποία έχει απίστευτο πάχος), θα είχε υποστεί τεράστιες φθορές!
Ασχετο: Αυτό το "Αποδείξτε το ότι δεν είστε ρομπότ", με την αναγραφή των δύο λέξεων είναι ότι πιο ...σπαστικό υπάρχει!
ΥΓ: Εμπεδότιμε, ίσως ήρθε η ώρα να σκεφτείς σοβαρά αυτό που σου πρότεινα! Να μεταφέρουμε το μπλόγκ σε μια κανονική ιστοσελίδα!
@yannis D
και οι "πόλοι" που προεξέχουν; υπάρχουν σφίγγες με πόλους; πάντως για να το ανακοινώσει το ΥΠΠΟ μάλλον υπολογίζει ότι η βάση της σφίγγας "κουμπώνει" στο κεφάλι.
Δεν αποκλείω πάντως η "κομμένη κεφαλή" να ανήκει σε κάποιο άλλο άγαλμα του τάφου που θα βρούμε τμήματα του σε λίγο
@karyatida62
σε παρακαλώ να διαβάσεις όλα τα σχόλια από την αρχή σήμερα και πιθανόν θα βρεις την απάντηση.
Οι δύο σφίγγες φαίνεται να στήριζαν κάποτε κάτι από κοινού. Είναι αντικρυστά μεν, αλλά δεν έβλεπαν η μία την άλλη. Αν τις φανταστούμε και με τα φτερά τους και τα κεφάλια να κοιτούν προς τα έξω στηρίζοντας κάτι, η εικόνα θα ήταν εντυπωσιακή. Τι, όμως, μπορεί να στήριζαν; Μία κλίνη; Ένα βωμό; Κάτι άλλο; Έχουμε κάπου αλλού σφίγγες σε τέτοια παράθεση να στηρίζουν κάτι; Το ποια ήταν η χρήση τους πριν μπουν στην είσοδο του τάφου είναι ένα μυστήριο, που ελπίζω οι αρχαιολόγοι να λύσουν σύντομα, ώστε να διαφωτιστούμε και εμείς!
Από μια πρόχειρη ματιά φαίνεται πως η κεφαλή της Σφίγγας δεν χωρούσε εξαρχής στην παρούσα σύνθεση...αναρωτιέμαι μήπως είναι πιθανό αμφότερες οι Σφίγγες να κοσμούσαν τον προσωρινό τάφο του Αλεξάνδρου στη Μέμφιν ή αργότερα το μαυσωλείο του στην Αλεξάνδρεια και αργότερα με εντολή Πτολεμαίου να μεταφέρθηκαν στην Αμφίπολη και για λειτουργικούς ή/και συμβολικούς λόγους να αποκεφαλίστηκαν;
καρυατιδα62
Δεν επέκλεισα η κεφαλή να είναι από άλλο άγαλμα αλλού στο μνημείο. H zibi θεωρεί ότι τα σημεία που βλέπουμε έχουν λογική ερμηνεία με κάποια σημασία. Ας μην αποκλείσουμε και αυτή την περίπτωση.
Θα μας πουν οι ανασκαφείς, δεν χρειάζεται πόλωση, μια γνώμη εξέφρασα, και είπα ότι θα πειστώ πως δεν είναι σωστή με επιχειρήματα. Εντάξει, η zibi εχει τα δικά της. Γνώμες εκφράζουμε, δεν είμαστε μάντεις. Ίσως η zibi να έχει δίκιο, και ας καταλήγω εγώ σε άλλα συμπεράσματα. Θα μάθουμε σύντομα
@πνα ανάλογα με τη ερμηνεία του ψιφηδωτού (έχω γράψει αλλού για τις αμφιβολίες που δημιουργεί)μπορείς να φτιάξεις και ανάλογα σενάρια
@Effie
Κανείς δεν διεκδικεί το αλάθητο για τον εαυτό του. Προς Θεού (και μάλιστα του Μέγα)!
Απλές υποθέσεις κάνουμε όλοι, βασιζόμενοι στην λογική μας και στα ευρήματα! Τα πάντα ρει, εξάλλου!
ΥΓ: Ο Zibi!!
@magica
Ευχαριστώ. Το είδα νωρίτερα μονταρισμένο και δεν μου καλοκαθόταν. Το μοντάρισα μόνος μου και πάλι δεν μου στρώνει καλά. Η φωτο που ανέβασε το aμfipolinews είναι πολύ καλύτερη.
Όπως προκύπτει από την συγκεκριμένη τομή, εδώ υπήρχε δάπεδο από πωρόλιθους, που έφεραν λευκό επίχρισμα. Εκατέρωθεν του κατωφλίου εντοπίστηκαν, κατά χώραν, οι πωρόλιθοι του δαπέδου.
βέβαια οι σφίγγες (μετά την εύρεση της κεφαλής δεν παρουσιάζουν τίποτε το αιγυπτιακό. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι έιναι καθαρά δημιούργημα της Αμφίπολης (μη ξεχνάμε ότι έχουν βρεθεί προ-μακεδονικά νομίσματα Αμφίπολης με σφιγγες
Καλησπέρα σας,
πριν από αρκετές δημοσιεύσεις είχα γράψει σχετικά με την περίεργη γεωλογική σύνθεση των χωμάτων όπως φαίνονταν γύρω από τον περίβολο και είχα αναφέρει πως η απόθεση έτσι όπως φαινόταν από τις φωτογραφίες δεν μπορεί να ήταν τεχνητή επιχωμάτωση αλλά φυσική - ενδείξεις φυσικής επιχωμάτωσης υπάρχουν και στον παρακείμενο λόφο-πυραμίδα όπου η μεριά προς τον τύμβο Καστά φαίνεται σημαντικά επιχωματωμένη. Έχω αρχίσει και πιστεύω πως την περίοδο που ο Στρυμώνας ήταν πλωτός, κάποιο σεισμικό γεγονός μπορεί να μπλόκαρε την έξοδο της αρχαίας λίμνης προς την θάλασσα και η περιοχή να πλημμύρισε κατακλύζοντας με νερά και τον τύμβο Καστά. Σε μια τέτοια περίπτωση και με απότομη άνοδο της στάθμης της λίμνης δεν αποκλείεται να υπήρξε εισχώρηση υδάτων από την είσοδο του τύμβου ο οποία παρέσυρε τα κεφάλια και τα φτερά των Σφιγγών και έσπασε την πόρτα του 3ου θαλάμου γεμίζοντας παράλληλα τους θαλάμους με λάσπη. Η σταδιακή δε αποστράγγιση των υδάτων μπορεί να είναι και η αιτία της συμμετρικής κυκλικής καταστροφής του δαπέδου. Εξηγεί ακόμα και την εύρεση τμημάτων του Λέοντα σε απόσταση από τον τύμβο.
Στην συνέχεια η φραγμένη δίοδος υπερχείλισε και άρχισε σταδιακά να διευρύνεται με αποτέλεσμα την αποστράγγιση της λίμνης.
Ένα τέτοιο γεγονός θα δικαιολογούσε επίσης την απουσία αναφορών για το μνημείο το οποίο χάθηκε από τα μάτια του κόσμου για αρκετό χρόνο μέχρι την αποστράγγιση της λίμνης.
Δημήτρης
Εγώ, ωστόσο, περιμένω, με πολύ μεγάλη αγωνία, την επόμενη ανάρτηση του Εμπεδότιμου..
Και επειδή γνώριζε ότι σήμερα το βράδυ θα υπάρξει νέα ανακοίνωση του ΥΠΟ, έχω την εντύπωση ότι από στιγμή σε στιγμή θα έχουμε νέα ανάρτηση, την οποία αυτή την ώρα μελετάει και επεξεργάζεται!
..μέχρι τώρα, 11:22, είμαστε στο διαδίκτυο, επιμένουμε, υποθέτουμε, εικάζουμε, ενημερώνουμε, ελπίζουμε και ..περιμένουμε..και όλα τούτα, χάριν της σοβαρότητας του Εμπεδότιμου, αλλά και των σοβαρών ανθρώπων που γράφουν και παρακολουθούν αυτόν τον ιστοχώρο .. χαίρομαι πατριώτες (παραλίγο να πω "συνέλληνες")..
@Somis
αυτό είναι και όλα τα "λεφτά" (ας μου επιτραπεί η έκφραση) σε αυτό το ταξίδι!
Ποιός ο λόγος που δεν μας αποκαλείς συνέλληνες; Δεν το κατάλαβα!
Zibi εάν υποθέσουμε ότι οι σφίγγες ζυγίζουν 1εναμιση τόνους έκαστη και τα κεφάλια ζυγίζουν και αυτά ορισμένες δεκάδες κιλά όπως πολύ σωστά λες τότε μιλάμε για ένα όγκο πολύ σκληρού μαρμάρου το οποίο είναι δύσκολο να υποστεί φθορές. Δεν λέω απόλυτα ότι η κεφαλή έσπασε την πόρτα , απλά είναι ενδεικτικό το η ύπαρξη της δίπλα στην πόρτα είναι πολύ σοβαρή ένδειξη ότι χρησιμοποιήθηκε ή δοκιμάστηκε για αυτό τον σκοπό. Δεδομένου οτι μεσολαβούν δυο διαφραγματικοί τοίχοι με πωρόλιθους 150 κιλών μέχρι την τον τρίτο θάλαμο αποκλείεται η μεταφορά αυτής της βαριάς κεφαλής μέσω μιας φυσικής αιτίας. Εκεί πήγε με ανθρώπινα χέρια. ΟΙ τυμβωρύχοι δεν κουβαλούσαν για πλακα…δεκάδες κιλά εάν δεν είχαν σκοπό να τα χρησιμοποίησαν ως πολιορκητικούς κριούς.
Υπάρχει μια περίπτωση να μην είναι η κεφαλή της σφίγγας και να πρόκειται για ένα κεφάλι μιας δίδυμης σφίγγας που θα βρούμε στον τρίτο θάλαμο..αλλα η ανακοίνωση είναι ξεκάθαρη..Σίγουρα θα έχουν κάνει τις απαραίτητες μετρήσεις…και αναλύσεις…Το ΥΠΠΟ δεν μας έχει συνηθίσει σε τέτοια λάθη μέχρι τώρα..
Το κεφάλι βρέθηκε 15cm μακρυά από το κατώφλι της θύρας. Αυτό δεν είναι ένδειξη ότι υπήρχε πρόθεση να χρησιμοποιηθεί για το σπάσιμο της θύρας; Αν κάποιος ήθελε να συμμαζέψει τα βανδαλισμένα πιστεύετε ότι το κατώφλι ήταν το πλέον κατάλληλο μέρος να τα βάλει ή κάποια γωνιά στην άκρη;
Για μένα αυτό το κεφάλι στο σημείο που βρέθηκε δείχνει εμφανή σύλληση, όσο και αν δεν το θέλω αυτό. Η μόνη διαφορετική εκδοχή που μπορώ να δικαιολογήσω είναι κάποιο τελετουργικό. Ξέρει κανείς κάτι σχετικό με τελετουργίες που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τα ευρήματα της παρούσας φάσης;
Αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τυμβωρυχία πόσο χρόνο και κόπο (που δεν ξέρω αν διέθεταν) ξόδεψαν οι τυμβωρύχοι να κατεβάζουν τα κεφάλια από τόσο ύψος για να τα χρησιμοποιήσουν σαν πολιορκητικό κριό?
@zibi
Συγγνώμη για το "η" έπρεπε να γράψω ο/η, δεν ξέρω πως μου κόλλησε το "η", αναιρείται πάραυτα.Οι κεφαλές των σφιγγών ήταν ένθετες, το οποίο σημαίνει ότι για να βγουν δεν χρειαζόταν "χειρουργικό" σπάσιμο, αλλά έντεχνη αφαίρεση με λίγη προσπάθεια. Ας το πάρουμε ανάποδα, όπως θες εσύ: αφαιρούν τις κεφαλές και τις τοποθετούν για λόγους συμβολικούς στον Θ3 (υποθέτοντας ότι η βρεθείσα κεφαλή είναι πράγματι της σφίγγας. και ότι θα βρεθεί η 2η). Τα φτερά τα αφαιρούν και αυτά, ένθετα είναι,αλλά ποιός συμβολισμός υπαγορεύει άλλα κομμάτια στον Θ1, άλλα στον Θ3; γιατί βρήκαν τμήματα του λέοντα στις επιχωματώσεις του Θ1;
η πόρτα είναι σπασμένη σε πολλά κομμάτια, και οι παρακείμενοι λίθοι έχουν εντελώς υποχωρήσει- οβίδες; ΟΚ.Η βλάβη στο μωσαϊκό; τελετουργικός βωμός καταμεσίς του υπέροχου μωσαϊκού; ΟΚ και αυτό.
Αλλά όλα μαζί δεν μοιάζουν να δείχουν "απείραχτο" τάφο, εκτός και αν οι κατασκευαστές είχαν κάποιες περίεργες συνήθειες σχετικά με αγάλματα τουλάχιστον.
Δεν ξέρω τι να πω, ειλικρινά. Εύχομαι να φανεί ότι πρόκειται για ασύλητο τάφο. Και ως εδώ. Δεν επιμένω για τίποτε.
Η ανασκαφή θα μας πει. Φαίνεται ότι ίσως πλησιάζουμε στον ταφικό θάλαμο. Και πάλι, θα δείξει.
@Cal Gul
το λες και μόνος σου : "ΟΙ τυμβωρύχοι δεν κουβαλούσαν για πλακα…δεκάδες κιλά εάν δεν είχαν σκοπό να τα χρησιμοποίησαν ως πολιορκητικούς κριούς".
Για φαντάσου, λοιπόν, να κουβαλούν την κεφαλή, προκειμένου να την χρησιμοποιήσουν για να σπάσουν την πόρτα, όταν θα μπορούσαν να την σπάσουν πολύ πιο εύκολα με βαριοπούλες π.χ. που ήταν πολύ πιο ελαφριές και πολύ πιο αποτελεσματικές!
@Θεανώ,
η ανακοίνωση λέει ότι η κεφαλή βρέθηκε "Σε βάθος 0,15μ. από την επιφάνεια του κατωφλίου" και όχι σε απόσταση 15 cm μακριά από το κατώφλι της θύρας!
Μπορεί κάποιος να εξηγήσει με απλά λόγια αυτο το κομμάτι της ανακοίνωσης, όπως και τι ακριβώς δείνχει η 4η φωτό;
"Εκατέρωθεν του κατωφλίου εντοπίστηκαν, κατά χώραν, οι πωρόλιθοι του δαπέδου. Στην ανατολική πλευρά της τομής το δάπεδο φαίνεται ότι έχει υποστεί καθίζηση, ενώ δυτικότερα το δάπεδο είναι κατεστραμμένο και οι λίθοι του πεσμένοι στο εσωτερικό της τομής (φωτο 4)".
Δεν καταλαινω αυτο με τους "πεσμένους" πωρολιθους. Πεσμένους απο πού; Αφού στο δάπεδο ήταν...
@ Δημήτρη
ωραία η εκδοχή σου όμως έχω την εντύπωση ότι το υψόμετρο του λόφου είναι γύρω στα 90μ. Αν είχε φτάσει το νερό σε αυτό το υψόμετρο τότε η λίμνη που θα δημιουργούσε θα είχε φτάσει μέχρι την πόλη των Σερρών!!!
@Planet
αυτό είναι ένα ερώτημα το οποίο πρέπει να απαντηθεί.. Έχω και εγώ την ίδια "σύγχυση" με σένα και είναι το μόνο που με απασχολεί από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης του ΥΠΟ!
Zibi έχεις καμία θεωρία πως και γιατί βρέθηκε το κεφάλι της σφίγγας στον τρίτο θάλαμο;
ισως απλα στην απειλη καταστροφης απο καποια επερχομενη δυναμη τελικα τα κεφαλια και τα φτερα βγηκαν για να προστατευτουν ..ισως να θεωρηθηκαν ιερα η πιο πολυτιμα..σε σχεση με το υπολοιπο σωμα..
τα σωματα των σφιγγων και των καρυατιδων ειναι ανεπαφα..αν ηταν βανδαλισμος η ηταν πολυ μα πολυ βιαστικος η απλα δεν προλαβε να γινει..σιγουρα η μη αναφορα του μνημειου σε καμια πηγη υποδεικνυει οτι υπηρξε γενικοτερο πλανο αποκρυψης και οτι ηταν κατι πολυ σημαντικο ..
@Θεανώ
Από το δελτίο τύπου :"Σε βάθος 0,15μ. από την επιφάνεια του κατωφλίου εντοπίστηκε και αποκαλύφθηκε το μαρμάρινο κεφάλι Σφίγγας."Δεν αναφέρει σε πόση απόσταση από το κατώφλι.
Επίσης από το δελτίου τύπου : "Το Σάββατο (18/10) και τη Δευτέρα (20/10) προχώρησε η ανασκαφή σε όλη την επιφάνεια στο εσωτερικό του τέταρτου χώρου (4,5Χ6μ.) και σε βάθος μέχρι 5,20 μ. από την κορυφή της θόλου."
Αν θυμάμαι καλά ο τέταρτος χώρος έχει πάνω από 7 μέτρα ύψος,γεγονός που σημαίνει ότι έχουμε (με αρέσει το έχουμε είναι σαν να είμαστε όλοι μαζί εκεί) σχεδόν ή πάνω από 2 μέτρα ακόμα μέχρι να φτάσουμε στο πάτωμα του χώρου.Άρα θεωρώ ότι το κεφάλι και τα φτερά,για το οποία δεν έχουμε σημερινές φωτογραφίες, "έφτασαν" μέχρι εκεί όχι από τυμβωρύχους (θα τα έκλεβαν) ούτε από βανδάλους (θα τα κατέστρεφαν ολοκληρωτικά),αλλά από κάποιους που είχαν επιφορτιστεί με την ασφάλεια του τάφου.
Περιμένω με αγωνία την άποψη του αγαπητού Εμπεδότιμου.
@Cal Goul
Ναι, έχω και το έχω γράψει παραπάνω.. Για να μην σε βάζω στη διαδικασία να ψάχνεις, το αντιγράφω εδώ και πάλι:
"Ίσα, ίσα το αντίθετο συμβαίνει! Άλλη μια απόδειξη ότι ο τάφος ΔΕΝ είναι συλημένος! Οι διαστάσεις του κεφαλιού δεν "χωράνε" πάνω στο κορμί της Σφίγγας, σε σχέση με το την θολωτή είσοδο, την οποία προστάτευαν!
Άρα, αφαιρέθηκαν προτού ολοκληρωθεί το σφράγισμα της εισόδου, γιατί αλλιώς δεν θα χωρούσαν εκεί! Και αυτό φυσικά έγινε για να "πείσουν" τους τυμβωρύχους ότι το μνημείο έχει συληθεί"!
@planet @zibi
μπορεί οι λίθοι να ήταν ένθετοι, "κουμπωμένοι" μεταξύ τους ώστε να σχημάτιζαν δαπεδο και να "ξηλώθηκαν" λόγω της παρακείμενης καθίζησης εδάφους ώστε να φαίνονται ριγμένοι ή πεσμένοι, επειδή το έδαφος έχει καθιζήσει. Ίσως.
Μετέχοντας για πρώτη φορά ενεργά σ΄αυτό το φιλόξενο και τόσο ενδιαφέρον blog, όπου οι σκέψεις και παρατηρήσεις όλων σας μου κρατούν συντροφιά κατά τη διάρκεια αυτής της "αποκάλυψης" θα ήθελα τη βοήθειά σας σε μια πιθανότατα λαθεμένη παρατήρησή μου.
Καθώς το Υπουργείο δεν μας έχει συνηθίσει σε "προσδιοριστικές" φωτογραφήσεις μου φαίνεται κάπως περίεργο να έχουν μετατοπίσει και αναστρέψει όλο τον όγκο της κεφαλής, διακινδυνεύοντας και τον εκ νέου τραυματισμό της για να μας δείξουν και το πίσω μέρος της.
Είναι σίγουρο ότι πρόκειται για την ίδια κεφαλή. Οι ειδικοί στην ανάλυση των γεωμετρικών χαρακτηριστικών ας κάνουν τον κόπο...
Συμβολισμός είναι η τάση να αποδίδουμε σε ένα σύμβολο ένα ρεαλιστικό νόημα. Όμως η σημασιολογική αναφορά του είναι αμφίσημη. Στη «Σφίγγα» της Αιγύπτου αποδίδουμε λόγω των ελαφρών φτερών της, την «Ψυχή», ενώ στην Ελλάδα ο συσχετισμός των δυο διαφορετικών σωμάτων παραπέμπει στο «Αίνιγμα»!
ΔΕΙΤΕ ΚΑΛΑ ΤΟ 'ΚΑΠΕΛΟ'ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ...ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΤΙ ΣΑΝ ΣΧΕΔΙΟ
@ timos Pl
η ωρα της ανακοινωσης απο το ΥΠΠΟ ειναι πολυ μελετημενη..ειναι η ωρα που εμφανιζουν τα μεσα δικτυωσης στατιστικα το πικ τους στους χρηστες...η παναγιωταρεα ειναι καθηγητρια επικοινωνιας...
@planet
@zibi
Μάλλον έχει δίκιο η effie.Εκείνο που με προβληματίζει είναι το "εκατέρωθεν του κατωφλιού"
Αρχίζω να πιστεύω πως τελικά είχε δίκιο ο Εμπεδότιμος σε εκείνο που έλεγε πως "πολλοί θα ήθελαν να μην είναι ο Μ.Α. στην Αμφίπολη, και θα χαιρόντουσαν γι' αυτό" .Όπως και για τη σύλησή του θα έλεγα εγώ.
Ηρεμείστε παίδες!
Πρώιμες εκτιμήσεις δεν είναι εφικτές δεδομένου ότι το μνημείο από εδώ και πέρα έχει υποστεί μεγάλες βλάβες από ό,τι φαίνεται από την ανακοίνωση του Υπουργείου [ Στην ανατολική πλευρά της τομής το δάπεδο φαίνεται ότι έχει υποστεί καθίζηση, ενώ δυτικότερα το δάπεδο είναι κατεστραμμένο και οι λίθοι του πεσμένοι στο εσωτερικό της τομής].
Αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον.
Περι φυσικής μεταφοράς των κεφαλιών των σφιγγών, τμήματος του Λέοντα κλπ:
αν και παλιότερα είχα διατυπώσει την άποψη πως αυτο θα ήταν δύσκολο, αναρωτήθηκα μήπως αξίζει να το ξανασκεφτούμε. Πχ. η μαρμάρινη θύρα δείχνει έντονα σημάδια διάβρωσης από φυσικά αίτια (πιθανόν υγρασία), όπως και όλος ο τρίτος θάλαμος που έχει αποκλαυφθει ως τώρα. Και ίσως αυτο να ήταν λογικό αν είχαμε βιαιη ειροή υδάτων σε κατηφορικούς θαλάμους (τουλάχιστον ο 3ος θάλαμος φαινεται να κατεβαίνει επιπεδο). Οι πλημμύρες μπορει να προκλήθηκαν απο νερά που ερρεαν κατηφορικά, από την κορυφή του τυμβου, όχι απαραιτητα απο το Στρυμώνα. Αν οι πλημμύρες και οι βροχωπτώσεις ήταν έντονες, αυτό ισως εξηγούσε καταστροφές στο λέοντα, μεταφορά τμημάτων του στην είσοδο και στην επιχωμάτωση, αποκολληση των κεφαλιών των σφιγγών κλπ. Αλλα μετά ξανασκέφτηκα πως η ροή αυτη θα επρεπε να περάσει το διαφραγματικό τοιχο των καρυατιδών, ενώ οι εναλλακτικές διαδρομές ήταν απο τις οπες στην κορυφή των δύο πρωτων θαλαμων. Ολα αυτά θα διέκοπταν την ορμή των υδάτων. Συν τοις άλλοις, τα κεφάλια των σφιγγών θα έπρεπε να έχουν παρόμοια σημάδια φυσικής φθοράς από υγρασία κλπ. Πολύ δύσκολο για να είναι αληθινό.
@Zibi
σωστή η επισήμανση σου όμως λέει και ότι
"Σήμερα, πραγματοποιήθηκε δοκιμαστική τομή (2Χ2μ.), στην είσοδο του τέταρτου χώρου, και σε βάθος 0,45μ." και μέσα σε αυτή την τομή βρέθηκε η κεφαλή. Άρα όπως και να 'χει είμαστε μπροστά στην πόρτα.
Και κάτι που μόλις διαπίστωσα. Το κεφάλι βρέθηκε πάνω στα χώματα μερικά μέτρα πάνω από το πάτωμα, αν υποθέσουμε ότι αυτός ο θάλαμος είναι βαθύτερος, συνεπώς η επιχωμάτωση προηγήθηκε της μεταφοράς της κεφαλής
Θα τολμήσω μια νέα προσέγγιση, όσο απίστευτη και ίσως αστεία (και ανόητη) θεωρηθεί:
1. Έχουμε τις Καρυάτιδες, οι οποίες έχουν φτιαχτεί σε μια εποχή "επανάστασης" στην τέχνη των γλυπτών (όπως έχει συνομολογηθεί εδώ στο μπλόγκ)
2. Έχουμε το ψηφιδωτό, το οποίο, επίσης, έχει φτιαχτεί σε μια, ταυτόχρονη, ¨επανάσταση" της εποχής εκείνης στην τέχνη του ψηφιδωτού (όπως, επίσης, έχει συνομολογηθεί εδώ)!
3. Και έχουμε και τις Καρυάτιδες και τις Σφίγγες, οι οποίες, συμβολικά πάντα, με την φιλοσοφική προσέγγιση εκείνης της εποχής, έχουν κάθε λόγο να μοιάζουν του Μέγα Αλέξανδρου!
Δεν ξέρω, αλλά και εγώ είμαι πεπεισμένος ότι ΟΛΑ δείχνουν τον Μέγα Στρατηλάτη!
@zibi
Δεν είναι μη αναμενόμενη υπόθεση, το μόνο που προξενεί εντύπωση είναι ότι όλες οι μορφές που "συμβολίζονται" να προσομοιάζουν τον Α. είναι γυναικείες. Επειδή δεν καταλαβαίνω από συμβολισμούς, επίσης δεν καταλαβαίνω γιατί μόνο γυναικείες μορφές. Μέχρι τώρα τουλάχιστον.
Καλησπέρα και από μένα. Θα μου επιτρέψετε να παρατηρήσω κι εγώ ότι κάτι δεν πάει καλά με το κεφάλι της σφίγγας. Όσο και να προσπαθώ να "χωρέσω" τη βάση του κεφαλιού στην επιφάνεια από όπου υποτίθεται ότι αποκολλήθηκε, το κεφάλι μικραίνει δυασανάλογα σε σχέση με το σώμα. Αν δεν είχε ανακοινώσει το ΥΠΠΟ ότι πρόκειται για το κεφάλι της σφίγγας, θα ήμουν σίγουρος ότι είναι από κάποιο άλλο άγαλμα. Εδώ μπορείτε να συγκρίνετε τη βάση με την επιφάνεια στο σώμα: http://i61.tinypic.com/2959yzd.jpg
Ακόμα και ο τρόπος με τον οποίο "κόβεται" ο ώμος του κεφαλιού δεν ταιριάζει με τίποτα με το υπόλοιπο γλυπτό.
@Θεανώ
εάν "η επιχωμάτωση προηγήθηκε της μεταφοράς της κεφαλής¨, όπως λες, τότε όλα δείχνουν ότι οι άνθρωποι που επιχωμάτωσαν το Μνημείο, μετέφεραν μετά την κεφαλή εκεί! Αλλιώς δεν θα μπορούσε να γίνει, είναι μονόδρομος..
Άρα, ποιό είναι το συμπέρασμα;
@Effie
Σε εμένα προσωπικά δεν είναι καθόλου περίεργο το γεγονός ότι οι γυναικείες μορφές ίσως να απεικονίζουν τον Μέγα, εάν η θεωρία του Evan Kass δεν ισχύει μόνο στα ψηφιδωτά, αλλά και στα γλυπτά!
@Zibi
σου φαίνεται λογικό όμως να μπαζωσαν με χώμα σε ύψος ας υποθέσουμε 2μ ,αφού δεν ξέρουμε το ακριβές βάθος του θαλάμου, και να τοποθέτησαν εκεί την κεφαλή αντί για απευθείας στο πάτωμα;
Δημοσίευση σχολίου